Rampzalig moreel falen: rijke landen laten miljoenen vluchtelingen a..


Het rampzalige morele falen van wereldleiders die aarzelen en onderling kibbelen terwijl ze harteloos miljoenen mensen laten lijden in vreselijke humanitaire omstandigheden, zal hun erfenis nog generaties lang bepalen. Dat zegt Amnesty International vandaag bij de presentatie van een
achtpuntenplan in antwoord op de mondiale meervoudige vluchtelingencrisis.

Achtpuntenplan in antwoord op mondiale vluchtelingencrisis

* Slechts 10 procent van de 1,15 miljoen meest kwetsbare vluchtelingen wordt hervestigd
* 86 procent van alle vluchtelingen wordt opgevangen in ontwikkelingslanden
* VN-hulpprogramma's voor vluchtelingen kampen met chronisch geldgebrek

Gruwelijk geweld in Syrie, Irak en Afghanistan, en diverse conflicten in Sub-Sahara Afrika en elders, hebben de wereldwijde vluchtelingenpopulatie tot historische hoogten gedreven. Ondertussen start in Zuidoost-Azie het `botenseizoen' weer, waarbij nog heel veel extra vluchtelingen zich zullen
voegen bij de duizenden Rohingya die vluchten voor vervolging in Myanmar, en ten prooi zullen vallen aan mensensmokkel en andere misstanden.

De reactie op deze wereldwijde vluchtelingencrisis is tot dusverre beschamend, met name van 's werelds rijkste landen die zich doof hebben gehouden voor verzoeken om humanitaire hulp en het hervestigen van kwetsbare mensen. Rijke landen hebben hervestigingsplaatsen aangeboden aan slechts 10
procent van de 1,15 miljoen mensen die zo'n plaats nodig hebben. Tegelijk bieden ontwikkelingslanden vrijwel zonder steun onderdak aan miljoenen vluchtelingen.

`De ongekende meervoudige mondiale vluchtelingencrisis brengt miljoenen mensen in wanhopige situaties. Het antwoord van de rijke landen is echter een rampzalig falen. Dit is een sleutelmoment dat de erfenis van onze wereldleiders nog generaties lang zal bepalen. De geschiedenis zal zeer hard
over hen oordelen als ze hun koers niet veranderen', aldus Salil Shetty, secretaris-generaal van Amnesty International.

`Het internationale regime voor de bescherming van vluchtelingen, na de Tweede Wereldoorlog opgesteld als cruciaal vangnet, loopt het risico te worden vermorzeld als de wereldleiders blijven falen in de bescherming van kwetsbare mensen die vluchten voor oorlog en vervolging. Vluchtelingen
hebben een internationaal recht om asiel te zoeken en te genieten.'

Arme landen dragen de lasten

Terwijl de krantenkoppen de laatste maanden worden gedomineerd door de toename van het aantal vluchtelingen dat de Europese Unie bereikt, zijn het in werkelijkheid de armere landen die worden gedwongen de last te dragen van de meervoudige mondiale vluchtelingencrisis. Ontwikkelingslanden in
met name het Midden-Oosten, Afrika en Azie vangen momenteel 86 procent van alle 19,5 miljoen vluchtelingen ter wereld op.

Rijkere landen doen bij lange na niet genoeg om de lasten te delen. Humanitaire programma's voor vluchtelingen zijn permanent - en vaak zeer ernstig - ondergefinancierd. Zo was op 2 oktober het VN-hulpprogramma voor Syrische vluchtelingen slechts voor 46 procent gefinancierd. Het programma
voor vluchtelingen uit Zuid-Sudan kwam niet verder dan een jammerlijke 17 procent. Dit heeft een vernietigend effect op de toegang tot voedsel, medicijnen en andere humanitaire hulp voor vluchtelingen.

`Volgende maand komen de G20-leiders in Turkije bijeen. Ze zouden de kamer niet mogen verlaten voordat ze het eens zijn over een concreet plan met duidelijk tijdspad voor een volledig en duurzaam humanitair programma voor de vluchtelingencrisis. Alles minder dan dat komt neer op volledig
falend leiderschap', aldus Salil Shetty.

`In plaats van deze ongekende crisis het hoofd te bieden, zijn veel regeringen vooral bezig met mensen buiten hun grenzen te houden. Ondertussen sterven er duizenden op zee of leven ze onder erbarmelijke omstandigheden in de schaduw van hekken met prikkeldraad. Dit is eersteklas moreel
faillissement.'

Achtpuntenplan

De vluchtelingencrisis kan pas echt worden opgelost wanneer de problemen bij de wortel worden aangepakt. Staten moeten zich inspannen om conflicten en wijdverspreide mensenrechtenschendingen te beeindigen, maar die doelen zijn moeilijk te bereiken en vragen tijd.

Toch kunnen de rijkste landen van de wereld ook nu al dingen doen om de verwoestende impact van de vluchtelingencrisis te verminderen. Amnesty International roept op tot gezamenlijke actie op acht prioriteitsgebieden:

1. Voortdurende, voldoende en voorspelbare financiering voor vluchtelingencrises. Alle humanitaire hulpprogramma's in het kader van de vluchtelingencrisis moeten volledig gefinancierd zijn. Daarnaast moeten landen die veel vluchtelingen opnemen reele financiele steun krijgen om ze te helpen
bij het bieden van diensten aan vluchtelingen en hun gastgemeenschappen.
2. Hervestigingsplaatsen voor alle mensen die volgens de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR daarvoor in aanmerking komen. Op dit moment hebben 1,15 miljoen kwetsbare vluchtelingen hervestiging nodig. Amnesty International schat in dat dit aantal de komende twee jaar kan stijgen tot 1,45
miljoen.
3. Veilige en legale routes voor vluchtelingen. Mensen zouden niet moeten worden gedwongen gevaarlijke routes te nemen om gebruik te maken van hun recht om asiel te zoeken. Staten zouden gezinshereniging voor vluchtelingen mogelijk moeten maken. Ze zouden humanitaire visa moeten afgeven aan
kwetsbare vluchtelingen die niet in aanmerking komen voor hervestiging. En ze zouden een deel van hun werk- en studentenvisa moeten toekennen aan vluchtelingen.
4. Levens redden. Staten moeten prioriteit geven aan het redden van mensen in nood boven het invoeren van immigratiebeleid. In situaties waar mensen in levensgevaar verkeren, waaronder - maar niet beperkt tot - pogingen de zee over te steken, zouden staten moeten investeren in zoek- en
reddingsoperaties en onmiddellijk in actie moeten komen om mensen die in gevaar zijn te redden.
5. Toegang garanderen voor vluchtelingen die aan de grens staan. Mensen die asiel zoeken moet worden toegestaan de officiele grensovergang over te steken, of ze nu in het bezit zijn van geldige reisdocumenten of niet. Staten moeten zich onthouden van iedere maatregel die het mensen belet te
vluchten uit een land waar ze moeten vrezen voor vervolging of geweld; hieronder vallen ook het weigeren van toegang zonder visa of andere documentatie, het terugsturen van vluchtelingen en het plaatsen van hekwerken die het vluchtelingen onmogelijk maken een land binnen te komen en die ze
dwingen tot het gebruiken van gevaarlijke routes.
6. Xenofobie en racisme tegengaan. Regeringen moeten zich niet zelf schuldig maken aan xenofobie, bijvoorbeeld door direct of indirect te stellen dat asielzoekers en migranten verantwoordelijk zijn voor economische en sociale problemen. Regeringen moeten daarnaast wetgeving en beleid
aanpassen dat op papier of in de praktijk discriminatie tot gevolg heeft. Ook moeten ze effectief beleid voeren tegen xenofobie en geweld dat voortkomt uit vreemdelingenhaat.
7. Mensensmokkel tegengaan. Staten moeten effectieve stappen zetten om bendes die zich schuldig maken aan mensensmokkel te onderzoeken en vervolgen. Staten moeten bescherming en hulp bieden aan slachtoffers van mensensmokkel, en ervoor zorgen dat ze toegang hebben tot asielprocedures en/of de
mogelijkheid krijgen tot hervestiging. Bij alle inspanningen om mensensmokkel te bestrijden moet de veiligheid van de mensen voorop staan.
8. Wereldwijde ratificatie van het Vluchtelingenverdrag, en het ontwikkelen van robuuste nationale vluchtelingensystemen. Staten moeten ieders recht om asiel te zoeken en te genieten bij wet vastleggen. Ze moeten eerlijke binnenlandse asielprocedures hebben en voor vluchtelingen de toegang
tot diensten zoals onderwijs en gezondheidszorg garanderen.