Nieuw pensioencontract: schokbestendig en toegesneden op individuele..
30 oktober 2015
Het optimale nieuwe pensioencontract kan en moet rekening houden met de behoefte van mensen aan garanties en de mogelijkheid financiele tegenvallers uit te smeren over het leven. Dat betoogt Servaas van Bilsen van Tilburg University in zijn proefschrift `Essays on Intertemporal Consumption and
Portfolio Choice'. Hij promoveert op 4 november met Vidi-financiering uit de Vernieuwingsimpuls.
Van Bilsen heeft inzichten uit de gedragseconomie toegepast op de huidige discussies over een duurzamer pensioenstelsel. De klassieke economische theorie over de manier waarop mensen economische beslissingen nemen, leidt niet tot een optimaal pensioencontract, zo stelt hij.
`Hoe en wanneer mensen geld uitgeven, hoeveel ze opzij leggen voor later en hoe ze dat geld willen beleggen, zijn geen beslissingen die onder alle omstandigheden hetzelfde uitpakken, zo leert de gedragseconomie. De nieuwe pensioenregelingen moeten daar rekening mee houden,' aldus Van Bilsen.
Zoals bekend zijn pensioensector, werkgevers, werknemers en overheid een nieuw stelsel aan het ontwerpen dat `aangepast is aan de wensen van de moderne tijd'. Het moet schokbestendig zijn en meer toegesneden op individuele wensen. Over het algemeen zullen deelnemers meer eigen risico gaan
dragen en meer eigen keuzes moeten maken.
Oudere en jongere mensen tijdens een bijeenkomstDe oude dag veraf of dichtbij, het pensioenstelsel raakt eenieder. Foto: NWO/Sascha Schalkwijk
Het Tilburgse onderzoeksinstituut Netspar lanceerde vorig jaar de Persoonlijke PensioenRekening met risicodeling (PPR) als mogelijkheid. Dat betreft een individueel beleggingsdepot met aanvullende afspraken over risicodeling. De PPR heeft mogelijkheden voor maatwerk op individueel niveau.
Verdriet over verlies
Het is voor deze PPR dat Van Bilsen de implicaties van de gedragseconomische theorie heeft geanalyseerd. `De theorie leert bijvoorbeeld dat mensen verlies zwaarder laten wegen dan winst: het verdriet over het verlies van honderd euro is groter dan de blijdschap over de winst van honderd euro.
Dat betekent dat een optimale beleggingsstrategie gericht moet zijn op het voorkomen van verliezen in de pensioenuitkering, en niet op het halen van potentieel hoge rendementen.'
Een andere consequentie is dat financiele tegenvallers geleidelijk in de pensioenuitkering moeten worden opgevangen. De ervaring leert dat mensen hun consumptiegedrag niet direct aanpassen bij financiele schokken. Een daling van het pensioenvermogen met bijvoorbeeld 10 procent moet dus niet
direct leiden tot een daling van de huidige pensioenuitkering met 10 procent. Ook is de behoefte aan garanties erg groot. Die moeten de nieuwe contracten in bepaalde mate bevatten.
Balans zoeken
Het verwerken van de verschillende wensen in een nieuw pensioencontract is complex, maar wel mogelijk, stelt Van Bilsen. `Ook al kunnen behoeftes tegenstrijdig zijn, zoals bijvoorbeeld risicodeling enerzijds en mogelijkheden tussentijds geld aan de pensioenrekening te onttrekken anderzijds. Om
tot een optimaal nieuw pensioencontract te komen, moet er op dergelijke punten een balans zijn.'
Meer informatie
S. (Servaas) van Bilsen (1987) voerde promotieonderzoek uit aan de Universiteit van Tilburg, Department of Econometrics & Operations Research, binnen het Vidi-project van prof. dr. R.J.A. Laeven.
* Project van prof. dr. R.J.A. Laeven in de projectendatabase
* Persbericht van Tilburg University
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bron: Tilburg University