17jun2016

15.00

Fotograaf: Eduard Lampe

Wisselwerking literatuur en samenleving cruciaal voor studie Zuid-Afrikaanse letterkunde

Letterkunde

17jun2016 15.00

Lezing

Het onderwijs van en onderzoek naar de Zuid-Afrikaanse literatuur moet plaatsvinden met inachtneming van de intense wisselwerking tussen literatuur en samenleving. In deze opvatting is Ena Jansen de afgelopen vijftien jaar gesterkt, vertelt zij in haar afscheidscollege.

Jansens onderzoek naar geschreven portretten van huisbedienden laat zien dat een studie van de Zuid-Afrikaanse letterkunde behalve een (literair-)historische onderneming van luisteren en kennis opdoen, ook een proces van zelfverkenning is.

In onderzoek in aanloop naar haar oratie in 2003 ontdekte Jansen hoe belangrijk de tolkfunctie was van de Khoi-vrouw Krotoa (Eva), die Jan van Riebeeck (de `ontdekker' van Zuid-Afrika) na zijn aankomst op de Kaap in 1652 als kinderoppas in dienst nam. Jansen realiseerde zich vervolgens dat huishoudsters in Zuid-Afrikaanse gezinnen tot op de dag van vandaag een spilfunctie hebben. Zij zijn de belangrijkste contactfiguren in het land tussen wit en zwart, rijk en arm, stad en platteland. In haar afscheidscollege wijst zij op het rijke archief van levensverhalen, gedichten en romans dat over deze vrouwen bestaat. Hiertoe put ze uit haar eigen herinneringen aan haar nanny Thandi en uit de literatuur, in het bijzonder het boek The Madams (2006) van Zukiswa Wanner waarin een zwarte vrouw genaamd Thandi het hoofdpersonage is.

Jansens zoektocht naar geschreven portretten van huisbedienden leidde tot publicatie van het boek Soos familie (2015), waarvan de Nederlandse vertaling Bijna familie (2016, Cossee) verschijnt ter gelegenheid van het afscheid.

Mw. prof. dr. E. Jansen, bijzonder hoogleraar Zuid-Afrikaanse letterkunde: Van Thandi de nanny tot Thandi de madam.

Locatie

* Aula - Oude Lutherse kerk

Singel 411 | 1012 XM Amsterdam

Gepubliceerd door UvA Persvoorlichting