Protestants in Parijs - Protestantse Kerk Nederland
Protestants in Parijs. Impresse van een viering door Nicolette de Boer.19 februari 2016
Op zondagmorgen klinken er in het hartje van Parijs Nederlandse kerkliederen. Een impressie.
Pagina-inhoud
*Het is zondagmorgen, kwart voor tien. Het orgel zet in, er wordt gezongen en de dominee spreekt in zijn toga een bemoediging en groet uit. Een reguliere protestantse dienst, maar met het enige echte verschil dat het kerkgebouw midden in Parijs staat.
Vandaag spreekt ds. Henk Spoelstra in de Eglise Reformee Neerlandaise (ERN). Spoelstra begon zijn ambt als predikant in deze gemeente. En waar hij in Nederland veel in Franstalige kerken voorgaat, mag hij vandaag weer Nederlands spreken. En dat doet hij dan ook, met de nodige grapjes
tussendoor.
Dat dominee Spoelstra hier niet onbekend is, wordt geleidelijk aan steeds duidelijker. Hij is overduidelijk terug op zijn plek. Er staan twee jongens op om naar de kindernevendienst te gaan en Spoelstra kan het niet laten om nog even een opmerking te maken over hun accent: 'Jullie gaan zeker
naar een Franstalige school.'
Knusse bedoening
De kerk telt twee rijen met houten kerkbanken, zo'n acht banken per rij. Een knusse bedoening, aangezien een bank met vijf personen al rijkelijk gevuld is. In totaal zijn er dertig hoofden te tellen vandaag. Links achterin zit Jan van der Weide uit Ermelo. Hij verblijft een aantal dagen in
Parijs voor een congresbezoek. Ook al komt hij uit 'een wat calvinistischere hoek', hij voelt zich meteen thuis.
Het kleurrijke glas-in-loodraam en het beeldje van Jezus aan het kruis doen vermoeden dat je je in een katholieke kerk bevindt. In werkelijkheid is het kerkgebouw Eglise Lutherienne de la Trinite in handen van een lutherse gemeenschap, die straks gewoon weer dienst heeft. Na afloop van de
dienst gaat de Paaskaars dan ook meteen weer de kast in.
De kracht van het gebed
Maar zover is het nog niet. Spoelstra spreekt vandaag over de kracht van het gebed. Dit doet hij aan de hand van het verhaal over de storm op het water bij Galilea. Waar is God eigenlijk op het moment dat we in nood bidden, vraagt hij zich af. Door de storm in ons leven lijkt het soms alsof
het Hem niks scheelt.
Ook de profeet Jesaja heeft hier moeite mee, zo blijkt uit zijn brieven. Maar toch blijft Jesaja hartstochtelijk bidden. Het bidden, stelt Spoelstra, verbreedt namelijk onze horizon. Ons concrete leven zetten we in het licht van God. Net als zingen is het bidden een oefening des geloofs. We
komen dichter bij God en worden stil met aandacht. Het vertrouwen is hier de essentie van.
Ontmoeting
Tussen de aanwezige gemeenteleden zit vandaag ook de jonge predikante Chantal Schaap. De ERN-gemeente is de eerste gemeente waarvan zij predikant is. Zelf komt ze uit Nijmegen, maar toen haar oog op deze bijzondere vacature viel, was ze meteen verkocht. Ze stopte als geestelijk verzorger en
vertrok met haar man naar Parijs. Op 1 mei 2013 werd zij bevestigd door dezelfde Henk Spoelstra naar wie ze vandaag luistert.
'We zijn echt Protestantse Kerk en volgen de Nederlandse ontwikkelingen', zegt Chantal Schaap. Ze zwaait met een bekend blauw boekje. 'Kijk maar, we gebruiken het Nieuwe Liedboek', lacht ze. 'Alle diensten zijn in het Nederlands, al spreekt iedereen prima Frans. Sommigen wonen er ook al
veertig of vijftig jaar. Alleen bij bijzondere diensten, zoals trouwen, dopen of begraven, wordt er Frans gepreekt.'
Verder worden er weinig concessies gedaan aan de Nederlandse taal tijdens de kerkdiensten. 'Het is ook echt een plek voor ontmoeting', zegt Schaap. 'Hier kun je gewoon Nederlands zijn.'
Voorloper van Protestantse Kerk
De ERN heeft een bijzondere geschiedenis. Zo wordt de kerk weleens gekscherend `de eerste Samen Op Weg-gemeente' genoemd. Na afloop van de Tweede Wereldoorlog werd er een plek gezocht voor de zogeheten `Viergezinnenkerk'. Door de omstandigheden werkten hervormden en gereformeerden in de
praktijk nauw samen, zodat de kerk een ware voorloper van de Protestantse Kerk werd. Dit verklaart dan ook waarom je in dit gebouw jezelf kunt zijn: het maakt niet uit waar je vandaan komt. De kerk ontvangt veel gasten, wat van tijd tot tijd resulteert in nieuwe vaste gemeenteleden.
De Eglise Reformee Neerlandaise zit vandaag de dag niet stil. Op dit moment zoekt de kerk naar nieuwe vormen van kerk-zijn met elkaar, om de kerk een boost te geven en een wat opener karakter. Dat doet ze door samenwerking en contact te zoeken met andere organisaties. Nu zijn dat vooral
kringavonden ('wat overigens prima kan in combinatie met een high tea') en af en toe een buitendag met de gemeente.
Ver rijden
'Het is een feest om hier weer te staan', zegt ds. Spoelstra na afloop van de dienst. In het goed gevulde koffiezaaltje neemt hij een slok van zijn koffie. In zijn tijd (1991- 1996) was de kerk wel wat meer gevuld: op een gemiddelde zondag namen zo'n 65 mensen per dienst plaats in de houten
banken. 'Dat waren ook veel Nederlandse au pairs hoor, dit was echt hun ontmoetingsplek. Sommigen waren niet eens gelovig.'
De gemeente bestaat tegenwoordig uit ouderen en jonge gezinnen. Dat zijn met name Nederlandse dames die getrouwd zijn met een Fransman. 'In totaal telt onze gemeente nu vijfennegentig gezinnen', zegt ds. Schaap. 'Bij elkaar zijn dat zo'n tweehonderd leden. Sommigen wonen in de stad, anderen
rijden wel honderd kilometer om een dienst bij te wonen.' Het aantal mensen per dienst is dan ook nooit echt te voorspellen. Al helemaal niet tijdens speciale feestdagen, want ga je met de kerst naar Nederland of nodig je je hele familie uit in Frankrijk?'
Zo iemand die voor een kerkdienst vele kilometers aflegt, is Frits Verhoog (78) die sinds 1970 in het zuiden van Versailles woont. Hij bezocht een tijdje een Franse kerk, maar 'dat is toch een andere cultuur'. En zijn auto doet het nog prima, zodoende vertelt hij hier vandaag zijn verhaal.
Iedereen welkom
De jongeren zijn vandaag op een hand te tellen. Een van hen is Murel Becker, derdejaars International Business and Languages-student aan de Hanzehogeschool Groningen. `'Ik loop stage in Parijs en ben hier vandaag voor de derde keer. Eigenlijk ben ik katholiek, maar ik voel me hier erg thuis.
Dat komt vooral omdat je hier makkelijk binnenstapt en er is ruimte voor ontmoeting.'
Dat je je als katholiek thuis voelt in de ERN is niet heel verwonderlijk, aldus Schaap. 'Je hebt niet veel keus wat betreft Nederlandse christelijke kerken in Parijs, dan kom je al snel bij de ERN uit. Het maakt niet uit van welke huize je bent, iedereen is welkom.'
Duiventil
Op de vraag of dominee Schaap het nog een beetje goed doet, valt gemeentelid Menxy Quaak - van Staaveren in. Ze steekt twee duimen in de lucht. 'Zo. Ja, echt!'. Ze vergelijkt de gemeente met een duiventil. 'Er vliegen verschillende mensen in en uit. Voor een enkele keer, vier maanden, een jaar
of misschien wel tientallen jaren.' Zelf betrad ze de `duiventil' veertig jaar geleden, toen ze trouwde met een Fransman.
Ze denkt er niet aan om de kerk te verlaten: 'Het is echt mijn kerkfamilie.' En met het koffiedrinken is de kerkdienst nog steeds niet klaar voor mevrouw van Quaak- van Staaveren: 'Straks gaan we hier om de hoek nog wat drinken.'
>Nicolette de Boer ((c) 2015)