Financiering voor 20 nieuwe promovendi in de geesteswetenschappen

15 juni 2016

Het Regieorgaan Geesteswetenschappen en NWO Geesteswetenschappen hebben 20 talentvolle onderzoekers geselecteerd om met financiering uit het programma Promoties in de geesteswetenschappen promotieonderzoek te gaan doen. De promotietrajecten zijn geselecteerd uit de universiteiten die betrokken
zijn bij het proces Duurzame Geesteswetenschappen. Het doel van Promoties in de geesteswetenschappen is om de aanwas en de doorstroom van jong talent in de geesteswetenschappen een impuls te geven.

In totaal is met deze toekenningsronde 4 miljoen euro gemoeid. Het besluitnemend orgaan, bestaande uit prof. dr. Frits van Oostrom (voorzitter Regieorgaan Geesteswetenschappen) en prof. dr. Maarten Prak (voorzitter Gebiedsbestuur NWO Geesteswetenschappen) heeft op advies van de
beoordelingscommissie de volgende projecten geselecteerd (in alfabetische volgorde van aanvragers, projecttitel is indicatief):

Input Complexity and Rule Induction
Aanvrager: Prof. dr. S. Avrutin, UU
Kandidaat: S. Radulescu (v)
Ondanks jaren van onderzoek weten we nog steeds niet precies hoe kinderen uit de taal die ze horen categorieen zoals 'werkwoord en abstracte regels zoals 'onderwerp en werkwoord stemmen overeen in getal en persoon' afleiden. Zulke categorieen en regels zijn nodig om alle mogelijke zinnen van
de taal te kunnen begrijpen en produceren. Dit project probeert te laten zien dat de complexiteit van de waargenomen taal in dit proces een kritieke rol speelt. Hoe hoger de complexiteit, hoe groter de kans dat een leerder abstracte categorieen en regels gaat vormen. Dit idee is afkomstig uit
de klassieke informatietheorie van Shannon.

A taste of historic cookery. A reconstruction of the daily meal as prepared by common burghers of Early Modern Dutch cities, AD 1500-1850
Aanvrager: Prof. dr. R.T.J. Cappers, RUG
Kandidaat: M.M.A. Hondelink (v)
In de afgelopen decennia is er veel onderzoek verricht naar de voedseleconomie in het verleden. Over de totstandkoming van de dagelijkse maaltijd van de rijkste en armste stedelingen weten we al relatief veel. Over die van de stedelijke middenklasse in de Vroegmoderne tijd (1500-1850) is
echter nog te veel onbekend. Om deze kennislacune te overbruggen is dit onderzoek interdisciplinair van opzet. De resultaten van 1) historisch onderzoek, 2) biologisch-archeologisch onderzoek en 3) gastronomisch onderzoek worden onderling met elkaar vergeleken om zo tot een eenduidig beeld van
de totstandkoming van de dagelijkse maaltijd van de Vroegmoderne Nederlandse stedelijke middenklasse te komen.

Children with Cochlear Implants in Mainstream Educational Programs: Analysis of Acoustic and Linguistic Barriers to Inclusive Primary Education
Aanvrager: Prof. dr. M.M.R. Coene, VU
Kandidaat: E.C. Knijff (v)
Dankzij ontwikkelingen in de behandeling van gehoorproblemen en de invoering van Passend Onderwijs zullen kinderen met een cochleair implantaat steeds vaker instromen in het reguliere basisonderwijs. In dit onderzoek wordt getoetst welke auditieve en talige factoren bijdragen aan het
schoolsucces van deze kinderen. Hierbij wordt onder andere de invloed van achtergrondlawaai en de grammaticale complexiteit op het spraakverstaan onderzocht. Ook wordt bestudeerd of de akoestiek van klaslokalen in reguliere basisscholen het succesvol functioneren van deze kinderen mogelijk
maakt.

The Information Integration Theory of Consciousness, a scientific solution to the Hard Problem of Consciousness
Aanvrager: Prof. L.B. Decock, VU
Kandidaat: R.Y.T. Verhagen (m)
In deze studie wordt The Hard Problem of Consciousness onderzocht: Hoe kan iets dat van nature subjectief is ooit wetenschappelijk bestudeerd worden, wanneer wetenschap van nature naar objectiviteit streeft? Iedereen kent zijn/haar eigen bewustzijn beter dan wat dan ook, maar desondanks weet
niemand wat het is, waarom het er is of wat het doet. Met als doel een wetenschap van bewustzijn mogelijk te maken ondanks the hard problem, richt deze studie zich op de empirische haalbaarheid en de metafysische, epistemische en ethische gevolgen van Giulio Tononi's Information Integration
Theory of Consciousness.

Taalverwerking door tweetalige kinderen
Aanvrager: Prof. dr. A.F.J Dijkstra, RU
Kandidaat: C.N. van Dijk (v)
Een belangrijke vraag binnen de tweetalige verwerving is of de talen van tweetalige kinderen volledig onafhankelijk van elkaar opereren of dat zij elkaar beinvloeden. Dit project onderzoekt of de talen van tweetaligen elkaar beinvloeden tijdens taalverwerking door online technieken toe te
passen. In vier studies wordt de Nederlandse taalverwerking van twee groepen tweetalige kinderen (Nederlands-Duits en Nederlands-Engels) vergeleken met die van eentalige Nederlandssprekende kinderen. Hierbij worden verschillende taaldomeinen vergeleken. Daarnaast bestudeert het project de
richting van taalbeinvloeding, de vraag beantwoordend of de beinvloeding alleen van de sterkere naar de zwakkere taal gaat of in twee richtingen plaatsvindt.

Waarom verlenen burgers medewerking aan een rebellengroepering? Op zoek naar een beter begrip van rebellenbestuur en legitimeringsprocessen tijdens burgeroorlog
Aanvrager: Prof. dr. ir. G.E. Frerks, UU
Kandidaat: N.M. Terpstra (m)
Dit onderzoek richt zich op rebellengroeperingen in Zuid-Azie: de Taliban in Afghanistan; de Tamil Tijgers in Sri Lanka en de Maoistische rebellenbeweging in Nepal. Naast militaire capaciteiten creeerden deze rebellengroeperingen ook civiele bestuursorganen. Door het opzetten van een politie-
en rechterlijke macht en het geven van onderwijs namen ze reguliere overheidstaken op zich. De centrale vraag is: waarom burgers uit deze landen medewerking verleenden aan deze groeperingen? Heeft het ontstaan van deze 'rebellenoverheden' een effect gehad op de medewerking van burgers en de
legitimiteit van deze groeperingen al dan niet bevorderd?

Leren luisteren. De transformatie van de concertcultuur in Nederlandse muzieksteden in de negentiende eeuw
Aanvrager: Prof. dr. W.J.H. Furnee, RU
Kandidaat: T. Delpeut (m)
Waarom begon men in de negentiende eeuw op een fundamenteel andere manier naar concertmuziek te luisteren? Het Europese concertleven ontwikkelde drastisch in deze eeuw en het concertpubliek leerde naar muziek te luisteren zoals nog steeds de norm is in onze huidige maatschappij. Dit
promotieproject bestudeert de opkomst van deze luisterpraktijk in de context van veranderende concertculturen in Amsterdam, Den Haag, Utrecht en Rotterdam. Hiervoor analyseer ik ontwikkelingen in 1) programmeringsconventies, 2) uitvoeringspraktijken en 3) publiekservaringen als resultaat van
lokale, nationale en transnationale interacties van en tussen concertorganisatoren, musici, critici en publieksgroepen.

Onderzoek naar vergelijkbare derde-genderelementen en extatische rituelen in Mesopotamische en Griekse-Romeinse religies: een nieuwe methodologie ter verklaring van de aard en oorsprong van religieuze parallellen
Aanvrager: Prof. dr. R.B. ter Haar Romeny, VU
Kandidaat: M.L. Meijer
Eerder onderzoek naar overeenkomsten tussen het Oude Nabije Oosten en de Grieks-Romeinse wereld beperkte zich vaak tot opsommingen. Een nieuwe lijn van onderzoek probeert nu te achterhalen wat de achtergrond is van zulke parallellen in literaire teksten: deelde men eenvoudigweg universele
voorstellingen en culturele ideeen, of is er sprake van ontlening? Dit project stelt dezelfde vragen, maar richt zich hierbij op religieuze parallellen. Aan de hand van een diepgaande analyse van de overeenkomsten tussen de cultus van de Mesopotamische godin Inanna-Ishtar en die van de
Grieks-Romeinse Cybele, zal een bijdrage worden geleverd aan een theoretisch kader voor dergelijk onderzoek.

Acting individually or together? An investigation of children's development of distributivity
Aanvrager: Prof. dr. P. Hendriks, RUG
Kandidaat: A.M.B. de Koster (v)
Kinderen maken veel fouten met woorden als 'alle' en 'iedere'. Anders dan volwassenen hebben ze moeite om de juiste interpretaties te kiezen. De vraag is: 'Hoe leren kinderen de volwassen interpretaties en waar komen hun eigen interpretaties vandaan?' Dit onderzoek probeert deze vraag te
beantwoorden door drie verschillende fases te onderzoeken: de interpretaties van kinderen, de volwassen-interpretaties en de overgang van de kinder- naar de volwassen-interpretatie. De overgangsfase zal worden gemodelleerd in een computationeel cognitief model om zo tot een duidelijke en
specifieke theorie te komen, die nieuw inzicht zal brengen in een fundamentele taalkundige puzzel.

Incorporatie: Een studie in taaltypologie en taaltheorie
Aanvrager: Prof. dr. P.C. Hengeveld, UvA
Kandidaat: M.D. Olthof (v)
In het Nederlands zeggen we wel (i) ik probeer de kamer te stofzuigen maar niet (ii) ik probeer de kaas te boterhambeleggen. Werkwoorden zoals stofzuigen zijn voorbeelden van incorporatie: een zelfstandig naamwoord wordt opgenomen door een werkwoord. Het Nederlands gebruikt incorporatie maar
heel beperkt, zoals blijkt uit de onmogelijkheid van (ii), in veel andere talen is het wel productief. In die talen kan je niet alleen zinnen tegenkomen zoals (ii), maar ook dingen zeggen als (iii) ik probeer kaas te dikkeboterhambeleggen of (iv) ik probeer kaas te boterhammenbeleggen. We
onderzoeken in hoeverre deze (en andere) mogelijkheden van incorporatie een patroon vormen dat afleidbaar is uit zowel vormelijke als functionele overwegingen.

Oorlogsgeweld in Indonesische populaire cultuur
Aanvrager: Prof. dr. ir. B.J. de Kloet, UvA
Kandidaat: A.S. Arps (m)
Recentelijk onderzoek heeft uitgewezen dat Nederlandse militairen structureel geweld gebruikten tijdens de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog (1945- 1949). Het daaropvolgende publieke debat toonde een behoefte naar duidelijkheid over deze periode. Een urgente vraag die hierop betrekking
heeft, is hoe deze periode vanuit Indonesie wordt herinnerd. Omdat getuigenissen steeds schaarser worden in verband met de hoge leeftijd van betrokkenen, wordt media als drager en bron van herinneringen steeds belangrijker. Dit project onderzoekt daarom hoe het geweld tijdens de Indonesische
onafhankelijkheidsoorlog door middel van Indonesische populaire cultuur (film, televisie en muziek) wordt herinnerd door de productie, constructie en consumptie van deze cultuurproducten te analyseren.

Control copy: warenkarakter van het digitale kunstwerk
Aanvrager: Prof. dr. K. Kwastek, VU
Kandidaat: S. Bergs (m)
Dit onderzoek beschouwt de relaties tussen het warenkarakter, de waardevorm en reproduceerbaarheid in een aantal digitale kunstwerken. Hoe manifesteren deze relaties zich in werken uit verschillende economische contexten, zoals de kunstwereld en het internet? Er wordt onderzocht of er in de
betreffende kunstwerken een kritiek op het warenkarakter en de waarde van kunst te bespeuren is, maar tegelijkertijd wordt er ook gekeken naar hoe de werken juist door deze economische factoren gevormd worden.

Salafistische Gedachtegoed: van Progressief naar Radicaal
Aanvrager: Prof. dr. C.R. Lange, UU
Kandidaat: H. Ahlili (v)
Het Salafistische gedachtegoed dat ooit in de jaren twintig begon als een relatief moderne Islamitische trend, gevormd door denkers als Rashid Rida (d. 1935), Muhammad Abduh (d. 1905) en Jamal al-Din al-Afghani (d. 1897) vertoont sinds de jaren dertig in groeiende mate radicale ideeen. Dit
komt mede door de komst van uitgeverijen in de Arabische wereld en invloeden van editors, vertalers, maar ook de onderwerping aan moderne en contemporaire religieuze en politieke agenda's zoals die gepromoot wordt door de Wahhabi Saudische staat. Door het bestuderen van deze tijdsperiode en te
focussen op de ontwikkelingen kan er gesteld worden wanneer deze van oorsprong progressieve Islamitische stroming radicaliseerde.

Imperial places: gebouwde bronnen voor een Europese imperiale cultuur, 1815-1945
Aanvrager: Prof. dr. S. Legene, VU
Kandidaat: M.P. Groten (m)
De ontwikkeling van het Europese imperialisme speelde zich niet louter af in de gekoloniseerde wereld overzee maar ook in Europa. Hier ontstond een 'imperiale cultuur' die landsgrenzen oversteeg en werd gedeeld door de Europese naties - ook die zonder kolonien - op gebieden als economie en
consumptie, wetenschap, religie en migratie. Het onderzoek richt zich op fysieke locaties zoals industriele complexen, wetenschapscentra of havens. Hoe werkten deze en wat droegen ze uit? Hun fysieke aanwezigheid en functie plantte het imperialisme nadrukkelijk in een gebouwde Europese
context.

Taalvariatie en onderlinge verstaanbaarheid: woorden en hun betekenis
Aanvrager: Prof. dr. A. Majid, RU
Kandidaat: J.L.A. Huisman (m)
Dit project zal onderzoeken of er, naast verschillen in uitspraak en woordgebruik, verschillen in woordbetekenis voorkomen bij dialecten van een taal - in dit geval Japans. Daarnaast zal onderzocht worden welke rol zulke verschillen spelen in de onderlinge verstaanbaarheid van dialecten, en
wat dit betekent voor methodes die gebruikt worden om onderlinge verstaanbaarheid te meten.

'De slavernij der vrouw': het naklinken van het thema slavernij en de Anglo-Amerikaanse antislavernijcampagne in de strijd voor vrouwenrechten in Frankrijk, Duitsland en Nederland, 1832-1914
Aanvrager: Prof. dr. A. Rigney, UU
Kandidaat: S.S.M. van den Elzen (v)
De Anglo-Amerikaanse antislavernijcampagnes hebben in de negentiende en vroeg-twintigste eeuw slavernij tot een breed verspreid maatschappelijk thema gemaakt en verbonden ook in Europa allerhande hervormers. Dit project bestudeert welke weerslag de culturele herinnering aan antislavernij had
op latere vrouwenrechtenbewegingen in Nederland, Duitsland en Frankrijk, die vaak ook de taal, retorische middelen, en het emancipatorische verhaal van die zo succesvolle campagne overnamen. Het onderzoek verbreedt ons begrip van cultureel geheugen door met behulp van technieken van het
literair receptieonderzoek de transnationale ontwikkeling van een herinneringsdiscours te beschrijven en de rol ervan in het bredere maatschappelijk-politieke debat te onderzoeken.

Houtsneden als leeshulpen. Illustraties en kennisoverdracht in gedrukte informatieve boeken in het Middelnederlands, ca. 1480 - ca. 1550
Aanvrager: Prof. dr. A.S.Q. Visser, UU
Kandidaat: A.E. van Leerdam (v)
Het gedrukte boek was rond 1500 een nieuw medium met nog onwennige producenten en consumenten. Drukkers voorzagen hun boeken, bedoeld voor een publiek met uiteenlopende leesvaardigheid, van leeshulpen zoals titelpagina's, prologen en hoofdstuktitels. Ook boekillustraties zijn een belangrijke
maar nog weinig onderzochte leeshulp. Dit project onderzoekt hoe houtsneden in vroege Nederlandstalige drukken bijdroegen aan kennisoverdracht. Voor informatieve teksten over de natuur en de kosmos wordt geanalyseerd hoe ze geillustreerd zijn en hoe de houtsneden zich tot de tekst verhouden.
Ook wordt onderzocht wie de beoogde en daadwerkelijke gebruikers waren van deze multimediale boeken in de volkstaal.

Memorabele Kunsten: Chinese geheugenkunst van de schilderkunst en kalligrafie uit de late Keizertijd
Aanvrager: Prof. dr. H.G.D.G. de Weerdt, UL
Kandidaat: M. Klasing Chen (v)
Dit project analyseert geheugenstrategieen die gebruikt werden in het schilderen en de kalligrafie in het keizerlijke China. Het behandelt wat algemeen beschouwd werd als de moeite van het onthouden waard en hoe deze informatie doorgegeven werd van leraren naar leerlingen of een breder
publiek. Voor het overbrengen van praktische kennis werden geheugensteuntjes ontwikkeld die gebaseerd waren op rijmklank of grafische eigenschappen van Chinese karakters. Dergelijke geheugensteuntjes werden oraal doorgegeven en zijn bewaard gebleven in studieboeken over schilderkunst en
kalligrafie en maken deel uit van de geschreven theorie. Dit onderzoek is gebaseerd op tekstuele en visuele analyses van deze documenten.

Zwarte bevrijdingskinderen in Limburg: Een getwijnde geschiedenis
Aanvrager: Prof. dr. E. Wesseling, UM
Kandidaat: C.M. Meijer (v)
Dit onderzoeksproject gaat over de gevolgen van de stationering van Afro-Amerikaanse soldaten in Limburg tijdens de bevrijding van Nederland voor de levens van zowel de soldaten zelf als de lokale bevolking. Meer in het bijzonder wil het onderzoeken hoe deze soldaten, de lokale bevolking, en
de zwarte kinderen die uit hun verbintenissen voortkwamen omgingen met etnisch verschil in een overwegend witte samenleving.

Entangled loyalties. Middle Eastern Jewish views on Nazism and anti-Semitism in Europe in the Arabic Jewish press 1933-1948
Aanvrager: Prof. dr. G.A. Wiegers, UvA
Kandidaat: L.R.E. Admiraal (v)
Dit onderzoek bestudeert transnationale Arabisch-joodse intellectuele debatten over nazisme en antisemitisme in Arabischtalige media in het Midden-Oosten tijdens de jaren dertig en veertig. De vraag hoe de gebeurtenissen in Europa zich verhielden tot het vraagstuk van joodse integratie in de
opkomende Arabische natiestaten in het Midden-Oosten staat centraal. Verschillende Arabischtalige joodse kranten en hun netwerken in het Midden-Oosten en Europa worden onderzocht en in kaart gebracht. Het onderzoek beoogt daarmee een bijdrage te leveren aan moderne noties van integratie en
vervlochten, transnationale loyaliteiten in Europa en het Midden-Oosten.

Bron: NWO

woensdag 15 juni 2016