De stagnerende samenwerking in Europa ondermijnt onze vrijheid en de rechten die verankerd zijn in de Europese rechtsorde, stelt Piet Hein Donner, vice-president van de Raad van State en Cleveringa-hoogleraar. In zijn oratie op 26 november bespreekt hij de richtingen waarin we verder moeten gaan.

Cleveringa nog altijd actueel

Donner wijst op de nog altijd actuele waarschuwing van professor Rudolph Cleveringa. De rechtendecaan sprak op 26 november 1940 een protestrede uit tegen het ontslag van joodse collega's door de nazi's. In zijn slotwoorden zei Cleveringa: `Wij hadden gemeend gespaard te mogen en te zullen worden. Nu rest niets anders dan buigen voor overmacht.' Cleveringa kon dus alleen nog protesteren en niet meer voorkomen dat de nazi's vrij spel kregen. De dag na zijn rede werd hij gearresteerd.

Laten we ons niet opnieuw verrassen

Donner stelt: `Om niet opnieuw voor een dergelijke verrassing komen te staan, hebben we in de afgelopen zeventig jaar vrijheid, recht en verantwoordelijkheid verankerd in de Europese rechtsorde en in intensieve Europese samenwerking. Maar die samenwerking stagneert nu. Zij ontrafelt zelfs in sommige opzichten. Dat vormt een bedreiging van de waarden die we hebben willen waarborgen om niet opnieuw verrast te worden. We zullen daarom moeten bezien of we zo verder kunnen en wat alternatieven zijn.'

Cleveringa-oratie volgen

In zijn oratie in het Academiegebouw, op precies dezelfde plaats waar Cleveringa zijn rede hield, gaat Donner in op deze ontwikkelingen, de ernst daarvan en de richtingen waarin verder moet worden gegaan. Na afloop is de tekst van de oratie beschikbaar. De zaal is vol, maar belangstellenden kunnen in een aanpalende zaal de oratie via een videoverbinding volgen.

| | De Cleveringaleerstoel is een wisselleerstoel van een jaar. De Cleveringahoogleraar houdt zich afwisselend bezig met de Tweede Wereldoorlog of met vraagstukken op het gebied van recht, vrijheid en verantwoordelijkheid. Eerdere Cleveringahoogleraren waren onder anderen de historici | | | | Carol Gluck, Michael Ignatieff en Hans Blom en Leids bijzonder hoogleraar Job Cohen, destijds burgemeester van Amsterdam.