Dordtse dijken voor vluchtelingen, Wmo en jeugdzorg op Deltahoogte
DORDRECHT - De andere gemeenten in de Drechtsteden betalen de helft mee van alle Wmo-aanvragen die Dordrecht als maatwerk bestempeld. Is de keuze voor het niveau van voorzieningen voor vluchtelingen, wmo en jeugdzorg een zaak van elke individuele gemeente of van alle gemeenten samen in de
regio? Dilemma's in Drechtsteden.
Lees in deze aflevering 10 van de Raadslid.Nu-serie "In de ban van regionale samenwerking" hoe raadsleden voor democratische afstemming over het voorzieningenniveau voor Wmo, jeugdzorg en vluchtelingen zwalken tussen twee GR'en en zeventien gemeenteraden.
'Wanneer je geen gemeenschappelijke bevoegdheid hebt, maar wel een gemeenschappelijk belang, is het verstandig om dat belang met elkaar te verkennen. Al was het maar om in je eigen gemeenteraad ook mee te wegen hoe de buren erover denken.'
Dat stelt Cor van Verk. Hij is gemeenteraadslid van Dordrecht en lid van de Drechtraad, het volksvertegenwoordigende orgaan van de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden (GRD). 'Dingen die samenhangen moet je in samenhang bespreken.'
Huisvesten van vluchtelingen
Van Verk had er onlangs een akkefietje over met Drechtraad-voorzitter Arno Brok, tevens burgemeester van Dordrecht. De aanleiding was het huisvesten van vluchtelingen, wanneer die straks een verblijfsvergunning hebben. Van Verk wilde de kwestie op verzoek van een partijgenoot besproken hebben
in de Drechtraad, maar Brok voelde daar niet voor. Huisvestingsbeleid behoort namelijk niet tot de taken van de gemeenschappelijke regeling, maar is een lokale aangelegenheid. 'We gaan er misschien niet over, maar de zes deelnemende gemeenten hebben met precies hetzelfde vraagstuk te maken.
Waarom zou je er dan niet over praten?'
Er zijn andere onderwerpen waarvan Van Verk vindt dat ze op z'n minst gemeenschappelijk besproken moeten worden. Hij noemt wat hem betreft de twee belangrijkste: de Wmo en de jeugdzorg.
Het afschuiven van risico's op de buren
Het beleid omtrent de Wmo is in de Drechtsteden in tweeen geknipt: 'algemene voorzieningen', wat onderdeel is van lokaal beleid. Daartoe behoren de taken van de oude Wmo (de thuiszorg, het verstrekken van hulpmiddelen e.d.), maar ook de nieuwe sociale wijkteams. Over de 'maatwerkvoorzieningen'
gaat de GRD. Daarbij gaat het om meer gespecialiseerde, dus duurdere zorg. Van Verk: 'De risico's van die knip zijn wel onderkend. Niet voor niets is de afspraak gemaakt dat zes afzonderlijke gemeenten allemaal hun "dijken op deltahoogte" moeten hebben. Met die metafoor bedoelen ze dat de
lokale, algemene voorzieningen wel allemaal hetzelfde niveau moeten hebben. Wanneer een gemeente afwijkt, zal die sneller doorverwijzen naar een maatwerkvoorziening, die vervolgens regionaal wordt bekostigd. Daarom heb ik in de Drechtraad gezegd dat ik wel eens wil weten of al die dijken
inderdaad op deltahoogte zijn. Hebben alle gemeenten hun Wmo-beleid op het gewenste niveau, zodat een onnodig beroep op de regionale maatwerkvoorzieningen wordt voorkomen? Die vraag is weggewuifd. De Drechtraad gaat er niet over: de algemene Wmo-voorziening is een lokale bevoegdheid. De meeste
leden hebben dat geaccepteerd. Prima, heb ik toen gezegd. Maar wanneer blijkt dat de dijken overlopen, ga dan in dit gremium niet praten over bezuinigingen op die maatwerkvoorzieningen. Wanneer het dan fout loopt, heb je het recht verloren om te piepen.'
Bonus bij regionaal en lokaal
Zelfs wanneer gemeenten hun eigen beleid wel op orde hebben, vindt Van Verk de knip in de Wmo onverstandig, omdat die in feite een bonus geeft aan gemeenten die doorverwijzen naar duurdere zorg. 'Je loopt altijd het risico op afschuiven. Om het duidelijk te stellen: van alle Wmo-aanvragen die
Dordrecht als maatwerk bestempelt, betalen de andere gemeenten in de regio de helft mee. Ik ben niet iemand die uitgaat van kwade wil, maar je voorkomt risico's wanneer je die hele Wmo of lokaal of regionaal uitvoert.'
Wie ziet toe op de jeugdzorg?
Bij de jeugdzorg ligt het nog wat complexer. De uitvoering daarvan ligt noch bij de individuele gemeenten, noch bij de GRD, maar bij de Serviceorganisatie Zuid-Holland Zuid, een gemeenschappelijke regeling van zeventien gemeenten (die geografisch samenvalt met de veiligheidsregio). 'Daar
hebben wij als raadsleden nog minder grip op en dat irriteert mij mateloos', zegt Van Verk.
Raadsleden als tandeloze tijgers
'Net als de Wmo gaat ook de jeugdzorg over het welzijn van mensen. Ik vind dat je daar als raadsleden bovenop moet zitten.' Van Verk is helemaal niet gerust op de huidige uitvoering. 'Wij krijgen aanhoudend signalen dat de boel niet functioneert zoals we zouden willen. Dat oude structuren
driftig bezig zijn hun territorium af te bakenen en hun greep op de jeugdzorg te behouden. Maar als raadsleden zijn we een tandeloze tijger, we hebben er niks over te zeggen. Dat is anno 2015 toch eigenlijk onvoorstelbaar.'
`Uit recent onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau blijkt dat de zorg een van de grootste zorgen van mensen is. Dat vind ik schokkend. Het gaat niet over abstracte dingen als grondbeleid of regiopromotie, maar over de vraag of je autistische kind de zorg krijgt die het nodig heeft.
Dat moet je als volksvertegenwoordigers toch kunnen bepalen en kunnen controleren? Maar in de praktijk verdwijnen beleid en uitvoering naar de achterkamers.'
Toezicht op jeugdzorg per Poolse landdag
Hoe moet het dan? 'Natuurlijk zijn wij verwend met een Drechtraad', erkent Van Verk. 'In een regio als Zuid-Holland Zuid past eenzelfde vorm niet, omdat het met zeventien gemeente dan een Poolse landdag wordt. Nu organiseren ze daar twee keer per jaar een bijeenkomst voor raadsleden. Daar
komen dan 150 mensen op af. Dan kom je misschien tot informatie-uitwisseling, maar met democratische legitimatie heeft het niets te maken.'
`Er moet een volksvertegenwoordiging komen die daadwerkelijk invloed heeft op het jeugdbeleid. Ik kan me voorstellen dat iedere gemeente een raadslid van een coalitie- en een van een oppositiepartij afvaardigt. Dan heb je 34 leden, die kaders stellen in de beleidsvoorbereiding en controle
uitoefenen op de uitvoering. Het is minder dan de Drechtraad, maar in ieder geval doe je iets aan democratisch toezicht op de vraag of het goede wordt gedaan.'
Daarnaast vindt Van Verk dat samenhangend beleid op hetzelfde schaalniveau moet worden gelegitimeerd. 'Op het terrein van zorg hebben we voor de jeugdhulp dus te maken met de regio Zuid-Holland Zuid, voor een deel van de Wmo met de GRD en voor een ander deel met iedere gemeente afzonderlijk.
Terwijl we allemaal weten hoe nauw verwant die taken aan elkaar zijn. Zorg dan ook dat je het op dezelfde schaal organiseert. Inclusief de democratische legitimatie.'
Eerder verschenen in deze Raadslid.Nu-serie
In de Raadslid.Nu-serie 'In de ban van regionale samenwerking' waarin Raadslid.Nu de zoektocht van raadsleden en gemeenteraden in Drechtsteden, Twente en West-Brabant naar meer greep en invloed op de regionale samenwerking in beeld brengt, zijn de volgende afleveringen verschenen en met een
klik op de tekst terug te lezen:
Afstemming tussen 19 tinten blauw van West-Brabantse raden (aflevering 10 uit serie: In de ban van regionale samenwerking)
Regioraad Twente ter ziele (aflevering 9, uit: In de ban van regionale samenwerking)
'Twentse verwarring over een 'herfstcompromis'' (aflevering 8 uit: In de ban van regionale samenwerking
'Wel samenwerken in Drechtsteden, geen bevoegdheden overdragen' (aflevering 7 uit: In de ban van regionale samenwerking)
Nieuwe West-Brabantse raadsleden met procesafspraken meer grip op regio (Aflevering 6 uit: In de ban van regionale samenwerking)
Een regioraad met louter raadsleden, een taai gevecht in Twente (Aflevering 5 uit: In de ban van regionale samenwerking)
'Tussenstand: helderheid in de mist' Uit: In de ban van regionale samenwerking (aflevering 4)
`Gaan de Drechtsteden aan democratie ten onder?' Uit: In de ban van regionale samenwerking (aflevering 3)
'Een motie voor meer samenwerking' Uit: In de ban van regionale samenwerking (aflevering 2)
'Zonder regioraad meer raadsbetrokkenheid?' Uit: In de ban van regionale samenwerking (aflevering 1)
Bron: Jos Moerkamp/Raadslid.Nu, de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden, 18 december 2015.
Social media: Raadslid.Nu is ook te volgen op Twitter (@RaadslidNu), Facebook en Linkedin.
Raadslid.Nu is de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden en staat voor een sterke en krachtige positie van gemeenteraden ten behoeve van het functioneren van de lokale democratie.
Wist u dat sinds de wijziging van het rechtspositiebesluit voor raads- en commissieleden, de gemeente de contributie van de beroepsvereniging vergoedt, waarvan een raadslid in verband met de uitoefening van zijn functie lid is.
Nog geen lid van de vereniging? Een collectief lidmaatschap kost maar 35 euro per persoon en commissieleden en fractieondersteuners vallen, wanneer zij ook aangemeld zijn, binnen een collectief lidmaatschap. Het individueel lidmaatschap kost 75 euro. Aanmelden kan hier!