Vrijdag 27 november 2015

Op 26 november jl. heeft mr. J.P.H. Donner, vice-president van de Raad van State, de Cleveringa-oratie uitgesproken. Hij deed dat onder grote belangstelling in het Groot Auditorium van het Academiegebouw in Leiden.

Cleveringaleerstoel

Met het uitspreken van de oratie heeft Donner het hoogleraarambt aanvaard en bekleedt hij in het collegejaar 2015-2016 de Cleveringaleerstoel van de Universiteit Leiden. De Cleveringaleerstoel is ingesteld door de Universiteit Leiden ter herinnering aan hoogleraar Rudolph Pabus Cleveringa en zijn moedig optreden in november 1940 tijdens de Duitse bezetting en ter herdenking van de Bevrijding in 1945. De Cleveringaleerstoel is een wisselleerstoel van een jaar, die sinds 1970 ieder academisch jaar door een andere Nederlandse of buitenlandse geleerde wordt bekleed.

Recht, vrijheid en verantwoordelijkheid

Vice-president Donner is benoemd tot Cleveringahoogleraar met als leeropdracht Vraagstukken op het gebied van Recht, Vrijheid en Verantwoordelijkheid. In zijn oratie is Donner ingegaan op de vraag hoe recht, vrijheid en verantwoordelijkheid worden behouden en bewaakt bij een veranderende betekenis van de staat.

Hoe nu verder met de Europese samenwerking in de Unie?

"In zijn beroemde protestrede van 26 november 1940 zei Cleveringa: 'Wij hadden gemeend hiervoor gespaard te mogen en te zullen worden. Nu rest niets anders dan buigen voor overmacht.' Cleveringa waarschuwde op die wijze om de realiteit van het moment niet als normaliteit te gaan zien. Na de recente aanslagen in Parijs staan wij opnieuw voor de vraag of we de realiteit van dit moment als normaliteit moeten gaan zien. Het antwoord op die vraag hangt nauw samen met het antwoord op de vraag: hoe nu verder met de Europese samenwerking in de Unie? Want de normaliteit van een open samenleving van vrijheid, recht en verantwoordelijkheid hebben we in de afgelopen zeventig jaar verankerd in een Europese rechtsorde en intensieve Europese samenwerking. Die samenwerking stagneert nu en na de aanslagen dreigt zij te ontrafelen. Daarmee verliezen zowel de gezamenlijke Unie als de afzonderlijke lidstaten aan handelingsvermogen en opties op een moment dat deze meer dan nodig zijn, gelet op de uitdagingen waar de samenleving voor staat."

Volledige tekst van de oratie

Zie het origineel.

De Cleveringa-oratie 2015 gaat nader in op deze ontwikkelingen, de ernst ervan en de richtingen waarin verder moet worden gegaan. U kunt de volledige tekst van de Cleveringa-oratie 2015 op deze website lezen.