Ons volkslied - Protestantse Kerk Nederland
04 mei 2016
Scriba Arjan Plaisier over het Wilhelmus: `Het is een lied van overgave aan God.'
Pagina-inhoud
Er zijn weinig volksliederen in de wereld die je met recht en reden in een kerkelijk liedboek op kan nemen. Voor het Wilhelmus geldt dit wel. In plaats van grote woorden over `Neerlands bloed' of `er gaat niets boven Nederland' is het Wilhelmus een nederig lied. Een lied van overgave aan God.
En tegelijk een lied van verzet tegen tirannie. Het vertelt in 16 coupletten van de inzet van Willem van Oranje voor een verdrukt volk. Het absolute toppunt is natuurlijk vers 6: `mijn schild ende betrouwen, zij Gij o God mijn Heer!'. Elke keer als het gezongen wordt, krijg ik er kippenvel
van. En met mij vele anderen.
Vertrouwen
Dit volkslied vertelt waar wij vandaan komen. Het vertelt van de geestelijke grondslag van ons volk. Het drukt dankbaarheid uit dat een vorst `van elders' zich wilde inzetten voor `arme schapen'. Het is een lied dat past bij de herdenking van de doden van de Tweede Wereldoorlog, die in de
voetsporen zijn gegaan van Willem van Oranje. Het is een lied van een volk dat weet heeft van offers en inzet. Dat weet heeft van een Koning, aan wie alle koningen rekenschap moeten geven. Het is tenslotte een lied waarin vertrouwen uitgesproken wordt omdat er een God in de hemel is, `die
trouw houdt aan wat zijn hand begon'.
Gastvrij
Wij zijn een land met een gedeelde geschiedenis. Zonder die geschiedenis geen volk. Het is geen nationalistische geschiedenis. Lees het Wilhelmus. Het is geen geschiedenis van `wij tegen zij'. Het is een geschiedenis die gekleurd wordt door inzet, vertrouwen, geloof en liefde. Juist met zo'n
geschiedenis kunnen we met ere een plaats innemen onder de volkeren. Juist met zo'n geschiedenis kunnen we ons open stellen voor de toekomst en een volk zijn dat gastvrij is en meeleeft met verdrukten en verdoemden in deze wereld.
Dankbaar
Dit lied kun je bij gelegenheid gerust in de kerk zingen. We zijn als christenen ook Nederlanders en mogen dankbaar zijn voor onze geschiedenis en herinnerd worden aan onze roeping. Het uit de kerk bannen omdat het over Willem van Oranje gaat, vind ik erg overdreven. We geloven niet op de
maan, maar op de aarde en zitten ergens op een stukje aarde. Zo abstract hoeven we nu ook weer niet te geloven.
Er gaan stemmen op om dit volkslied af te schaffen en een lied te maken dat bij deze tijd past. Zonder iemands dichterlijke kwaliteiten op voorhand in twijfel te trekken, vrees ik dat het een draak wordt. Iets over normen en waarden. Of over een blanke top der duinen.
Ziel
Een volkslied wordt geboren. In ons geval in het heetst van de strijd en onder de druk van de omstandigheden. Houden zo. Een lastig lied om te leren voor nieuwkomers? Dat geloof ik graag. Voor dingen van waarde moet je nu eenmaal een beetje je best doen. Een lied dat niet meer past bij een
bevolking die weinig meer met de God van dit lied heeft? Je kunt een ziel ergens uithalen, maar je krijgt er niet zomaar een ziel voor terug. Ieder die dat wil kan zich desgewenst beperken tot het eerste couplet. Voor mij zou het afschaffen van het Wilhelmus geschiedvervalsing zijn. En vooral:
ik wil geen land zonder hart.
>ds. Arjan Plaisier, scriba generale synode