Het financieel toezicht op onderwijsinstellingen moet beter. Tegelijkertijd krimpt de afdeling Rekenschap en Juridische Zaken van de Onderwijsinspectie, verantwoordelijk voor financieel toezicht, met veertig procent.

Meer dan honderdduizend leerlingen en studenten zitten op een school waarvan het bestuur onder verscherpt financieel toezicht staat, aldus het recentste Onderwijsverslag. Aan de Onderwijsinspectie de taak om noodlijdende instellingen onder de noemer `financieel continuiteitstoezicht' extra in de gaten te houden. Daarnaast moet de inspectie controleren of schoolbesturen hun onderwijsgeld netjes volgens de regels uitgeven - rechtmatig en doelmatig zoals dat in vaktaal heet.

Opvallend is dat de helft van de instellingen die op dit moment extra in de gaten worden gehouden, al drie jaar of langer onder verscherpt toezicht staat. Het duurt vaak lang voordat een organisatie weer helemaal uit de gevarenzone is, vindt ook de inspectie. "Dat vinden we zorgelijk", aldus Jeroen van Wingerde, sinds begin 2014 directeur Rekenschap en Juridische Zaken van de Onderwijsinspectie. De inspectie is al deze instellingen nu aan het doorlichten. "We zouden willen koersen op een termijn van maximaal twee jaar dat een instelling onder aangepast financieel toezicht staat. Als je een slagvaardig bestuur hebt dat beseft dat de financiele situatie verbeterd moet worden, dan zou dat in twee jaar tijd echt een eind moeten komen."

Drastische krimp

De tijdelijke, driejarige capaciteitsuitbreiding bij de afdeling Rekenschap en Juridische Zaken voor extra continuiteitstoezicht loopt dit jaar ten einde. Daar bovenop moet er nog worden bezuinigd. Dat betekent al met al dat de bezetting terugloopt van 69 voltijdbanen begin 2016 naar 40 eind volgend jaar. Een drastische krimp van meer dan 40 procent, het niveau van voor 2013.

Het wordt nog belangrijker om aan de voorkant de juiste instellingen eruit filteren, aldus Van Wingerde. De inspectie tracht in data-analyses mogelijke probleemgevallen vroegtijdig op te sporen. Financieel- en kwaliteitsinspecteurs kijken ook meer over de eigen schutting heen, om informatie over een instelling bij elkaar te leggen.

Financieel expert

Nieuw is het intern besproken plan om een deel van de kwaliteitsinspecteurs financieel bij te scholen, zodat ze eenmaal op bezoek bij een instelling ook kunnen doorvragen over de financiele huishouding. Van Wingerde: "Ik heb straks nog maar vijftien mensen voor het continuiteitstoezicht beschikbaar. Dus ik denk dat deze mensen nog meer dan nu de rol op zich nemen van financieel experts die ingezet worden bij instellingen waar zich problemen voordoen. Tegelijkertijd zijn we aan het kijken of we kwaliteitsinspecteurs kunnen opleiden naar een basisniveau financieel toezicht. Zij worden dan de vooruitgeschoven post, de ogen en oren van mijn financiele experts."

NB: De kop en intro in de papieren uitgave van het Onderwijsblad nummer 12 wekken ten onrechte de suggestie dat de gehele Onderwijsinspectie met veertig procent slinkt, maar de drastische krimp betreft de afdeling Rekenschap en Juridische Zaken. Lees hieronder de correcte PDF.