Het aantal leerlingen per leraar is in Nederland in het basis- en speciaal onderwijs tussen 2011 en 2013 toegenomen, terwijl dat in de rijke westerse landen en Europa stabiel blijft. Dat blijkt uit Education at a glance 2015, het jaarlijkse overzicht over de staat van het onderwijs van de rijke landen die zijn aangesloten bij de Oeso. In vollere klassen zijn volgens de Oeso meer ordeproblemen die goed onderwijs belemmeren.

De Nederlandse klassen worden voller. Al vijf jaar lang stijgt in het primair en voortgezet onderwijs het aantal leerlingen per leraar (de leerling/leraar-ratio). Hoe dat in andere landen om ons heen gaat is niet bekend, maar dat wordt nu zichtbaar in het vandaag gepresenteerde rapport van de Oeso: Education at a glance 2015.

Gemiddeld daalt in de Oeso-landen het aantal leerlingen per leraar in het voortgezet onderwijs en blijft het stabiel in het primair onderwijs. In EU-landen blijft voor beide sectoren het aantal leerlingen per leraar stabiel, maar wel op een veel lager niveau dan in Nederland. Het gaat daarbij om een vergelijking van de cijfers over de jaren 2011 en 2013. Vergelijking met eerdere jaren is moeilijk door de uitbreiding van de Europese Unie in de afgelopen jaren.

Ranglijstjes

Nederland zit met een leerling/leraar-ratio van 17 hoog in de ranglijstjes en in elk geval ver boven het EU-gemiddelde van 14 in het primair onderwijs en 12 in het voortgezet onderwijs. Engeland zit een stuk hoger en laat bovendien de groepen fors groeien. Opmerkelijk is dat landen die goed scoren op onderwijsuitkomsten hun groepen lijken te verkleinen, zoals Korea en Finland.

Knellen

De leerling/leraar-ratio is niet de gemiddelde klassengrootte, maar heeft daar natuurlijk wel direct verband mee. In Education at a glance probeert de Oeso te ontrafelen waar grotere klassen wel of niet beginnen te knellen. Als het gaat om prestaties van leerlingen is het onderzoek namelijk niet eenduidig. Soms worden in kleinere klassen betere resultaten gevonden, in andere niet. Ook de arbeidstevredenheid van leraren hangt soms wel en soms niet samen met de omvang van de groepen.

Voor het eerst heeft de Oeso gegevens over de klassengrootte gekoppeld aan cijfers over daadwerkelijke instructietijd in lessen en ordeproblemen. De uitkomst is misschien voorspelbaar, maar stevig. In vollere klassen nemen ordeproblemen zichtbaar toe en blijft er minder tijd over voor lesgeven of zelfstandig leren. Bovendien nemen de administratieve taken toe. Zeker als er leerlingen zijn die extra aandacht nodig hebben door gedrag of leerachterstanden, is dat volgens de Oeso een probleem.

Bestbetaalde docenten

Het Oeso-rapport laat verder zien dat Nederlandse leraren tot de best betaalde docenten behoren. Desondanks blijft hun salaris fors achter op dat van andere hoger opgeleiden. In het voortgezet onderwijs is dat gemiddeld 15 procent minder. Nederland is ietsje meer aan onderwijs gaan betalen ten opzichte van onze welvaart. Er wordt nu 5,5 procent uitgegeven ten opzichte van het bruto binnenlands product, iets boven het Oeso-gemiddelde. Die stijging wordt onder meer veroorzaakt door hogere bijdragen van ouders aan het hoger onderwijs.

De cijfers: Klassen groeien in Nederland, stabiel in Oeso-landen

Het aantal leerlingen per leraar is in Nederland in het basis- en speciaal onderwijs tussen 2011 en 2013 toegenomen, terwijl dat in de rijke westerse landen en Europa stabiel blijft. Dat blijkt uit Education at a glance 2015.

   Primair onderwijs leraar/leerling-ratio

   +----------------------------------------------------------------+
   |Land                |2013      |2011     |verschil    |%        |
   |--------------------+----------+---------+------------+---------|
   |Engeland            |21        |20       |1           |5%       |
   |--------------------+----------+---------+------------+---------|
   |Frankrijk           |19        |18       |1           |6%       |
   |--------------------+----------+---------+------------+---------|
   |Korea               |17        |20       |-3          |-15%     |
   |--------------------+----------+---------+------------+---------|
   |Nederland           |17        |16       |1           |6%       |
   |--------------------+----------+---------+------------+---------|
   |Duitsland           |16        |16       |0           |0%       |
   |--------------------+----------+---------+------------+---------|
   |USA                 |15        |15       |0           |0%       |
   |--------------------+----------+---------+------------+---------|
   |OECD gemiddeld      |15        |15       |0           |0%       |
   |--------------------+----------+---------+------------+---------|
   |EU gemiddeld        |14        |14       |0           |0%       |
   |--------------------+----------+---------+------------+---------|
   |Belgie              |13        |12       |1           |8%       |
   |--------------------+----------+---------+------------+---------|
   |Finland             |13        |14       |-1          |-7%      |
   |--------------------+----------+---------+------------+---------|
   |Zweden              |13        |11       |2           |18%      |
   |--------------------+----------+---------+------------+---------|
   |Italie              |12        |12       |0           |0%       |
   |--------------------+----------+---------+------------+---------|
   |Luxemburg           |9         |10       |-1          |-10%     |
   +----------------------------------------------------------------+

   Voortgezet onderwijs - leerling/leraar-ratio

   +-----------------------------------------------------------------+
   |Land                |      2013|      2011|verschil    |%        |
   |--------------------+----------+----------+------------+---------|
   |Engeland            |        18|        16|           2|      13%|
   |--------------------+----------+----------+------------+---------|
   |Nederland           |        17|        17|           0|       0%|
   |--------------------+----------+----------+------------+---------|
   |Korea               |        16|        17|          -1|      -6%|
   |--------------------+----------+----------+------------+---------|
   |USA                 |        15|        15|           0|       0%|
   |--------------------+----------+----------+------------+---------|
   |Finland             |        13|        13|           0|       0%|
   |--------------------+----------+----------+------------+---------|
   |Frankrijk           |        13|        12|           1|       8%|
   |--------------------+----------+----------+------------+---------|
   |Duitsland           |        13|        14|          -1|      -7%|
   |--------------------+----------+----------+------------+---------|
   |OECD gemiddeld      |        13|        14|          -1|      -7%|
   |--------------------+----------+----------+------------+---------|
   |Italie              |        12|        12|           0|       0%|
   |--------------------+----------+----------+------------+---------|
   |Zweden              |        12|        12|           0|       0%|
   |--------------------+----------+----------+------------+---------|
   |EU gemiddeld        |        12|        12|           0|       0%|
   |--------------------+----------+----------+------------+---------|
   |Belgie              |        10|         9|           1|      11%|
   |--------------------+----------+----------+------------+---------|
   |Luxemburg           |         9|        10|          -1|     -10%|
   +-----------------------------------------------------------------+