NWO kent Spinozapremie toe aan chemicus Wilhelm Huck


9 juni 2016

Fysisch-chemicus Prof. Dr. W.T.S. (Wilhelm) Huck (1970), zal op 13 september de NWO-Spinozapremie ontvangen. Dat heeft NWO-voorzitter Jos Engelen vandaag bekendgemaakt. De NWO-Spinozapremie is de hoogste wetenschappelijke onderscheiding in Nederland en bestaat uit een bedrag van 2,5 miljoen
euro voor wetenschappelijk onderzoek. Huck is hoogleraar fysisch-organische chemie aan de Radboud Universiteit. Zijn werk concentreert zich op onderzoek naar de fysische, chemische en biologische processen die plaatsvinden in menselijke cellen. Kennis van de werking van dit complexe geheel zet
hij onder meer in voor de zoektocht naar een van de heilige gralen binnen zijn vakgebied: het maken van een synthetische cel.

Ben Feringa, voorzitter van het gebiedsbestuur van NWO Chemische Wetenschappen: `Het Nederlands wetenschappelijk onderzoek in de chemie is van topklasse en de toekenning van de Spinozaprijs aan Wilhelm Huck bevestigt dat wederom. Opgeleid bij prof. David Reinhoudt in Twente en prof. George
Whitesides in Harvard, heeft Wilhelm zijn carriere vervolgens opgebouwd aan de Universiteit van Cambridge. Het is geweldig dat het is gelukt in 2010 deze topwetenschapper naar Nederland te halen. Het onderzoek van Wilhelm is baanbrekend, hij is een van de programmaleiders in het
zwaartekrachtconsortium Functional Molecular Systems en zijn resultaten zijn weer in andere vakgebieden, zoals de biologie en de natuurkunde, toepasbaar. Hij is een allround inspirerend wetenschapper en we zijn zeer verheugd dat NWO de Spinozapremie aan hem heeft toegekend.'

Naast Huck ontvangen ook filosoof Lodi Nauta, internist/infectioloog Mihai Netea en nano-fysicus Bart van Wees de premie.

Wilhelm Huck

Wilhelm Huck, opgeleid als organisch chemicus, houdt zich sinds zijn overstap in 2010 van Cambridge naar Nijmegen bezig met een van de grootste vragen van de hedendaagse biologie: hoe werken levende cellen? Cellen zijn essentieel voor leven en bestaan uit zeer complexe moleculaire systemen.
Hoe deze systemen precies samenwerken om samen te komen tot wat wij zien als een levende cel is nog grotendeels onopgehelderd. Sinds hij hoogleraar werd aan de Radboud Universiteit heeft Huck in korte tijd een nieuwe, zeer internationale onderzoeksgroep opgezet. Hij zette een aantal zeer
vernieuwende onderzoekslijnen uit, die de basis moeten leggen voor het maken van een synthetische cel.

Chemische sleutelprocessen

Levende cellen zijn complexe en tegelijkertijd zeer compacte chemische reactoren. Huck ontdekte dat de beperkte fysieke ruimte in cellen niet noodzakelijkerwijs leidt tot potentieel gevaarlijke `klontering' van proteinen. De specifieke mix van proteinen in de cel kent namelijk een balans
tussen aantrekkende en afstotende reacties. Verder ontdekte hij hoe chemische sleutelprocessen in een cel, zoals proteinesynthese, beinvloed worden door de fysische eigenschappen in het binnenste van de cel.

Het succesvol nabouwen van een levende cel is het ultieme bewijs dat de wetenschap begrijpt hoe cellen werken. De creatie van een synthetische cel krijgt daarom de afgelopen jaren steeds meer aandacht. In Nederland werken diverse onderzoeksgroepen aan de verschillende aspecten hiervan. Huck
wordt gezien als de leidende figuur vanuit de chemie. Hij initieerde onder andere samenwerkingsverbanden met onderzoeksgroepen aan de universiteiten in Eindhoven, Groningen en Delft. Ook internationaal is Huck een zeer vooraanstaande en gewaardeerde wetenschapper. Hij gaf meer dan 100
gastcolleges in het buitenland en is betrokken bij de redacties van diverse toonaangevende tijdschriften in zijn vakgebied.

`Agendabepaler'

Huck's interdisciplinaire en vernieuwende inzichten worden geprezen door de internationale experts waarmee de commissie sprak. Een van hen stelt dat hij `de internationale agenda binnen zijn onderzoeksveld bepaalt'. Volgens deze referenten heeft Huck al veel bereikt en heeft hij nog evenveel
potentieel voor de toekomst `Over twintig jaar staat Huck nog steeds aan de top,' stelt een van hen. De geraadpleegde deskundigen prijzen daarnaast zijn beslissing om vanuit de chemie in Cambridge over te stappen naar het celonderzoek in Nijmegen: `Zijn achtergrond in de fysische en organische
chemie stelt hem uitstekend in staat om fundamenteel onderzoek naar de werking van cellen te doen'.

Huck ontving in 2010 een ERC Advanced Grant en in 2011 een Vici-financiering van NWO. Hij is projectleider in het Zwaartekrachtprogramma en onderzoekscentrum voor functionele moleculaire materialen (FMS Research Center) en ontvanger van een TOP-PUNT financiering voor de bouw van een
synthetische cell. TOP-PUNT is voor excellente onderzoeksgroepen om gezamenlijk onderzoekslijnen in de erkende chemische zwaartepunten aan Nederlandse universiteiten op te zetten. Hij werd in 2012 verkozen tot lid van de KNAW. Ook was hij lid van de Commissie Dijkgraaf die in 2013 het
visiedocument 'Chemistry & Physics, Fundamental for our Future' uitbracht, dat de ambities voor de natuur- en scheikunde voor de komende tien jaar beschrijft. In 2015 was hij voorzitter van het grote jaarlijkse chemiecongres, CHAINS. Hij geeft naast zijn onderzoek les aan kinderen op
basisscholen en houdt regelmatig publiekslezingen.

De NWO-Spinozapremie is een eerbewijs en vooral ook een stimulans voor verder onderzoek. NWO kent de Spinozapremies jaarlijks toe aan maximaal vier in Nederland werkzame onderzoekers die naar internationale maatstaven tot de allerbesten van hun vakgebied behoren. Wilhelm Huck werd voorgedragen
door de Rector Magnificus van de Radboud Universiteit.

Bron: NWO