TV | vr 06 mei 2016

Verslag Marc Schrikkema

Redactie Hatixhe Raba

Redactie Sterre Schout

Luchtwassers, installaties die grote hoeveelheden lucht verplaatsen en reinigen in varkensstallen, zijn gevaarlijk voor mens en dier. Uit een rapport van Wakker Dier blijkt dat varkens er ziek door kunnen worden en dat de wassers brandgevaarlijk zijn. Daarom luidt de dierenwelzijnsorganisatie de noodklok. Ook de Land- en Tuinbouw Organisatie (LTO) maakt zich zorgen.

Luchtwassers worden vooral gebruikt in varkensstallen en zorgen ervoor dat ammoniak en fijnstof gereduceerd worden voordat de stoffen in de buitenlucht terechtkomen. Ammoniak ontstaat door het vermengen van mest en urine. Door het gebruik van de luchtwassers voldoen boeren aan de wettelijke milieueisen.

Ammoniak en fijnstof zijn schadelijke stoffen en vormen een groot milieu- en volksgezondheidsprobleem. Luchtwassers zijn de afgelopen jaren dan ook flink gesubsidieerd door de overheid, om de veehouderij duurzamer te maken. Nu blijkt dus dat de luchtwassers niet zo duurzaam zijn als gedacht.

Gevaren

De buitenlucht wordt schoner, maar de luchtkwaliteit in de stal blijft slecht. Om de luchtwasser optimaal te laten presteren, moet de stal hermetisch afgesloten zijn. De ventilatie van de gehele stal wordt in de wasser geregeld. Onvoldoende ventilatie zorgt ervoor dat de concentraties ammoniak en fijnstof boven de gezonde waardes zitten, waar varkens longproblemen door kunnen krijgen. Ook is er dan te weinig frisse lucht voor de varkens. Wiebren van Stralen, beleidsadviseur milieu bij LTO, zegt dat de dieren zelfs kunnen stikken door een kleine technische fout in de installatie.

Omdat de luchttoevoer door een centraal afzuigkanaal wordt geregeld, betekent dit ook dat brand zich veel sneller kan verspreiden door de gehele stal. Dit was ook te zien bij de enorme brand in Oirschot die 10.000 varkens het leven kostte. De oorzaak van deze brand wordt nog onderzocht, maar waren er zonder luchtwasser ook zoveel varkens omgekomen?

Alternatieven

In EenVandaag een gesprek met Anne Hilhorst van Wakker Dier en Wiebren van Stralen van LTO. Zij pleiten voor alternatieve duurzame oplossingen, in plaats van deze zogenoemde `end-of-pipe' oplossing. Van Stralen hoort dat veel boeren zich ook zorgen maken om deze luchtwassers, maar ze durven hiermee niet in de openbaarheid te treden.

Sommige boeren hebben al innovatieve alternatieve oplossingen bedacht, zoals Kees Scheepens. Hij is dierenarts en varkensboer, maar wordt ook wel `de varkensfluisteraar' genoemd. Hij leerde zijn varkens apart te urineren en ontlasten, hiermee pakt hij het probleem bij de bron aan.

Ook spreken we boer Michiels. Hij heeft samen met zijn vrouw 1800 varkens in een grote stal met een bio-combi luchtwasser. Deze biologische luchtwasser maakt geen gebruik van chemicalien en zorgt voor een maximaal rendement op het terugdringen van ammoniak, geur en fijnstof. Hij erkent dat hij extra rekening moet houden met brandveiligheid, maar is verder erg tevreden. De luchtwasser was een grote investering en zijn bedrijf zal het erg moeilijk krijgen als er weer nieuwe regelgeving komt.