Voortgang lerarenagenda: steeds meer samenwerking in de sector
30-11-2016
Opleiden, ontwikkelen en onderzoeken, Werkgeverszaken
Uit de voortgangsrapportage lerarenagenda blijkt dat er op veel terreinen vooruitgang is geboekt. Het primair onderwijs en de opleidingen werken met OCW samen aan de verbetering van de kwaliteit van het onderwijs. De komende periode blijft de verbetering van deze samenwerking op de agenda
staan. Bovendien dreigt er een lerarentekort waarvoor een gezamenlijke aanpak nodig is.
De bewindslieden melden in de voortgangsrapportage dat de lerarenopleidingen op orde zijn, er weer meer mannen naar de pabo's komen en steeds meer starters begeleiding krijgen in de klas. Veel schoolbesturen hebben de afgelopen periode een eigen professionaliseringsagenda opgesteld.
Het kabinet heeft in 2013 de lerarenagenda gelanceerd. Deze agenda is opgebouwd rond de loopbaan van leraar vanaf de start op de opleiding tot doorlopende professionalisering. Jaarlijks rapporteren de bewindslieden van OCW over de voortgang en de ontwikkelingen in de verschillende
onderwijssectoren (primair en voortgezet onderwijs en mbo). De derde voortgangsrapportage is deze week samen met de arbeidsmarktbrief naar de kamer gestuurd. Hierin is de kamer geinformeerd over de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en het dreigende lerarentekort. Bovendien is de
voortgangsrapportage Bestuursakkoord verschenen. Deze rapportage gaat over de ontwikkelafspraken van de sector.
Samenwerking met opleidingen
Door intensievere samenwerking op bestuurlijk niveau, is de afgelopen periode de samenwerking tussen partners in de regio versterkt. De doorlopende leerlijn voor leraren start bij voldoende kwalitatieve en kwantitatieve instroom, waarna een goede opleiding en aansluitende begeleiding,
voortdurende professionalisering en continue bij- en nascholing, volgen. Als leraar ben je immers nooit uitgeleerd.
Er tekent zich een ontwikkeling af dat de opleidingen een steeds grotere rol spelen in de doorlopende professionalisering van leraren. De PO-Raad wil de komende periode in kaart brengen wat de ontwikkelingen op dit gebied zijn en welke rol de sector daarbij wil spelen. De PO-Raad werkt daarbij
onder andere samen met Ans Buys, voormalig directeur van Fontys Lerarenopleidingen Tilburg, die door de bewindslieden van OCW is gevraagd om de samenwerking tussen werkveld en opleidingen in beeld brengen.
Lerarentekort en meer opleidingsroutes
De ruimte die ontstaat op de arbeidsmarkt door het lerarentekort wil de PO-Raad vooral kwalitatief invullen. Dit moet mogelijk worden door meer verschillende routes te ontwikkelen naar het leraarschap en door vwo'ers meer te interesseren voor het leraarsberoep. De bewindslieden van OCW staan
positief tegenover deze ontwikkeling. Zij vinden het daarbij wel belangrijk dat hogescholen en universiteiten de programma's goed afstemmen, zodat de verschillende routes naast elkaar kunnen bestaan en er geen onderlinge concurrentie ontstaat.
In 2015 hebben de PO-Raad en VSNU een verkenning uitgevoerd naar de mogelijkheden voor een universitaire lerarenopleiding voor het basisonderwijs. De gedachte is dat hiermee meer vwo'ers interesse krijgen voor de opleiding en het beroep. Uit de verkenning blijkt onder andere dat er onder
schoolbesturen draagvlak is en er ruimte is voor een universitaire lerarenopleiding voor het basisonderwijs naast de al bestaande routes. De Radboud Universiteit is voornemens een universitaire lerarenopleiding voor het basisonderwijs te starten.
Deze inzet van de PO-Raad voor aantrekken van meer hoger opgeleide leraren betekent niet dat zij instroom van mbo-ers in de opleiding afwijst. De kwaliteit van het onderwijs staat voorop, alle leraren die in het werkveld instromen moeten aan de kwaliteitseisen voldoen.
Begeleiding startende leraren
De bewindslieden constateren dat de begeleiding van startende leraren het afgelopen jaar verder is toegenomen. Acht op de tien leraren in het primair onderwijs ontvangt tijdens de eerste jaren voor de klas nu begeleiding bij de ontwikkeling van startbekwaam naar basisbekwaam. De PO-Raad ziet
ook dat steeds meer schoolbesturen deze begeleiding planmatig vormgeeft en daarbij gebruik maken van een lesobservatie-instrument met daaraan gekoppelde coaching en training, hetgeen goede resultaten oplevert. Ook invallers hebben deze begeleiding nodig, daar is extra aandacht voor nodig.
Uit onderzoek blijkt dat leraren in het primair onderwijs zich verder willen professionaliseren. Ze doen dat het liefst met elkaar. De PO-Raad onderstreept in dit verband het advies van de Onderwijsraad over de professionele ruimte in het onderwijs. De Onderwijsraad benadrukt dat meer
samenwerking in teams het handelingsvermogen van leraren vergroot. Het team, zo stelt zij, kan de structuur en cultuur bieden waarbinnen leraren zich ontwikkelen.
Carriereperspectieven in het onderwijs
Om de instroom van de pabo te stimuleren is een aantrekkelijk beroep en een aantrekkelijke werkomgeving belangrijk. Dat blijkt uit een recent uitgevoerd onderzoek naar carriereperspectieven, dat op verzoek van de Tweede Kamer is uitgevoerd. Het rapport hierover is meegezonden met de
voortgangsrapportage.
Het onderzoek concentreert zich op de effecten van de invoering van de functiemix op de carriereperspectieven in het primair en voortgezet onderwijs, zoals deze worden ervaren door leraren en schoolleiders. Uit het onderzoek blijkt dat de invoering van de functiemix positieve effecten heeft
gehad in het onderwijs: er is een omslag ontstaan in de beoordelingscultuur en er is meer aandacht voor professionele ontwikkeling van leraren en de kwaliteit van het onderwijs. Het personeelsbeleid en de gesprekkencyclus zijn verbeterd. Collega's spreken elkaar sneller aan op het
functioneren. Schoolleiders ervaren meer mogelijkheden om goede ervaren leraren te behouden voor het onderwijs. Ze vinden het instrument minder geschikt om nieuwe leraren te interesseren voor het onderwijs.
Promoties worden vaak gebaseerd op een extra opleiding of taken zoals coaching, leerlingbegeleiding, onderzoek of onderwijsvernieuwing. Een deel van de leraren is kritisch over de promotiecriteria en de wijze waarop deze in de praktijk worden toegepast. Zij beoordelen deze als niet consequent
en niet transparant. Goede communicatie in de scholen over deze criteria kan hierbij helpen. Schoolleiders en leraren zijn niet tevreden over de carrieremogelijkheden en de mogelijkheden om in aanmerking te komen voor schaalpromotie. Een deel van de leraren spreekt zich uit voor een betere
beloning voor de reguliere onderwijstaken.
OCW gaat een verkenning uitvoeren naar passende carrierepaden binnen ons onderwijsstelsel en welke partijen aan zet zijn om daar verder vorm aan te geven. De uitkomsten daarvan worden in het najaar van 2017 verwacht.
Differentiatievaardigheden
De bewindslieden constateren in de voortgangsrapportage dat er hard gewerkt wordt aan de ontwikkeling van differentiatievaardigheden van leraren maar dat differentiatie in de klas nog altijd onvoldoende plaatsvindt. Dat vinden zij zorgelijk, want `het zien van en inspelen op verschillen in de
klas hoort bij goed onderwijs en is cruciaal bij het bieden van maatwerk.'
De PO-Raad deelt de constatering dat er hard wordt gewerkt aan de ontwikkeling van differentiatievaardigheden. Het is daarbijrelevant om de kwalitatieve vooruitgang (o.a. begeleiding starters, peer review) ook kwantitatief inzichtelijk te maken. Daarom is er gezamenlijk besloten een verdiepend
onderzoek te starten om de sectorbrede ontwikkeling beter in kaart te brengen.
Vraag en aanbod nascholing
Bij het beter afstemmen van vraag en aanbod is naast het inrichten van het opleidingsaanbod, ook een heldere vraagarticulatie noodzakelijk. In opdracht van de PO-Raad, VO-raad en OCW is onderzoek verricht naar de behoefte aan masteropleidingen in het primair en voortgezet onderwijs. Uit deze
onderzoeken kwam onder andere naar voren dat meer dialoog - landelijk, in de regio en binnen de eigen school - de afstemming tussen vraag en aanbod structureel kan versterken. De PO-Raad heeft afgelopen jaar, gesteund door OCW, het initiatief genomen om op sectorniveau de dialoog over de
afstemming tussen vraag en aanbod te versterken. Leidend hierin is de vraag op welke wijze maatschappelijke/regionale ontwikkelingen van invloed zijn op professionaliseringsbehoeften van scholen en op welke wijze een gevalideerd nascholingsaanbod hierop kan inspelen.
Laatst gewijzigd:
woensdag 30 november 2016
Links bij dit nieuwsitem
* Kamerbrief aanbieding derde voortgangsrapportages Lerarenagenda
* Voortuitgang met uitdagend onderwijs en maatwerk (Bericht over voortgangsrapportage sectorakkoord)