Lijmrecepten en het denkvermogen van de Prehistorische mens


17 maart 2016

Hoe testen archeologen hun ideeen over de evolutie van het moderne brein? Onderzoekers Geeske Langejans en Paul Kozowyk (Universiteit Leiden) gebruikten hiervoor lijmrecepten uit de Prehistorie. De onderzoekers bereidden verschillende prehistorische recepten voor lijm en testten de resultaten
met behulp van moderne testmachines aan de TU Delft. Het maken van goede lijm bleek een precies werkje, waarvoor je niet alleen kennis nodig had over de ingredienten van lijm, maar ook over abstracte begrippen als mengbaarheid, kleefkracht en stugheid. Dat de prehistorische mens hier 70.000
jaar geleden al toe in staat was, toont aan dat hij of zij over een behoorlijk denkvermogen moet hebben beschikt. Dit in PLOS ONE gepubliceerde onderzoek naar lijmrecepten uit de prehistorie maakt deel uit van het door NWO gefinancierde Veni-onderzoek dat Geeske Langejans momenteel uitvoert.

Voorbeeld van het gebruik van lijm met okerVoorbeeld van het gebruik van lijm met oker

Om gereedschap te vervaardigen werd in het Stenen Tijdperk lijm gebruikt die gemaakt was van boomhars en andere natuurlijke producten. Onderzoekers van de universiteiten van Leiden en Delft maakten prehistorische lijmrecepten na en ondervonden dat je hars inderdaad veel sterker kunt maken als
je er andere ingredienten aan toevoegt, mits je dit in exact de juiste hoeveelheden doet.

Lap shear testLap shear test

Het team testte de kracht van een aantal lijmsoorten op basis van boomhars, waaraan steeds verschillende hoeveelheden bijenwas en oker-additieven werden toegevoegd. In het lab van de Faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek (TU Delft) werd de kracht van deze gerepliceerde lijmsoorten
getest door de lijm uit elkaar te trekken (lap shear test) en door de lijm een slag toe te dienen (impact test). Het sterkste lijmrecept bleek te bestaan uit zeven delen hars, drie delen bijenwas en twee delen oker. Kleine veranderingen in de hoeveelheden hadden direct een negatief effect op
de kracht van dit recept, en pure hars bleek zo breekbaar dat de lijm niets eens getest kon worden. Bovendien zijn de eigenschappen van natuurlijke boomhars deels afhankelijk van de locatie, het boomtype en de omgeving; de lijmrecepten dienen dus mee te veranderen. Door de sterkte van
verschillende soorten lijm te testen laten de onderzoekers zien hoe nauw het maken van goede lijm luistert.

Vuursteen met lijm met okerVuursteen met lijm met oker

Dit onderzoek is door archeologe en Veni-onderzoeker dr. Geeske Langejans en archeoloog Paul Kozowyk uitgevoerd in samenwerking met dr. Hans Poulis (Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek TU Delft).

* Lees het artikel in PLOS ONE
* Lees meer over het Veni-onderzoek van Geeske Langejans

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Bron: NWO