De cinematograaf van de gebroeders Lumiere
19 november 2015
Den Haag
Tegenwoordig zijn wij gewend aan grote bioscopen, 3D-films en IMAX schermen. In 1895 wordt de cinematograaf van de Franse gebroeders Lumiere in gebruik genomen. Dit filmapparaat zorgde voor een revolutie in de filmwereld en -industrie.
De uitvinders Lumiere
De gebroeders Auguste en Louis Lumiere groeien op in Lyon en werken in de fotografische apparatuur fabriek van hun vader. Op zijn aansporing ontwikkelen de broers de cinematograaf, een apparaat waarin een filmcamera en een projector worden gecombineerd. Het apparaat kan ook film ontwikkelen.
In 1895 geven zij hun eerste voorstelling in Parijs. De Lumieres patenteren belangrijke processen zoals de geleidingsgaten.
Levende photographie
Met hun cinematograaf maken medewerkers van de Lumieres een tournee door Europa, Amerika en India om de nieuwe vinding te demonstreren. Op 12 maart 1896 krijgt Amsterdam de eer. In een voormalig winkelpand in de Kalverstraat worden met de cinematograaf de eerste filmvoorstellingen in Nederland
gehouden.
Het fenomeen heet nog geen film maar `levende photographie'. Het publiek krijgt tegen betaling van 50 cent levensgrote beelden te zien van een drukke straat in een grote stad met af- en aanlopende mensen, rijtuigen, een vechtpartijtje van twee mannen in een tuin en een spoorstation, `alles in
beweging'. De projectie maakt veel indruk en overschaduwt de eerder uitgevonden kinetoscoop van Edison omdat meerdere mensen tegelijk de film kunnen bekijken.
Het belang van de cinematograaf
Na de introductie van de cinematograaf begint de film(industrie) aan een snelle opmars. Is de film eerst nog een rondreizende kermisattractie, al gauw komen er vaste filmzalen. De bioscoop is geboren! Daarnaast wordt de cinematograaf ook gebruikt bij belangrijke gebeurtenissen en evenementen,
zoals het maken van opnamen bij de eerste Haagse Vredesconferentie van 1899.
Een groots jubileum
In 1935 is het 40 jaar geleden dat de gebroeders Lumiere de cinematograaf introduceerden. Dit jubileum wordt groots gevierd. Zo ontvangt Louis Lumiere op 15 juni 1935 de gouden medaille van de stad Parijs. Ook in Nederland staan de Lumieres in hoog aanzien. Op uitnodiging van de Nederlandsche
Bioscoopbond komt Louis Lumiere tijdens de herdenkingsweek van de cinematografie in oktober 1935 naar Amsterdam.
Erelidmaatschap Bioscoopbond
De aankomst en het vertrek van Louis Lumiere in Nederland is door Polygoon op film vastgelegd. De Centrale Commissie voor de Filmkeuring vraagt het ministerie van Onderwijs, Kunst en Wetenschap Louis Lumiere tot commandeur in de Orde van Oranje-Nassau te benoemen. Deze Koninklijke
onderscheiding ontvangt hij uiteindelijk niet, Lumiere krijgt tijdens de jubileumviering in Amsterdam wel het erelidmaatschap van de Bioscoopbond aangeboden.
Nu, 120 jaar na de uitvinding van de film, is ondanks voorspellingen van het tegendeel, een bioscoopbezoek nog altijd een van de populairste uitjes.
Nationaal Archief
2.04.60 Centrale Commissie voor de Filmkeuring, inv.nrs. 283, 656
2.05.102 Gezantschap Frankrijk, inv.nr. 2035