Geen koeien, maar grutto's


11 november 2015 - Nieuwsartikel

Aan de horizon de contouren van de Zaanstreek, boven je een zwerm grutto's en de geur van cacao van De Zaan in je neus. In het weiland van agrarisch ondernemer Ayham Bayzid geen koeien.

Onder de rook van De Zaan en tussen eeuwenoude grassoorten

Wel een paard, een paar schapen, een groep grutto's, een varieteit aan bijzondere kruiden en een verrijdbare waterpomp op zonnepanelen. "Die hebben we sinds kort. Zo kunnen we water op het land pompen om het aantrekkelijker te maken voor weidevogels." Trots vertelt Ayham dat de grutto's boven
ons hoofd dit jaar in de Engewormer zijn geboren. "Hun ouders zijn al vertrokken naar Afrika. De jongen vertrekken pas tegen de kerst. Via een omweg vliegen ze dan ook zuidwaarts om zich bij hun ouders te voegen." Volgend voorjaar worden ze weer terug verwacht in dit natuurgebied-in-wording.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Unieke droogmakerij

De Enge Wormer is een in 1638 drooggelegde veenpolder van ongeveer 140 ha. omringd door een dijkje. Engewormer anno 2015 is een waardevol weidevogelgebied met kruidenrijk grasland en open water. Uniek vanwege de oorspronkelijk verkaveling , de zilte bodem en eeuwenoude grassoorten.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zoute kwellen

Engewormer is een soort badkuip," licht Ayhams buurman Paul van der Well toe. "Het ligt iets lager dan de omliggende gebieden. Daardoor is de grond drassig en verschraald. Niet geschikt voor landbouw. Vroeger was Enge Wormer een meertje met eb en vloed. Er zijn nog steeds zoute kwellen. Door
de zilte bodem is de flora hier heel bijzonder: er groeien grassoorten van honderden jaren oud." Voor weidevogels en hun kuikens is het verschraalde, maar kruidenrijke grasland met ondiepe plassen water goed toeven.

Koeien in de wei

Vroeger hielden boeren in Engewormer 10 tot 12 koeien, "maar dat loont niet meer," legt Ayham uit. "Er is nog een boer met een aantal vleeskoeien over. De rest zoekt een andere bestemming voor hun voormalig agrarische bedrijfje, een ander verdienmodel. De meesten hebben wel dieren voor erbij;
er horen een paar koeien in de wei."
Ayham heeft zijn boerderij omgevormd tot zorgboerderij. Daarnaast runt hij een bouwbedrijf en is hij natuurbeheerder op zijn eigen grond. Aan de keukentafel van zijn boerderij ontvangt hij regelmatig gasten die meer willen weten over Engewormer en natuurbeheer. Vandaag zijn gedeputeerde Tjeerd
Talsma van de provincie Noord-Holland en een afvaardiging van de gemeente Wormer op werkbezoek.

Samen sterk

Natuurbeheer is een van de alternatieven voor veeteelt. Voorwaarde om te slagen, is dat de buren samen optrekken. In Engewormer hebben zeven families zich verenigd in een collectief, waarvan Paul van der Well woordvoerder is. "We overleggen veel, zeker om de maand. Vooral als het maaien voor
de deur staat. Dat plannen we goed om afwisselend laag en hoog gras te krijgen, opdat kuikens veilig kunnen opgroeien." Een ander doel van het collectief is: de krachten bundelen met natuurorganisaties en professionaliseren.

Subsidie

De provincie verstrekt subsidie om de waardedaling van grond te compenseren vanwege het omzetten van agrarische grond naar natuur en om de weilanden geschikt te maken voor weide- en watervogels. "De aanvrager moet een inrichtingsplan indienen dat voldoet aan de natuurdoelen. Dat is best
lastig, dus daar helpen we elkaar mee." Gedeputeerde Talsma licht toe dat dat particuliere natuurbeheerders het hele jaar door subsidie kunnen aanvragen. "Met meer particulier natuurbeheer komt er meer natuur voor het Natuurnetwerk Nederland. Daarom geven wij als provincie meer ruimte voor dit
soort goede initiatieven."

Het gaat nu om beheercontracten voor 6 jaar. Paul en zijn buren zouden het beheer het liefst voor 30 jaar vastleggen. "Natuurbeheer is immers een lange termijn-doel. Wat er eenmaal is, moet blijven." Dat vindt gedeputeerde Talsma ook: "Als we de grutto willen blijven zien, moeten we dat goed
regelen. Daarom moeten we onze natuurdoelen zo veel mogelijk verankeren in wetten."

Adequate wetgeving

"De tijdgeest is ernaar," voegt Talsma daar aan toe, "maar de stad rukt op en de woonbehoefte is groot. Zeker in dit gebied, de Metropoolregio Amsterdam, is de situatie ingewikkeld. Dus we moeten er goed over nadenken hoe we onze provincie zo inrichten dat we de natuur, het platteland en het
uitstekende vestigingsklimaat behouden: door nieuwbouw te beperken tot de bebouwde kom en herbestemming van oude industrieterreinen en leegstaande kantoren bijvoorbeeld. Ook daarvoor is adequate wetgeving belangrijk."

Ondernemers in hart en nieren

De beheervergoeding van de provincie is eeuwigdurend noch kostendekkend; ongeveer voor 75%, stelt Ayham. "We moeten dus vaste inkomsten voor op termijn organiseren en diversifieren. We zijn allemaal ondernemer in het buitengebied. Hoe waarborgen we onze toekomst?" Ayham en de zijnen zoeken
andere duurzame activiteiten om de kosten van hun bezit te dekken. Hij vindt dat de lokale regelgeving ruimte moet geven aan recreatieve activiteiten. "Feit is dat het gebied geschikt is voor recreatie. In samenspraak met gemeenten moeten we manieren bedenken en ontwikkelen om de nieuwe natuur
te gelde te maken. Die brainstorm is onderdeel van een oplossing op termijn."

Talsma ziet het helemaal voor zich: "De Engewormer is aan de rand van stedelijk gebied, onder de rook van Amsterdam, vlakbij de Zaanse Schans, aantrekkelijk voor fietsers, wandelaars, dagjesmensen. Recreatie is hier heel zinvol."

Laarzen aan

Continuiteit is belangrijk: het land moet blijvend onderhouden worden. Dat vraagt inspanningen van twee kanten. Talsma: "Destijds is besloten om natuurbeleid te decentraliseren. Dat was goed. Nu is de Wet Natuurbescherming in de maak. Die brengt geld mee, maar niet genoeg voor 30 jaar
natuurbeheer. Maar de provincie blijft in natuur investeren en ik doe mijn best om voor continuiteit te zorgen." Eenzelfde belofte doen de buren namens hun collectief: "Als er grond wordt verkocht en de nieuwe eigenaar wil geen natuurbeheer doen, kunnen wij dat als collectief overnemen. Maar
we hopen natuurlijk dat iemand die in een mooie boerderij wil wonen in het voorjaar zijn laarzen aantrekt en meehelpt!"

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Tweet
Deel