woensdag 14 oktober 2015 12:30 Binnenland

Dit is een origineel bericht van Algemene Rekenkamer

Embargo tot 14-10-2015 14:30

Beter inzicht laat ook financieel risico zien

Er is tot 2020 cumulatief Euro 400 miljoen extra nodig voor het in goede staat houden van de hoofdvaarwegen en de bijbehorende objecten zoals bruggen en sluizen. Budgettekorten kunnen leiden tot achterstanden in onderhoud met risico op extra kosten en hinder voor het scheepvaartverkeer. De extra budgetbehoefte is voor een deel in beeld gekomen doordat Rijkswaterstaat de informatie over de omvang en kwaliteit van het hoofdvaarwegennet verder op orde heeft gebracht.

Dit staat in het rapport 'Instandhouding hoofdvaarwegennet' dat vandaag door de Algemene Rekenkamer is gepubliceerd. Dit is een vervolg op het op 15 oktober 2014 gepubliceerde onderzoek Instandhouding hoofdwegennet.

Onder verantwoordelijkheid van de minister van Infrastructuur en Milieu zorgt Rijkswaterstaat voor het hoofdvaarwegennet. Rijkswaterstaat heeft progressie gemaakt bij het verbeteren van inzicht in de onderhoudsopgave. Desondanks is er nog geen actueel, betrouwbaar en compleet zicht op de omvang en de kwaliteit van het hoofdvaarwegennet en de daartoe behorende objecten zoals bruggen en sluizen beschikbaar. Dat bemoeilijkt een accurate inschatting van hoeveel budget op welk moment nodig is voor beheer, onderhoud, renovatie en vervanging van onder andere ruim 3.000 kilometer kanalen en rivieren, meer dan 300 vaste- en beweegbare bruggen en zo'n 130 schutsluizen.

Extra budgetbehoefte Tekorten in het budget voor de instandhouding van het hoofdvaarwegennet zijn een terugkerend verschijnsel (2003, 2008 en 2012). In 2012 berekende de minister een tekort van Euro 1,8 miljard in het instandhoudingsbudget voor de periode 2012 tot en met 2020. De minister heeft toen maatregelen getroffen om dit tekort op te heffen. Nu we vier jaar verder zijn, constateert de Algemene Rekenkamer dat er tot 2020 Euro 0,4 miljard extra budgetbehoefte is. Ook voor de periode na 2020 ziet de Algemene Rekenkamer risico's voor de instandhouding van het hoofdvaarwegennet.

Baten-lastenstelsel

Volgens de Algemene Rekenkamer kan de volledige invoering van een baten-lastenstelsel bij Rijkswaterstaat een krachtige impuls geven aan de gewenste verbeteringen in de informatiehuishouding bij Rijkswaterstaat. Bovendien is bij de invoering van een baten-lastenstelsel beter zichtbaar hoeveel geld nodig is voor instandhouding van het hoofdvaarwegennet. Dit komt ook de besluitvorming van het parlement over de inzet van middelen uit het Infrastructuurfonds ten goede.

Informatiepositie parlement

De informatiepositie van het parlement over het instandhoudingsbudget voor het hoofdvaarwegennet is de afgelopen jaren verbeterd, maar kan nog worden versterkt. De Algemene Rekenkamer beveelt de minister van IenM aan het parlement beter zicht te bieden op de ontwikkeling van de budgetbehoefte tot en met 2020 en de periode daarna, in relatie tot het beschikbare geld.

Reactie minister en nawoord Algemene Rekenkamer

De minister herkent onze conclusie dat de budgetbehoefte voor instandhouding van het hoofdvaarwegennet sinds 2011 is toegenomen. De minister schrijft dat zij niet alle onderkende risico's op voorhand volledig wil dekken. De minister lost het budgettekort op door hiervoor budget uit latere jaren te gebruiken. De Algemene Rekenkamer merkt op dat hiermee een wissel wordt getrokken op toekomstige budgetten en wijst op het risico dat hierdoor in de toekomst opnieuw tekorten ontstaan. De minister geeft aan dat de informatievoorziening binnen Rijkswaterstaat haar aandacht heeft. De Algemene Rekenkamer vindt het zorgelijk dat de minister in haar reactie geen concrete maatregelen noemt om de informatiehuishouding verder te verbeteren. Als de filosofie van de minister is dat er pas geld aan het instandhoudingsbudget wordt toegevoegd wanneer risico's voldoende zijn 'uitgehard', is het eens te meer van belang dat de informatiehuishouding op orde is om dat te kunnen constateren.