800 mensen kijken in de wereld van het sociale brein

`Of we nog een beetje kunnen aanschuiven, dan passen we er allemaal in.' Uit het hele land komen mensen voor een interactieve dag over het sociale brein. Zes breinwetenschappers weten wat er leeft, blijkt op 6 november j.l. tijdens het publiekssymposium van het Leiden Institute for Brain and Cognition (LIBC).

`Hoe zou de bankenwereld eruit zien met meer vrouwen?'

`Wie heeft hier allemaal geld op de bank staan?', vraagt Peter Bos aan de zaal. Bos is gespecialiseerd in hormonen en het sociale brein. 'Dus u geeft allemaal geld aan iemand die u niet kent?' Hij vertelt over het effect van testosteron op het brein van mannen die risico's nemen met andermans geld. `Hoe zou de bankenwereld eruit zien met meer vrouwen en dus minder testosteron?', vraagt Bos zich af. `Nadeel is wel dat mannen makkelijker vrouwen overtuigen dan andere mannen.' De zaal lacht.

`Echt een kadootje aan jezelf'

`Wat een leuke dag.' `Allemaal goede sprekers.' Zomaar wat spontane reacties bij de uitgang van de Stadsgehoorzaal in Leiden, waar doorgaans het uitgaanspubliek op de stoep van de Breestraat staat. `Echt een kadootje aan jezelf'', vindt Pieter Jan de Bruijn, `dit is een dagje uit. Mijn dochter heeft me uitgenodigd. Zij heeft haar bachelor Pedagogiek, ik heb hier Politicologie gestudeerd.'

Hokjesdenken kan vergaande gevolgen hebben

Bachelorstudenten van de minor `Brain and Cognition' pikken ook een graantje mee. `Veel weten we al, maar we leren ook wat nieuws.' Leergierig naar meer staan ze in de rij voor vragen aan Belle Derks na haar verhaal over hokjesdenken. Dat denken in stereotypen kan vergaande gevolgen hebben, zelfs van leven en dood bij reacties van politieagenten die in een fractie van een seconde moeten handelen. Dat geeft te denken. Wat nemen de deelnemers nog meer mee naar huis? `De laatste spreker vond ik goed, over morele dilemma's. Maar ook eerder op de dag, die Mariska Kret.'

Vier van de zes sprekers op de 1e rij, vlnr: Mariska Kret, Michiel van Elk, Daan Schepers en Belle Derks

'Mensen vinden het vreselijk om als immoreel afgeschilderd te worden'

Naomi Ellemers ziet in haar onderzoek dat mensen het liefst werken bij bedrijven met morele idealen. Ze vertelt over de werking van het morele brein, en illustreert dit met ex-topbankier Rijkman Groenink en zijn verontwaardiging over het onbegrip van mensen voor de 20 miljoen bij zijn vertrek. Volgens Ellemers vinden mensen het vreselijk om als immoreel afgeschilderd te worden. 'Dan laten ze in experimenten de heftigste lichamelijke stressreactie zien. Rijkman Groenink vindt zichzelf wel moreel. Hij verzet zich tegen 'insinuaties' over zijn eigen rol en beroept zich op algemene afspraken in de bankenwereld.'

Ellemers: `De morele schuld opvoeren werkt niet als je wilt dat mensen hun gedrag aanpassen. Wat helpt is een streep onder het verleden zetten en ze vragen hoe ze in de toekomst kunnen voldoen aan morele idealen. Dat voorkomt dat mensen zich gaan verdedigen, of ontkennen dat er problemen zijn.'

Naomi Ellemers

Het sociale brein leeft

Burgemeester Henri Lenferink ziet samen met spreekstalmeester Malou van Hintum dat het sociale brein leeft onder de burgers. Hoe het zit met zijn eigen sociale brein? Soepel maakt de burgervader een bruggetje via toiletrollen bij de Aldi naar de samenwerking van zijn gemeente Leiden en haar burgers met breinwetenschappers van het LIBC/ LUMC. Meer inzicht in lichaam en geest, en zo vitaal ouder worden; daar draait het om in De Leidse Proeftuin.

Deelnemers aan het symposium doen experimenten in de pauze

(10 november 2015/ MvG)

Mensen kijken. De wereld van het sociale brein

LIBC publiekssymposium 2015, 6 november

De sprekers

* Dr. Peter Bos

* Prof.dr. Belle Derks

* Prof.dr. Naomi Ellemers

* Dr. Michiel van Elk

* Dr. Mariska Kret

* Dr. Daan Scheepers

Daan Schepers tijdens opnames voor de film van het LIBC publiekssymposium

dinsdag 10 november 2015