Persbericht

16 november 2016

Wereldreizigers importeren vaak multiresistente darmbacteriën

Mensen die op reis gaan naar verre bestemmingen importeren vaak multiresistente darmbacteriën. Het gaat daarbij om zogenoemde ESBL-producerende bacteriën. Dit zijn bacteriën die niet gevoelig zijn voor de gebruikelijke antibiotica. Dat blijkt uit onderzoek van Universiteit Maastricht/Maastricht UMC+ en Ease Travel Clinic & Health Support, het Erasmus MC en Travel Clinic Havenziekenhuis in Rotterdam en het AMC en Tropencentrum AMC in Amsterdam: de COMBAT-studie. De onderzoekers werkten ook samen met de Universiteit Utrecht. Onlangs zijn de resultaten gepubliceerd in het gezaghebbende tijdschrift The Lancet Infectious Diseases.

Reisbestemming blijkt grootste risicofactor

Deelnemers aan dit grootschalige onderzoek werden geworven via de diverse Travel Clinics, waar reizigers inentingen komen halen voordat ze naar hun tropische reisbestemming gaan. Op die manier zijn sinds november 2012 meer dan 10.000 poepmonsters en vragenlijsten verzameld van 2.001 reizigers en 215 niet-meereizende huisgenoten. Van alle onderzochte reizigers bleek ruim 34% tijdens de reis multiresistente bacteriën te hebben opgepikt en teruggebracht naar Nederland. Per reisbestemming zijn er echter grote verschillen. Mensen die op reis waren geweest naar Zuid-Azië keerden in maar liefst 75% van de gevallen terug met multiresistente bacteriën in hun spijsverteringsstelsel, reizigers naar Centraal- en Oost-Azië, het Midden-Oosten of Noord-Afrika in 40-50% van de gevallen. Het grootste risico liepen India-gangers. Naast de reisbestemming namen de onderzoekers ook enkele andere risicofactoren onder de loep. Factoren als het gebruik van antibiotica tijdens de reis, het oplopen van reizigersdiarree of het hebben van een chronische darmaandoening verhoogden eveneens het risico op het oppikken van multiresistente bacteriën. Maar geen van deze andere risicofactoren bleek zó sterk als de reisbestemming.

Multiresistente bacteriën groeiend gezondheidsprobleem Ook na terugkomst werden de reizigers nog verschillende keren onderzocht op multiresistente bacteriën. De gemiddelde duur van het dragerschap was 30 dagen na terugkeer van de reis. In één op de negen gevallen hield de kolonisatie ruim een jaar aan. Het onderzoek wijst bovendien uit, dat er een kans van 12 procent is dat de multiresistente bacterie na thuiskomst ook wordt overgedragen op niet-meegereisde huisgenoten. “Multiresistente bacteriën vormen wereldwijd een van de grootste problemen voor de volksgezondheid in de nabije toekomst”, aldus onderzoeksleider John Penders, verbonden aan de afdeling Medische Microbiologie van Universiteit Maastricht/Maastricht UMC+. “Schattingen geven aan dat in 2050 mogelijk meer mensen overlijden aan infecties door multiresistente micro-organismen dan momenteel aan hart- en vaatziekten of kanker. In Nederland is het risico op een infectie met multiresistente bacteriën relatief klein. Het is echter belangrijk om rekening te houden met resistentie wanneer iemand toevallig een infectie, zoals bijvoorbeeld een blaasontsteking, ontwikkelt kort na terugkomst van een verre reis. Zeker wanneer het een reis naar een risicogebied betrof.”

Wat is ESBL?

Het onderzoek richtte zich op ESBL-producerende darmbacteriën. ESBL staat voor Extended Spectrum Beta-Lactamase. Dit is een enzym dat de veel gebruikte penicilline-achtige antibiotica kan afbreken, waardoor de bacterie ongevoelig is voor behandeling met dit soort antibiotica. Bacteriën die ESBL kunnen produceren, zijn gewone darmbacteriën. Zulke bacteriën zijn onschadelijk zolang ze zich in de darm bevinden van gezonde personen, maar kunnen daarbuiten infecties veroorzaken. Vooral in het ziekenhuis vormen infecties met deze bacteriën een probleem. Wanneer darmbacteriën daadwerkelijk ESBL produceren, is zo’n infectie moeilijker te behandelen en wordt de behandeling ook duurder. Goedkopere antibiotica die normaal gebruikt worden om dergelijke infecties te behandelen, werken dan niet meer.