Cao-conflicten zijn geen geisoleerde gebeurtenissen
16 februari 2016
Een gemaakte loonafspraak of een staking in de ene cao kan ervoor zorgen dat de cao-onderhandelaars in een andere cao-onderhandeling minder, of juist meer geneigd zullen zijn om het op een cao-conflict aan te laten komen. Alex Lehr voelde onderhandelaars aan de tand om erachter te komen hoe en
onder welke condities informatie over andere onderhandelingen een cao-conflict beinvloedt. Hij promoveert op 18 februari aan de Radboud Universiteit met financiering uit het NWO-programma Conflict en veiligheid.
Stakende personen met spandoekFoto: Hollandse Hoogte
Werkgevers: beetje kennisvoorsprong
Lehr: `Arbeidsconflicten spelen zich niet in een vacuuem af. Er is altijd context van andere gebeurtenissen. Bij collectieve onderhandelingen wil je weten hoe groot de invloed is van informatie over loononderhandelingen of stakingen in andere bedrijven. Vakbondsonderhandelaars worden sterker
beinvloed door de situatie in andere onderhandelingen dan werkgevers. Werkgevers hebben altijd net een beetje kennisvoorsprong ten opzichte van werknemers: zij weten immers wat ze willen en kunnen betalen; een vakbond weet dat niet.'
Lehr speelde in een laboratoriumsituatie met 148 personen onderhandelingen na, waarbij echt geld te verdienen viel. Met name was hier het effect op de `onderhandelaars' van door de onderzoekers telkens aangereikte informatie interessant, waarbij de uiteenlopende eisen en wensen een indicatie
gaven van de mate van het conflict. Daarnaast verzamelde hij in een groot surveyonderzoek via online vragenlijsten informatie over 78 onderhandelingen, in de jaren 2009 tot 2011, bij 123 onderhandelaars aan beide zijden.
Vergelijkingen met eigen loonafspraken
De bevindingen laten zien dat veel afhangt van het type informatie dat onderhandelaars over andere cao-onderhandelingen krijgen. Informatie over loonafspraken in andere cao-onderhandelingen leidt bijvoorbeeld alleen tot conflicten wanneer deze informatie de onderhandelaars wel in staat stelt
om vergelijkingen met de eigen loonafspraken te maken, maar niet om iets te leren over het betalingsvermogen of de eerlijkheid van de werkgever. Informatie over de actiebereidheid van de werknemers en het succes van eventuele acties in andere cao-onderhandelingen leidt daarentegen wel vaak tot
conflicten.
Lehr: `Arbeidsconflicten kun je langs twee lijnen bekijken. Volgens economen gaat het over verdelen van de koek en dat dan zo rechtvaardig mogelijk. Sociologen echter zien het als de `eeuwige' strijd tussen werkgevers en werknemers, een in economische zin `volstrekt irrationeel' gegeven.
Vooral het aspect van de kosten en opbrengsten van mogelijke cao-conflicten blijkt belangrijk om de consequenties voor informatie over andere onderhandelingen op cao-conflicten te begrijpen. Dit komt overeen met de aannames van sociologische theorieen over arbeidsconflicten en
diffusieprocessen maar werd tot op het heden nog niet onderkend in de dominante economische onderhandelingstheorieen.
Meer informatie
Alex Lehr (1982) startte zijn promotieonderzoek in 2010 binnen het project `Contagious social conflict: Industrial conflict as a source of strategic learning' van prof. dr. Agnes Akkerman aan de Radboud Universiteit Nijmegen, Faculteit der Managementwetenschappen, afdeling Politicologie.
* Project in de NWO-projectendatabase
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bron: NWO