Nieuwsbericht | 29-02-2016 | 14:26

Een politieke oplossing in Syrie kan alleen beklijven als deze ook leidt tot gerechtigheid voor de slachtoffers van het conflict. Daarom moet de onafhankelijke onderzoekscommissie naar mensenrechtenschendingen directe en blijvende toegang krijgen tot Syrie. Dat benadrukte minister Koenders van Buitenlandse Zaken maandag in een toespraak in de VN-Mensenrechtenraad in Geneve. Volgens hem is er al veel bewijsmateriaal voor schendingen van mensenrechten waaraan het Syrische regime en terroristische organisaties als ISIS en Jabhat al-Nusra zich schuldig maken. Maar dat is volgens Koenders slechts het topje van de ijsberg.

De onderzoekscommissie voor Syrie moet zijn werk ongehinderd kunnen doen om de waarheid te achterhalen zodat verantwoording kan worden afgelegd voor misdaden die zijn gepleegd. `Alleen dan kan er gerechtigheid zijn. Voor straffeloosheid is geen plaats', aldus Koenders.

Daarom herhaalde hij de Nederlandse oproep aan de VN-Veiligheidsraad om de situatie in Syrie door te verwijzen naar het Internationaal Strafhof in Den Haag. Koenders: `Als er massale wreedheden plaatsvinden, mag de wereld niet lijdzaam toezien. In zulke gevallen zouden de permanente leden van de VN-Veiligheidsraad ervan moeten afzien hun vetorecht te gebruiken, anders worden ze medeplichtig aan het voortduren van het conflict.'

Koenders ontving in Geneve ook de uitkomsten van een zogeheten Diplohack. Op die bijeenkomst werd gezocht naar innovatieve manieren om bewijs van mensenrechtenschendingen te verzamelen, te controleren en op een veilige wijze door te geven aan het bureau van de Hoge Commissaris.

De `techies', ondernemers, academici, diplomaten, mensenrechtenactivisten en medewerkers van maatschappelijke en internationale organisaties stelden onder meer voor om een app te ontwerpen waarmee iedereen mensenrechtenschendingen kan melden bij de VN. Ook werd voorgesteld om software te maken die snel kan verifieren of een foto of video betrouwbaar is.

`Dit soort creatieve ideeen kunnen ertoe leiden dat de VN de mensenrechtenschendingen sneller en efficienter in kaart kunnen brengen. Uitkomsten worden betrouwbaarder en medewerkers kunnen meer doen', aldus Koenders, die de uitkomsten doorgeeft aan de VN om verder uit te werken.

De minister sprak maandag ook op de Ontwapeningsconferentie in Geneve. Hij benadrukte daar dat een wereld zonder kernwapens nog altijd het einddoel is. `We moeten terug naar nul', aldus de minister, die erkent dat dit een lastige opgave is nu er zoveel brandhaarden zijn op de wereld. `We moeten dit stap voor stap aanpakken en blijven aandringen op dialoog, zodat we de deur open houden voor verbetering in de toekomst.

Koenders onderstreepte het afschrikwekkende doel van kernwapens. `De Russen geven signalen af dat we terugkeren naar tijden van de Koude Oorlog. Dat is niet het geval. Laten we voor eens en altijd duidelijk zijn: kernwapens zijn bedoeld voor afschrikking en de agenda voor nucleaire ontwapening is urgent.'

Koenders kondigde op de Ontwapeningsconferentie verder aan dat Nederland de komende jaren fors blijft inzetten op ontmijning. Tussen 2016 en 2020 wordt daar 45 miljoen euro voor uitgetrokken. `Ontmijning is voor de lokale bevolking van groot belang: ontheemden kunnen terugkeren, land kan weer door boeren worden gebruikt, kinderen kunnen veilig naar school. Door dit soort projecten brengen we stabiliteit, ontwikkeling en is er ruimte voor wederopbouw.'