Maandag 7 december 2015 grutto / Piet Munsterman (Saxifraga)Trekvoge..


"Van meer dan de helft van alle trekvogels is de populatie de afgelopen dertig jaar achteruit gegaan, voornamelijk dankzij ongelijke en ineffectieve bescherming langs hun trekroutes", zegt onderzoeker Dr. Claire Runge van de University of Queensland. "Een gemiddelde trekvogel is afhankelijk
van veel verschillende leefgebieden onderweg voor voedsel, rust en voortplanting. We kunnen bijvoorbeeld de broedgebieden wel heel goed beschermen, maar als er ergens anders op de trekroute serieuze bedreigingen zijn, kan de hele populatie alsnog zwaar getroffen worden. De zwakste schakel van
de ketting is dus bepalend." Neem bijvoorbeeld onze eigen grutto's die jaarlijks minimaal 10.000 kilometer afleggen over land en zee. Ze krijgen niet alleen in ons land te maken met intensieve landbouw (vroeg en vaak maaien, te lage waterstand, kale weides zonder bloemen), waardoor ze al
nauwelijks jongen groot krijgen. Maar ook op hun trekroute moeten ze ook nog eens veranderd landgebruik, drooggelegde moerassen, illegale jacht en windmolens trotseren. Het aantal grutto's neemt dan ook zienderogen af.

Haperende bescherming

De studie laat meer schokkende cijfers zien. Van de 1451 trekvogelsoorten, hebben er 1324 onvoldoende bescherming op minimaal een deel van hun trekroute. Ook werden 8200 Important Bird and Biodiversity Areas (belangrijke vogelgebieden) onderzocht. Slechts 22 procent van deze gebieden blijkt
volledig beschermd te zijn, en 41 procent overlapt slechts gedeeltelijk met beschermde gebieden. De onderzoekers stellen dan ook dat voor het overleven van sommige vogelsoorten het noodzakelijk is dat er nieuwe en beter beschermde natuurreservaten gecreeerd zullen moeten worden.
Co-auteur professor Richard Fuller: "Bijvoorbeeld Duitsland heeft beschermde gebieden voor 98 procent van de trekvogels die hun grens passeren. Maar minder dan 13 procent van de Duitse trekvogels is adequaat beschermd op hun trekroutes. Het heeft dus weinig nut in Europa trekvogels te
beschermen, als ze op een ander deel van hun trekroute buiten Europa hun leefgebieden kwijtraken. Dan zullen veel vogelsoorten alsnog ten onder gaan."

Internationale actie bittere noodzaak

Het enige wat de toekomst voor veel trekvogels veilig kan stellen is internationale samenwerking tussen overheden en gerichte bescherming langs de gehele trekroute. Want trekvogels beschermen heeft pas zin als je knelpunten langs de hele trekweg in kaart hebt en wegneemt. Precies de reden dat
Vogelbescherming Nederland zich samen met BirdLife International daarvoor al jaren inzet. Vogelbescherming richt zich met enkele Europese en Afrikaanse BirdLife-partners daarbij zo praktisch mogelijk op bescherming van gebieden langs de East Atlantic Flyway (de trekroute vanuit Nederland naar
West- en Zuidelijk Afrika). Dat heeft al veel opgeleverd voor de bescherming van `onze' trekvogels. Zo zijn bijvoorbeeld leefgebieden in West-Afrika en Marokko de laatste jaren beter beschermd en zijn er nieuwe beschermingsorganisaties opgericht die de lokale bevolking bewust en enthousiast
maken voor de bescherming van vogels. Maar anderzijds is er nog heel veel te doen en daarom blijft Vogelbescherming Nederland zich inzetten voor een betere internationale samenwerking om de leefgebieden onderweg voor deze kwetsbare groep vogels wereldwijd te beschermen. Dit nieuwe onderzoek
toont opnieuw aan dat zulke gecooerdineerde wereldwijde actie bittere noodzaak is.