Meestal gaat het om een paar tientjes per jaar, maar er zijn basisscholen die meer dan duizend euro vragen van ouders. Dat leidt tot kansenongelijkheid. De SP komt na de zomer met een wetsvoorstel om de ouderbijdrage te begrenzen.

Kleinere klassen en extra personeel zoals vakleerkrachten muziek en handvaardigheid. De Kievietschool in Wassenaar vraagt er 1.475 euro per leerling per jaar voor. Daarmee eindigt de school bovenaan de lijst die het Onderwijsblad samenstelde op basis van DUO-gegevens over ouderbijdragen in de jaarrekeningen van besturen.

Ook de montessorischool Casa in Pijnacker eindigt bovenin met 1054,08 euro per kind. "Het klinkt veel, maar dat is het niet als je kijkt naar wat je ervoor terugkrijgt", vertelt directeur Tessa Wessels. "Naast alle uitjes, werkweken en vakleerkrachten, zijn ook de lunch en tussendoortjes inbegrepen. Een kok maakt elke dag met de kinderen de warme maaltijd klaar en er is een dierenverblijf, daar hangt dus een prijskaartje aan."

Uitzondering

Hoge ouderbijdragen zijn een uitzondering. Gemiddeld vragen basisscholen 42 euro per jaar. De school bepaalt zelf de hoogte en bestemming van de bijdrage, de medezeggenschapsraad heeft instemmingsrecht. De bijdrage is vrijwillig en dat moet ook duidelijk in de schoolgids vermeld worden.

Kwalitatief goed en gratis onderwijs is een grondrecht waar we met zijn allen voor betalen. De kernvraag is of publiek gefinancierd onderwijs wel extra financiele drempels mag opwerpen. Het zorgt voor grote verschillen tussen scholen. Zeker als ze de bijdrage aan onderwijs besteden, zoals aan klassenverkleining, tweetalig onderwijs, vakleerkrachten of extra computers. Dat mag weliswaar alleen als alle kinderen op die school van deze extra voorzieningen kunnen profiteren, ook als ouders de bijdrage niet betalen. De Vrije Scholen en de schoolverenigingen vragen hiervoor de hoogste (inkomensafhankelijke) bijdragen, veelal onder de rechtvaardiging dat de bekostiging van de overheid ontoereikend is.

Gemiddelde ouderbijdrage per richting:

Antroposofisch: 326 euro

Algemeen Bijzonder 250 euro

Rooms-Katholiek 36 euro

Protestants-Christelijk 31 euro

Openbaar 21 euro

Reformatorisch 19 euro

Landelijk gemiddelde 42 euro

Bronnen: Onderwijsinspectie, Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO), 2014.

Begrenzen

De hoge bijdragen leiden volgens de SP tot onderwijssegregatie. Ouders die de vrijwillige bijdrage niet kunnen betalen, zullen hun kind namelijk niet zo snel naar zo'n school sturen. "Het vergroot de tweedeling in het onderwijs, waardoor niet elk kind dezelfde onderwijskansen krijgt, iets waar de inspectie onlangs ook al voor waarschuwde", zegt SP-Kamerlid Tjitske Siderius. "Sommige scholen vragen bij aanmelding alvast honderd euro inschrijfgeld, dat mag niet en werpt al helemaal een drempel op. Toch grijpt de inspectie pas in op het moment dat er een melding van wordt gemaakt, dat vind ik onacceptabel."

Wetsvoorstel

De SP komt na de zomer met een wetsvoorstel om de ouderbijdrage te begrenzen. Er moet een maximum komen aan het gevraagde bedrag en het mag niet gebruikt worden voor het verbeteren van onderwijs, alleen voor extra activiteiten. Eerder werd een motie hiertoe afgewezen, maar Siderius heeft goede hoop dat de wet er doorkomt. "Toen ging de discussie vooral over wat het maximumbedrag zou moeten zijn, nu laten we dat los. Dat er een maximum komt, is het belangrijkst, de hoogte kunnen de onderwijsorganisaties het beste zelf samen bepalen."

De AOb is voorstander van een grens aan de ouderbijdrage. "Dat hebben we al eerder geroepen, maar de schoolbesturen wilden er niet aan", zegt AOb-voorzitter Liesbeth Verheggen. "Zij beroepen zich op de autonomie van de school, maar dat slaat nergens op. Hoge bedragen werpen drempels op voor minder bedeelde ouders. Als je vervolgens met dat bedrag de klassen verkleint, komt dit alleen ten goede aan kinderen waarvan de startpositie al beter is. Er is maar een weg om tweedeling te beslechten en dat is om kinderen van jongs af aan met elkaar te laten opgroeien en elke drempel die we daarvoor opwerpen is er dus een te veel."

Iedereen welkom

Dat de hoge bijdrage segregatie in de hand werkt, spreekt directeur Wessels van de Casa-school tegen. "Ik kom zelf uit Zuid-Afrika en weet alles van apartheid. Iedereen is op onze school welkom en we hebben dan ook ouders van verschillende achtergronden. Als je segregatie wilt tegengaan, kan je beter de subsidie voor voor- en vroegschoolse educatie aan de mensen zelf geven. Dan kunnen ze zelf kiezen naar welke school ze willen, bijvoorbeeld naar de onze."

Lees hieronder het hele artikel uit Onderwijsblad 12 van 18 juni 2016: 'Ouderbijdrage versterkt tweedeling'.