Een vaccin maken door gezonde mensen in te spuiten met een levend virus

29 april 2016 | PERSBERICHT

Het lijkt nogal gevaarlijk: gezonde mensen infecteren met malaria en ze daarna behandelen. Toch is het veilig en de meest efficiente methode om een vaccin tegen de ziekte te testen, weet medisch specialist Meta Roestenberg van de afdeling Parasitologie/Infectieziekten van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). In het Leidse ziekenhuis wordt hetzelfde principe toegepast om middelen te ontwikkelen tegen andere ziekten.

"'Vreselijk, wie doet nou zoiets?' Zo reageren mensen vaak als ik ze vertel over mijn onderzoek", zegt Roestenberg. "Terwijl het de meest snelle en goedkope manier is om te zien of een vaccin wel of niet werkt. Meestal duurt het ontwikkelen van een vaccin erg lang. Op deze manier kan je een kleine groep van vijf tot tien vrijwilligers vaccineren en vervolgens laten prikken door bijvoorbeeld een malariamug. Als zij de ziekte niet krijgen, weten we dat het vaccin werkt. De vrijwilligers hebben er niet veel last van. Ze zijn hoogstens een paar dagen grieperig. En met een effectief malariavaccin zouden we jaarlijks een half miljoen doden kunnen voorkomen."

In het LUMC wordt deze methode gebruikt om te testen of vaccins wel of niet werken. "Op vijf plekken in de wereld wordt dit soort onderzoek gedaan", weet Roestenberg. Om al deze kennis te bundelen, organiseert zij van 4 tot 6 mei een workshop voor andere onderzoekers die uit heel de wereld samenkomen. Ook zijn vertegenwoordigers van de Wereldgezondheidsorganisatie aanwezig. Deze workshop sluit aan op een groot congres getiteld `Malaria vaccines for the world', dat in Leiden plaatsvindt van 2 tot 4 mei. "De kennis die we hebben opgedaan met het ontwikkelen van een middel tegen malaria, willen we tijdens de workshop gebruiken voor andere ziekten. Aan de universiteit van Oxford kijken ze bijvoorbeeld naar gecontroleerde buiktyfusinfecties."

Roestenberg is nu druk bezig met het onderzoeken hoe ze veilig mensen kan infecteren met de wormziekte bilharzia. "Daar zijn 200 miljoen mensen mee geinfecteerd in ontwikkelingslanden. Je kan de ziekte krijgen als je gaat zwemmen in zoet water, waar waterslakken leven. Hun larven brengen de ziekte over."

Zij wil tijdens de workshop met collega-onderzoekers kijken hoe vrijwilligers het beste zijn te infecteren met deze parasiet. "Hoe doen we dat veilig? Hoe moet je iemand infecteren? Tegen wat voor regelgeving loop je aan en hoe produceer je de parasiet die je vervolgens in mensen stopt? En hoe zorgen we ervoor dat de ziekte zich niet verspreid? Door elkaar die vragen te stellen, proberen we van elkaar te leren."