Antisemitisme of jodenhaat: wat kun je ertegen doen? - Protestantse ..
Herdenking Kristallnacht (foto: afnl)29 oktober 2015
*Ds. Eeuwout van der Linden: Elk jaar wordt op 9 november tijdens de Kristallnachtherdenking in de Portugese synagoge aandacht gegeven aan Jodenhaat en vreemdelingenhaat toen en nu.
Pagina-inhoud
Ook dit jaar zal ik erbij zijn. Samen met de Joodse gemeenschap wil ik alert blijven op Jodenhaat, vreemdelingenhaat en racisme. Voorafgaand is er een studiemiddag over dit thema.
Onlangs was ik bij de opening van het Etty Hillesum Onderzoekscentrum (EHOC) in Middelburg, op een steenworp afstand van waar ik woon. Etty Hillesum is geboren in Middelburg. Wat mij tijdens de feestelijke opening opnieuw trof, was hoe zij - als jonge Joodse vrouw met de ambitie schrijfster te
worden - de haat in de wereld, en meer specifiek de Jodenhaat, te lijf ging. In een dagboekfragment vertolkt zij dat indringend. Ze kijkt naar de jasmijn achter haar huis in Amsterdam en ziet hoe deze helemaal verwoest is door de regen en stormen van de laatste dagen: de witte bloesems drijven
verstoord in de modderige zwarte plassen op het lage dak van de garage, beeld voor de verwoestende stormen van vernietiging in de Tweede Wereldoorlog. `Maar ergens in mij', schrijft ze, `bloeit de jasmijn ongestoord verder, net zo uitbundig en teder, als ze altijd gebloeid heeft. En ze
verspreidt haar geuren rond de woning, waar jij huist, mijn God. Je ziet, ik zorg goed voor je.'
Etty Hillesum is ten prooi gevallen aan antisemitisme en Jodenhaat. Alleen omdat ze Joods was, is ze weggevoerd vanuit Westerbork naar Auschwitz. De Jodenhaat heeft haar krachtige innerlijke weerbaarheid er niet onder gekregen. Zij is een inspiratiebron voor velen geworden. Ook voor mij. Naast
de dagboeken van Anne Frank zijn die van Etty Hillesum documenten van menselijkheid en onverwoestbaar vertrouwen. Wat kun je doen als de wereld zo in brand staat? Hoe houd je je staande als alle menselijkheid weggeblazen wordt? Hoe kun je de jasmijn laten bloeien?
Wat staat ons te doen?
De Kristallnachtherdenking in de Portugese synagoge laat mij alert blijven op Jodenhaat, vreemdelingenhaat en racisme. Is dat dan allemaal hetzelfde? Nee, dat is het niet, denk ik. Het is van belang om te onderscheiden en niet alles op een hoop te gooien. Juist in een tijd dat Joden opnieuw
slachtoffer worden van antisemitisch geweld en Jodenhaat in Europa weer aan het opleven is, wil ik weten wat antisemitisme is en hoe het zich uit. En meer nog: wat we ertegen kunnen doen. Juist in een tijd dat vluchtelingenstromen Europa binnenkomen, wil ik terugkijken in de geschiedenis en
vooruit kijken. Wat staat ons te doen? Welke innerlijke transformatie kun je doormaken in een tijd van verandering? Als witte bloesems in modderige poelen gaan drijven, hoe kun je je dan zo persoonlijk en als samenleving gaan opstellen dat jasmijnen weer gaan of blijven bloeien?
Studiemiddag Kerk en Israel
Wat is Jodenhaat, hoe uit het zich en wat kun je ertegen doen? Deze vragen komen aan de orde op de studiemiddag, voorafgaand aan de Kristallnachtherdenking, die vanuit Kerk en Israel wordt georganiseerd. Bart Wallet en Ron van der Wieken spreken hierover. Wallet is historicus en kenner van het
Nederlandse Jodendom. Onlangs verscheen van zijn hand Canon van 700 jaar Joods Nederland. Van der Wieken is auteur van het boek Jodenhaat (2014) en voorzitter van het Centraal Joods Overleg (CJO). Na de inleidingen wordt met de aanwezigen in drie ronden verkend waar het precies over gaat als
er gesproken wordt over antisemisme/Jodenhaat. Wat zijn de verschijningsvormen en welke handelingsperspectieven zijn er?
Na afloop is er gelegenheid om na te praten. Aansluitend aan deze bijeenkomst kunnen de deelnemers de Kristallnachtherdenking in de Portugese synagoge bijwonen.
>Eeuwout van der Linden, projectmedewerker Kerk en Israel