Van ziektes behandelen naar ziektes voorkomen

19 februari 2016 | PERSBERICHT

Zorgen dat arts en patient tijdig over de juiste laboratoriumuitslagen beschikken. Dat is een van de opdrachten van prof. Christa Cobbaert van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Ze vertelt in haar oratie op vrijdag 19 februari dat de focus in de geneeskunde langzaam opschuift van het behandelen van ziektes naar het voorkomen ervan. "Dat helpt de gezondheidszorg betaalbaar te houden. Het vergt wel aanpassingen van de testen die medische laboratoria aanbieden."

Cobbaert is sinds 1 juni 2015 aangesteld als hoogleraar Klinische Chemie en Laboratoriumgeneeskunde. Een van de opdrachten die ze meekreeg toen ze in 2009 in het LUMC begon, was het voortzetten en toekomstbestendig maken van de laboratoriumorganisatie. Het meest zichtbare resultaat daarvan is de Centrale Bloedafname op het Leidse Plein, die in 2014 werd geopend. Daarvoor hadden zo'n dertig poliklinieken in het LUMC elk hun eigen bloedafname.

In haar oratie voorspelt ze dat we toegaan naar een zogenoemde P4-zorginnovatie. "Dat houdt in dat de focus verschuift van behandelen van ziekte patienten, naar proberen te voorkomen dat iemand ziek wordt. En wanneer mensen ziek worden, krijgen ze een op maat gesneden behandeling waarbij hij of zij zelf keuzes maakt. De 4 P's staan voor preventieve, predicatieve en gepersonaliseerde zorg met participatie van de patient", licht Cobbaert toe.

Nierschade voorspellen

Als laboratoriumspecialist in een universitair ziekenhuis houdt de nieuwe hoogleraar zich bezig met het ontwikkelen van nieuwe laboratoriumtesten die voorzien in onvervulde behoeftes van uit de patientenzorg. "Patienten die chemotherapie krijgen of die een bypassoperatie van de kransslagader ondergaan, hebben vaak nierschade. Die wordt nu pas laat opgemerkt, omdat er geen nierschadetesten beschikbaar zijn", aldus Cobbaert. Daarom ontwikkelt ze met haar onderzoeksgroep nu een urinetest waarmee schade aan de nieren vroegtijdig is vast te stellen is.

Vroeger aantonen kanker

"Daarnaast ontwikkelen we testen voor het ontrafelen van een verstoorde vetstofwisseling bij hart- en vaatziekten en voor het vroeger aantonen van kanker", aldus Cobbaert. Haar afdeling beheert ook de biobank in het LUMC: tientallen vriezers waarin materiaal ligt opgeslagen dat patienten en gezonde proefpersonen hebben afgestaan voor onderzoek. Vele LUMC-onderzoekers maken hier dankbaar gebruik van om het inzicht in ziekteprocessen te vergroten en om patienten beter te kunnen behandelen."

Automatisering van het lab

Om de laboratoriumgeneeskunde verder te moderniseren staan er nog genoeg uitdagingen op het programma, zoals complete automatisering van het diagnostisch lab. "Alle processtappen vanaf de Centrale Bloedafname tot opslag in het gekoelde opslagruimte, gaan we automatisch laten verlopen. Over ruim een jaar moet het zover zijn", aldus Cobbaert.

Prof. Christa Cobbaert (1959) studeerde farmaceutische wetenschappen in Leuven en specialiseerde zich in de klinische chemie. Ze promoveerde in 1997 op het proefschrift The elusive Lp(a) lipoprotein: a cardiovascular risk factor after all? . Sinds 2009 werkt ze in het LUMC.

De oratie Laboratoriumgeneeskunde: van evolutie naar revolutie is te lezen op de website van het LUMC.