Staatssecretaris Dekker opent ultrasterke `MRI' voor moleculen
5 november 2015
Staatssecretaris Sander Dekker van OCW opent donderdag 5 november bij de Universiteit Utrecht de uNMR-NL onderzoeksfaciliteit, een nieuwe, nationale `MRI' voor moleculen. Met zijn ultrasterke magneet behoort de uNMR-NL faciliteit tot de absolute wereldtop. Hierdoor kunnen voor het eerst ook
hele grote moleculen onderzocht worden. Ook is het beeld zeer gedetailleerd. De magneet kan bovendien gebruikt worden voor zowel chemisch, materiaalkundig als biologisch onderzoek. Nederland blijft hiermee internationaal een van de koplopers in het NMR-onderzoek. uNMR-NL is gerealiseerd
dankzij een investering van 18,5 miljoen euro uit het programma Nationale Roadmap grootschalige onderzoeksfaciliteiten van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek NWO.
Een NMR spectrometer werkt volgens hetzelfde principe als een MRI-scanner in ziekenhuizen, maar brengt de ruimtelijke structuur van een molecuul in beeld. "Moleculen zijn de basis van het leven en van de materialen die wij mensen maken. Om te kunnen begrijpen welke rol een bepaald eiwit speelt
in het ontstaan van kanker of waarom een nieuw nanomateriaal bepaalde eigenschappen heeft, moet je weten wat de structuur van de moleculen is. Met deze spectrometer kunnen we structuren gaan bepalen die tot nu toe onmogelijk in beeld te brengen waren. Bijvoorbeeld van eiwitten zoals ze in
cellen voorkomen", licht hoogleraar NMR spectroscopie en cooerdinator van uNMR-NL Marc Baldus van de Universiteit Utrecht toe.
Absolute wereldtop
Met een magneetveld van 22 Tesla beschikt de uNMR-NL faciliteit nu al over een van de krachtigste NMR-spectrometers ter wereld. Maar over twee jaar wordt een nieuwe magneet geinstalleerd, waardoor de absolute wereldtop van maar liefst 28 Tesla wordt gehaald. Deze nieuwe magneet is nog in
ontwikkeling, omdat hiervoor nieuwe supergeleidende materialen nodig zijn.
Opname van heel object
Dankzij dit ultrasterke magneetveld zijn de metingen veel gedetailleerder en kunnen veel grotere moleculen bestudeerd worden. Bovendien kan met de nieuwe magneet zowel gemeten worden aan oplossingen, als aan vaste stoffen zoals kristallen en poeders en zelfs hele cellen. Meestal kunnen in
NMR-spectrometers of alleen oplossingen, of alleen vaste stoffen onderzocht worden. Ook uitzonderlijk is de mogelijkheid een opname te maken van een heel object, zoals een blad of zelfs een klein plantje.
Publiek-private samenwerking
De uNMR-NL faciliteit is opgezet door de universiteiten van Utrecht, Eindhoven, Leiden, Nijmegen en Wageningen in samenwerking met de publiek-private stichting voor analytische chemie (COAST). Onderzoekers van andere Nederlandse universiteiten, onderzoeksinstellingen en bedrijven kunnen echter
ook onderzoeksvoorstellen gaan indienen.
Nationale Roadmap NWO
De investering in de uNMR-NL faciliteit is een onderdeel van het NWO-programma Nationale Roadmap grootschalige onderzoeksfaciliteiten. Dit programma is bedoeld om de Nederlandse wetenschappelijke positie te versterken door het stimuleren van de ontwikkeling en bouw van grootschalige
onderzoeksfaciliteiten.
Bron: NWO