Team onder leiding van hoogleraar Claes de Vreese doet onderzoek naar de veranderende publieke opinie ten opzichte van de EU

4 juli 2016

Nog niet zo lang geleden was Europa een concensusonderwerp met stabiele en brede steun, maar die situatie is in het licht van de economische crisis behoorlijk omgeslagen. Wat drijft en verandert de publieke opinie ten opzichte van Europa en wat zijn daarvan de gevolgen? Hoogleraar Politieke

Communicatie Claes de Vreese ontving een ERC Consolidator Grant voor een onderzoek hiernaar.

De Vreese, onlangs nog benoemd tot lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW), bestudeert de publieke opinie ten opzichte van de EU al sinds de jaren '90. Toen vroegen mensen hem nog wel eens: "Waarom is dat interessant?". `Die vraag wordt me al een tijdje niet meer

gesteld', lacht De Vreese, `en dat zal na het Brexit-referendum van afgelopen week helemaal niet meer zo snel gebeuren.'

Veranderingen in de publieke opinie

Het project van De Vreese draait om de kernvragen: wanneer, hoe, voor wie en met welke gevolgen is communicatie van invloed op veranderingen in de publieke opinie ten opzichte van Europa? In vijf deelprojecten probeert het vijfkoppige onderzoeksteam deze vragen te beantwoorden.

Uniek onderzoek via Whatsapp

Zo vindt er een longitudinaal onderzoek plaats van 2000 - 2019 waarbij de gegevens over de publieke opinie uit een groot deel van de Europese Unie-landen ten opzichte van de EU worden onderzocht. Een ander deelproject behelst een uniek vragenlijst- en app-onderzoek onder grote groepen

Europeanen in vier verschillende landen. De deelnemers geven aan op welke manier (persoonlijk contact, (sociale) media et cetera) zij zich informeren over Europa. De onderzoekers leggen hen met enige regelmaat via Whatsapp of sms vragen voor over "grote gebeurtenissen" die Europa aangaan -

denk aan beslissingen over migratie, banken, handel, veiligheid.

`Aan de hand van deze gegevens kunnen we veranderingen in de publieke opinie meten en relateren aan de door de deelnemers gebruikte communicatie rondom Europa. Ook kunnen we onderzoeken of er sprake is van geleidelijke veranderingen in de opinies van mensen - zoals vaak wordt aangenomen - of

dat de opinies in een korte periode sterke golfbewegingen doormaken. Daarnaast onderzoeken we wat de invloed van deze schommelingen in de publieke opinie is op het electoraal gedrag tijdens nationale en Europese verkiezingen en referenda.'

Laboratoriumsetting

Om een nog beter beeld te krijgen van de invloed van media op de publieke opinie, organiseert De Vreese ook een "laboratoriumsetting" waarin proefpersonen geconfronteerd worden met door studenten journalistiek geconstrueerde artikelen over Europa. De onderzoekers bekijken vervolgens op welke

manier de verschillende versies van deze artikelen de mening van de respondenten beinvloedt. `Deze manier van onderzoeken is natuurlijk wat kunstmatig, maar we kunnen er wel veel directer uit aflezen wat de invloed van bepaalde soorten communicatie op de meningsvorming over Europa.'

Veel kennis is achterhaald

Het voornaamste doel van de hoogleraar is een bijdrage leveren aan de bestaande literatuur over de dynamiek van publieke opinie en over Europa zelf. Dat laatste is ook wel nodig, weet hij, aangezien veel gegevens van voor de economische- en vluchtelingencrisis dateren, en daardoor

waarschijnlijk achterhaald zijn. `We moeten ons opnieuw afvragen: wat is Europa? Hoe zit het met de publieke steun voor Europa? Daar komt bij dat het medialandschap sterk is veranderd, waardoor mensen zich op andere manieren infomeren dan pakweg 10 jaar geleden.'

Het project van De Vreese start in september 2016 en loopt tot en met de verkiezingen voor het Europees Parlement in 2019.

Gepubliceerd door Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen