Onderzoek en verantwoordelijkheid: Europese nationale academies van ..
16 oktober 2015
Bij gain-of-function-onderzoek worden experimenten uitgevoerd waarbij het DNA van virussen wordt aangepast om te onderzoeken hoe virussen zich precies verspreiden. In op 16 oktober 2015 gepubliceerd rapport van de EASAC (European National Science Academies) wordt ingegaan op de risico's en
baten van dit soort onderzoek. Geadviseerd wordt om van geval tot geval een risicoanalyse uit te voeren en het maatschappelijk debat over dit onderwerp te bevorderen.
De afgelopen jaren is gebleken dat pandemieen een reeel risico vormen. Mutaties van virussen - met name de vogelgriep - hebben ervoor gezorgd dat zowel de burgers als beleidsmakers zich meer bewust van dit probleem zijn geworden. De maatschappelijke en economische kosten van eventuele
pandemieen - d.w.z ongecontroleerde verspreiding van infectieziekten - kunnen flink oplopen. Daarom staat doelmatige preventie in veel EU-lidstaten hoog op de agenda.
Biologische mechanismen
Mede dankzij innovatief wetenschappelijk onderzoek zijn we nu beter voorbereid op toekomstige grieppandemieen. Met name gain-of-function-onderzoek heeft een belangrijke bijdrage geleverd. Bij dit type onderzoek wordt in experimenten het DNA van virussen aangepast om een beter inzicht te
krijgen in de werking van biologische mechanismen, bijvoorbeeld de manier waarop virussen worden overgedragen van dieren op mensen en tussen mensen onderling. Onderzoek met virussen brengt echter een dubbel risico met zich mee: onbedoelde ongelukken en opzettelijk misbruik.
Onderzoekers zijn het niet altijd eens over hoe de juiste afweging moet worden gemaakt tussen de baten en mogelijke risico's van gain-of-function-onderzoek. Naar aanleiding van de recente controverse onder virologen in Europa en de Verenigde Staten heeft de EASAC een groep toonaangevende
Europese wetenschappers gevraagd een analyse te maken van de huidige stand van zaken en aanbevelingen te doen voor toekomstig beleid.
Biosafety
Deze groep erkent weliswaar dat in Europa veelal al sprake is van goede praktijken en strikte wet- en regelgeving op dit gebied, maar zij doet op een aantal belangrijke punten nog wel aantal aanbevelingen. Daarbij gaat het om wetenschappelijke verantwoordelijkheid (zowel op het niveau van de
onderzoeker, de wetenschappelijke instelling en de financier), risico-baten-analyse, toetsings- en beheersystemen voor onderzoek, biosafety- en biosecurity-adviesorganen op nationaal en internationaal niveau en de publicatie van gevoelige informatie. De EASAC benadrukt dat openheid en
draagvlak van cruciaal belang zijn, en dat de wetenschappelijke wereld in gesprek moet blijven met het publiek over de risico's en baten van gain-of-function-onderzoek.
Meer informatie en download
Kijk voor meer informatie over dit rapport op de website van EASAC.
De download van het rapport staat op de pagina van de KNAW.
Contact
Hanneke van Doorn
Zie ook
EASAC
Download
EASAC Policy report 27: Gain of function: experimental applications relating to potentially pandemic pathogens (pdf)
Op de hoogte blijven?
Blijf op de hoogte van nieuws en activiteiten van de KNAW en meld u aan voor onze agendaladder of volg ons via Twitter of Facebook.
Deel dit artikel Facebook Twitter LinkedIn