ERC Advanced Grants voor vijf fysici
Meer informatie
Contactperso(o)n(en): Melissa Vianen
Weblocatie: http://www.fom.nl/live/nieuws/archief_persberichten/persberichten2016/artikel.pag?objectnumber=328866
printerversie
4 april 2016
ERC Advanced Grants voor vijf fysici
De European Research Council (ERC) heeft de toekenningen voor de zogenaamde Advanced Grants bekend gemaakt. Een ERC Advanced Grant is een persoonsgebonden subsidie van maximaal 2,5 miljoen euro die voor vijf jaar wordt toegekend aan uitzonderlijke onderzoekers die toonaangevend zijn in hun
onderzoeksgebied en die in de afgelopen tien jaar een significante bijdrage hebben geleverd aan de wetenschap. Onlangs werd aan de volgende vijf fysici een ERC Advanced Grant toegekend: FOM-werkgroepleiders Ben Feringa (RUG) Daniel Vanmaekelbergh (Debye Institute for Nanomaterials Science, UU)
en Kjeld Eikema (VU), AMOLF-onderzoeker Albert Polman en AMOLF-directeur Huib Bakker.
Ben Feringa
Voor RUG-hoogleraar en FOM-werkgroepleider Ben Feringa was het de tweede keer dat hij deze prestigieuze beurs ontving. Feringa, voorzitter van het gebiedsbestuur NWO Chemische Wetenschappen, zal in het nieuwe ERC project verder werken aan door licht aangedreven moleculaire motoren. Hij wil ze
nauwkeurig kunnen controleren, zodat ze te gebruiken zijn om slimme materialen te maken die reageren op licht. Kijk voor meer informatie op de website van de Rijksuniversiteit Groningen.
Daniel Vanmaekelbergh
UU-hoogleraar en FOM-werkgroepleider Daniel Vanmaekelberg doet onderzoek naar halfgeleiders met een honingraatgeometrie. De elektronische eigenschappen van een vaste stof worden bepaald door de chemische elementen die aanwezig zijn, de atomaire structuur van die vaste stof en de dimensies van
het kristal. Van groot belang voor optische en elektronische toepassingen zijn halfgeleiderkristallen die macroscopisch groot zijn in twee horizontale richtingen (denk aan millimeters tot centimeters) maar zeer dun (enkele miljoensten van een centimeter) in de verticale richting. Deze
kristallen worden volop gebruikt voor computer-transistors en als licht-emitterende apparatuur en lasers. Lees verder op de website van de Universiteit Utrecht.
Kjeld Eikema
VU-hoogleraar en FOM-werkgroepleider onderzoeker Kjeld Eikema heeft een ERC grant gekregen voor zijn voorstel 'The Proton Size Puzzle: Testing QED at Extreme Wavelengths'. Het idee is om een van de meest succesvolle theorieen in de natuurkunde, de Quantum Elektrodynamica (QED), op een nieuwe
manier te testen met helium+ ionen. Dat is van belang omdat eerdere QED-tests recent tot merkwaardige conclusies over de grootte van het proton hebben geleid. QED is een belangrijk onderdeel van wat natuurkundigen het Standaard Model noemen, dat alle elementaire deeltjes en hun interacties
beschrijft. De beroemdste voorspelling van QED is dat zelfs het beste vacuuem nooit echt helemaal leeg is, maar wemelt van de 'virtuele deeltjes' die hun omgeving beinvloeden. Ze veroorzaken onder andere heel kleine verschuivingen van de energieniveaus van atomen en moleculen, wat met lasers
gemeten kan worden. De meeste natuurkundigen waren ervan overtuigd dat QED goed begrepen en correct was, door de geweldig nauwkeurige voorspellingen van bijvoorbeeld de energiestructuur van het waterstofatoom. Kijk voor meer informatie op de website van de VU.
Huib Bakker
Huib Bakker, groepsleider bij en directeur van FOM-instituut AMOLF heeft een ERC Advanced Grant toegekend gekregen voor zijn onderzoek aan protongeleiding in gestructureerd water. Het transport van protonen door waterig milieu speelt een hele belangrijke rol in waterstofbrandstofcellen en in
metabolische processen in levende cellen. Dit transport vindt vaak plaats langs oppervlakken en door kanaaltjes met een diameter van de orde van 1 nanometer (10^-9 meter). De interactie van de watermoleculen met een oppervlak of de wanden van een nanokanaaltje leidt vaak tot een bijzondere
waterstofgebrugde structuur van het water, die sterk afwijkt van de structuur van bulk vloeibaar water of ijs. In dit onderzoeksproject zal worden onderzocht hoe de structuur van water bij oppervlakken en in nanokanaaltjes de snelheid en het mechanisme, waarmee protonen zich door het water
bewegen, beinvloedt. In dit onderzoek zal gebruik worden gemaakt van geavanceerde niet-lineaire spectroscopische technieken, waarmee het mogelijk is om de dynamica van protonen dichtbij oppervlakken en in nanokanaaltjes te volgen met een tijdsresolutie van 100 femtoseconden (10^-13 seconde).
Een belangrijk doel van het onderzoek is uit te vinden hoe de beweeglijkheid van de protonen in natuurlijk en artificiele systemen kan worden beinvloed via de moleculaire eigenschappen van het oppervlak en de dimensies van de nanokanaaltjes. Een ultiem doel is om de protonbeweeglijkheid te
schakelen met behulp van een elektrisch veld, en op die manier een field-effect proton transistor te realiseren. Kijk voor meer informatie over het onderzoek van Huib Bakker op de AMOLF-website.
Albert Polman
Meer informatie over het onderzoek van AMOLF-onderzoeker Albert Polman volgt binnenkort.