Subsidie is noodzakelijk voor behoud gehoede schaapskudde in het Gul..
Gepubliceerd op
26 mei 2016
Ondanks dat toeristen, natuurbeheerders, bewoners en horecabedrijven baat hebben bij de gescheperde kudde traditionele Mergellandschapen in het Zuid-Limburgse Gulpdal, blijkt het niet eenvoudig om dit te verzilveren in een `verdienmodel' voor de herder. Vooralsnog blijkt het noodzakelijk dat
de overheid meebetaalt voor de diensten die schapenhouders leveren op het gebied van biodiversiteit, cultuurhistorie en landschapsbeleving. Dit concluderen onderzoekers van de Wetenschapswinkel van Wageningen UR op basis van onderzoek dat is uitgevoerd naar een vraag van de Stichting
Schaapscompagnie Mergelland.
Met het wegvallen van provinciale subsidies voor gescheperde begrazing van natuurgebieden kwam het voortbestaan van de kudde van Schaapskooi Mergelland in gevaar. De onderzoekers en studenten gingen op zoek naar belanghebbenden die zouden kunnen betalen voor de baten die de kudde levert. De
onderzoekers stelden voor dat deze geinteresseerde belanghebbenden een `sociaal contract' afsluiten over samenwerking met elkaar en met de Schaapskooi.
Sociaal contract
Belanghebbenden zijn er genoeg: natuurbeheerders hebben baat bij het herstel van de bloemrijke kalkgraslanden, toeristen genieten van de bloemen en het tegenkomen van een herder met zijn kudde in het landschap, voor bewoners vertelt de kudde het verhaal van het historische gebruik van het
landschap en de eigen cultuur, voor horecabedrijven betekenen dit soort belevenissen dat mensen graag naar Zuid-Limburg komen. Het is echter niet eenvoudig om vraag en aanbod bij elkaar te brengen op zo'n manier dat de kosten van de kudde worden gedekt. Op kleine schaal is het Schaapskooi
Mergelland wel gelukt om arrangementen te ontwikkelen met horecaondernemers in de omgeving, en haalde de Stichting Schaapscompagnie Mergelland een mooi bedrag op met de actie `Adopteer een schaap'. Maar dat is bij lange na niet genoeg om de kosten van de kudde te dekken.
Ook de onderzoekers slaagden er niet in een nieuw `sociaal contract' te organiseren. Zij verklaren dit door de tijd en moeite die in samenwerking gestoken moet worden, terwijl de schaapskooi Mergelland niet het enige bedrijf is in het gebied dat bijdraagt aan biodiversiteit, cultuurhistorie en
mooi landschap. Een sociaal contract, waarbij kosten en baten van deze diensten worden verdeeld, zou een groter gebied en meer partijen moeten betreffen. Daarmee wordt het echter nog lastiger om te organiseren.
Redden van de kudde
Een deel van de oplossing voor de kudde in het Gulpdal is mogelijk gevonden doordat de begraasde natuurgebieden door de goede resultaten in aanmerking komen voor een hogere beheervergoeding. Met Staatsbosbeheer is besproken dat een deel daarvan ten goede zou kunnen komen aan de kudde.
Daarnaast valt het nieuwe gemeenschappelijk landbouwbeleid gunstig uit voor de schapenhouders die graslanden begrazen, en heeft de provincie Limburg toch weer een subsidieregeling geopend voor begrazing van natuurgebieden. Echter, zelfs bij een hogere vergoeding voor het natuurbeheer, en ook
als met Staatsbosbeheer wordt overeengekomen dat die geheel ten goede komt aan de schaapskudde, is nog niet zeker dat het tekort daarmee is opgeheven. Zo'n resttekort kan alleen opgevangen worden als de culturele en toeristische betekenis van de kudde op de een of andere manier ook financieel
gewaardeerd wordt.
Onderzoeksrapporten
De economische basis van gescheperde kuddes overal in het land en met name op heideterreinen is bijzonder wankel. Vooralsnog zijn ze afhankelijk van subsidies voor natuurbeheer en is er geen financiele waardering voor hun culturele en historische betekenis. Op 25 april jl. publiceerde Alterra
Wageningen UR daarover al een landelijk rapport.
Het Wetenschapswinkelrapport 'Een nieuwe economische basis voor de kudde in het Gulpdal? Zoektocht naar draagvlak voor gescheperde begrazing met streekeigen Mergellandschapen' is op 26 mei aangeboden aan het bestuur van Stichting Schaapscompagnie Mergelland in Eperheide, in aanwezigheid van
gedeputeerde Van der Broeck en vele andere gasten.
mailen
Tweet
* ir. J (Judith) Westerink
Contactpersoon ir. J (Judith) Westerink
Contactformulier
Foto: Frits van der Gronde
Meer informatie
* Projectpagina `Een nieuwe economische basis voor de gescheperde schaapskudde'
* Meer projecten van de Wetenschapswinkel