Minder studenten in hoger onderwijs

Het aantal eerstejaars studenten in het hoger onderwijs is in 2015 met 6,8 procent gedaald na de invoering van het leenstelsel. Minister Bussemaker schrijft dat dit naar verwachting is en maakt ze geen zorgen. Wel houdt ze het aandeel kwetsbare studenten, bijvoorbeeld met een functiebeperking of laagopgeleide ouders, scherper in de gaten.

Dat blijkt uit de `Monitor Beleidsmaatregelen 2015' van Researchned in opdracht van het ministerie van Onderwijs. Het onderzoeksbureau onderzocht onder meer het studiegedrag van studenten na de invoering van het leenstelsel in 2015. Gisteren werd het rapport samen met een brief van Bussemaker naar de Tweede Kamer gestuurd.

Vooral in het hbo nam het aantal eerstejaars af met ruim 9 procent. Dit kwam ook door de strengere toelatingseisen op de pabo's. In het wo noteerden de onderzoekers juist een kleine stijging van 1 procent, maar dit kwam vooral door buitenlandse studenten.

Aandacht

`Aanhoudende aandacht voor de toegankelijkheid van het onderwijs is de belangrijkste aanbeveling', aldus de onderzoekers in de monitor. Zij doelen dan op studenten met een functiebeperking, waarvan het aandeel in het hbo daalde van 23 procent in 2014 naar 18 procent in 2015. De onderzoekers bedoelen ook de studenten met laagopgeleide ouders. De instroom van deze groep daalde van 43 procent in 2014 naar 38 procent in 2015.

Ook mbo-studenten gingen minder vaak naar het hbo. Een derde van die studenten zegt dat dat kwam vanwege de financien.

Minister Bussemaker schrijft dat de cijfers aasluiten bij wat ze verwachtte. In haar brief wijst ze op het positieve effect dat er minder studenten uitvielen of van studie wisselden. Ook schrijft ze dat het wel goed zit met de toegankelijkheid van het hoger onderwijs vergeleken met andere rijke landen.

De daling wijt Bussemaker vooral aan studenten die in 2013 en 2014, toen de basisbeurs nog niet was afgeschaft, geen tussenjaar namen en gelijk doorstudeerden. Daarom neemt het percentage nu af en is die daling tijdelijk.

Verlegenheid

Gisteren bracht website Scienceguide het nieuws als eerste en schreef dat het de partijen die voor het leenstelsel waren: PvdA, VVD, GroenLinks en D66 in verlegenheid bracht. `Nog nooit wisselden ze zoveel beleidsreacties in het geheim', aldus de website.

Het rapport over het leenstelsel komt kort na het Onderwijsverslag van de inspectie waarin gewaarschuwd werd voor een tweedeling in het onderwijs. De oppositie SP en CDA die tegen het leenstelsel waren reageren kritisch. Kamerlid Michel Rog (CDA) zei bij BNR: `Deze minister heeft verheffing bij het grofvuil gezet.'

Zorgen

De studentenbonden maken zich ook zorgen over de toegankelijkheid. Stefan Wirken van de LSVb: `De minister moet nu ingrijpen.' Ook mbo-studentenorganisatie JOB zegt dat de instroom van mbo-studenten op het laagste punt staat in tien jaar. Voorzitter Linde de Nie van het Interstedelijk Studenten Overleg zegt dat de invoering van het leenstelsel de kwetsbare groepen hard raakt. De Nie: `We waren hier al bang voor, en die vrees zien we bevestigd in de cijfers.'

`De Vereniging Hogescholen (VH) heeft in het verleden al aangegeven zich zorgen te maken over de gevolgen van het studievoorschot op de toegankelijkheid van in het bijzonder het hbo. We stellen vast dat de analyse in deze monitor deze zorgen niet heeft weggenomen', aldus de VH in een reactie. Wel zegt de vereniging dat het nog te vroeg is om definitieve conclusies te trekken na een jaar.