Optimisme voor Margarine, Oliën en Vetten

Toespraak | 02-02-2009

Toespraak door DG Burger, namens de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, bij de nieuwjaarsbijeenkomst van de MVO sector op 27 januari 2009 in Den Haag.

Dames en heren,

Ik begin met een aantal trefwoorden:

• Samen
• Consument
• Groene grondstoffen
• Transparant
• Stakeholder
• Innovatie
• Open
• Keten

Wie van u heeft geraden dat deze woorden allemaal met 2009 van doen hebben? Dat was dan een zeer verstandige gok. Want negen van de tien keer is regeren, net als ondernemen, vooruitzien (en de tiende keer is het een beetje terugkijken, of opzij kijken)… De woorden gaan over duurzame ontwikkeling in het nieuwe jaar. Ontwikkeling staat gelijk aan verandering; duurzame ontwikkeling is verandering met een bestemming, een doel. Dat doel is om economische belangen niet los te zien van ecologische en sociale belangen. People, planet en profit vormen één geheel.

De drie P's zijn er de oorzaak van dat u vandaag met mij genoegen moet nemen. Minister Verburg debatteert met de Eerste Kamer over biotechnologie, en de kansen die dat biedt om een duurzamere economie te stimuleren.

Het nieuwe jaar is onder een ander gesternte dan de voorgaande jaren gestart. En het is de afgelopen maanden niet altijd even gemakkelijk geweest om handelsactiviteiten te financieren. Op dit gebied zullen we samen de ontwikkelingen goed moeten volgen. Toch spreek ik vanuit optimisme. Investeren in duurzame ontwikkeling blijft interessant, ondanks tegenwind. Jim Rogers, één van 's wereld bekendste investeerders, adviseert niet voor niets een tractor te kopen en te investeren in de landbouw. Ik zal uiteen zetten waarom minister Verburg vindt dat duurzaamheid een blijvertje is. Langs drie lijnen: certificering, consumptie en innovatie.

Certificering

Als eerste de certificering van duurzame productie en duurzame handel in grondstoffen. Vorig jaar beleefden we samen een hoogtepunt, toen het eerste schip duurzaam gecertificeerde palmolie de haven van Rotterdam binnen voer. Een belangrijke eerste stap en een bijzonder moment; de inspanningen van veel belanghebbenden, - privaat, publiek en maatschappelijk- werden zichtbaar. Het tastbare resultaat van de zogenaamde ronde tafel duurzame palmolie. Ik hoop op een aanzuigende werking: meer schepen met gecertificeerde producten mogen in ons land binnenlopen. Ik hoop ook, dat gecertificeerde producten een eigen leven gaan leiden. Zodat óók het grote publiek er van overtuigd raakt dat die palmolie duurzaam is. De inzet van het productschap, het bedrijfsleven en andere partijen bij de ronde tafel soja stemmen positief. Ik hoop en verwacht dat we binnenkort een schip gecertificeerde soja zien aanlanden…

Als sector bent u zowel nationaal als internationaal georiënteerd. Vorig jaar droeg de MVO- sector met ruim 5,7 miljard omzet bij aan onze economie. Dat is iets om trots op te zijn. Uw internationale positie biedt u kansen en u heeft bewezen dat u die kansen actief benut. U kunt palmolie of soja voor Nederland gegarandeerd duurzaam importeren. Mogelijk werkt de inzet ook hier aanzuigend. En willen nog meer partijen binnen en buiten Europa aan de ronde tafels aanschuiven.

Consumptie

Laten we bij dit alles de consument en zijn gedrag niet over slaan. Consumptie is mijn tweede thema. Minister Verburg streeft naar een situatie waarin burgers alles te weten kunnen komen over eten. Zodat zij bewuste afwegingen maken. Mensen moeten kunnen achterhalen waar hun eten vandaan komt, hoe het is gemaakt, hoe het werd vervoerd. En dat geldt wat de minister betreft net zo goed voor producten die met groene grondstoffen zijn gemaakt.

Want je kan alles doen aan de aanbodzijde - goed en gezond voedsel, volledig geproduceerd met respect voor mens, dier en milieu, precies zoals de consument het graag ziet-, maar als niemand het ziet, en als niemand het koopt, komt duurzame ontwikkeling niet van de grond. De sleutel hiervoor ligt in de ketenaanpak. Producenten, verwerkers, handelaren of verkopers en overheid werken, ieder vanuit een eigen verantwoordelijkheid, samen. Om duidelijke informatie en goede producten te bieden.

Innovatie

Ten derde innovatie. Vanuit het kabinet is veel geld -438 miljoen euro- begroot voor innovaties die ons helpen anders om te gaan met, onder meer, energie en afval. Reststromen uit verschillende sectoren van de landbouw anders benutten, daar gaat het om. Van frituurvet kun je een spons maken, waarmee water gezuiverd kan worden. Glycerine, een bijproduct uit de MVO-sector, kan worden omgewerkt tot biobrandstof. Slachtafval idem dito. Ik ben er van overtuigd dat hier ook voor u kansen liggen. Oliën en vetten zijn interessante, groene grondstoffen voor de meest uiteenlopende toepassingen. Minister Verburg heeft al vijf en een half miljoen euro bestemd voor groene projecten in het MKB. Oók met gebruik van oliën en vetten. In het programma bioraffinage gaan we vergelijkbare projecten ontwikkelen. Samen met industrie, kennisinstellingen en het MKB.

Er is één mits. Een principe waar we aan vast houden: mond gaat voor motor. Wat zoveel wil zeggen als 'zo lang bijna 900 miljoen mensen in de wereld honger lijden, of ziek zijn omdat er onvoldoende eten is, mag de teelt van energiegewassen niet concurreren met voedselproductie.' Wat wel kan, is biomassa optimaal gebruiken voor voedsel, en wat over blijft benutten als alternatief voor energie op aardolie, kolen en gas. Dat laatste is om méér dan één reden verstandig. Als de machtigen der aarde aan kranen gaan draaien, merken ze dat niet alleen in de Oekraïne…

Waar we overigens goed naar moeten kijken is hoe we biomassa vervoeren. Logistiek, dat is de slagader van de duurzame toekomst. Dus waar kunt u slimme verbindingen naar andere sectoren leggen? Waar is bloedtransfusie nodig? U hebt op 16 februari gelegenheid om daar naar te kijken. Omdat het dan één van de aandachtspunten is tijdens de conferentie over agrologistiek van het Platform Agrologistiek.

Transport en energie voeren mij naar het debat van vandaag. In de Eerste Kamer, over biotechnologie. Vast staat dat biotechnologie - de combinatie van biologische met technologische kennis- een bijdrage kan leveren aan duurzame ontwikkeling. Biotechnologie heeft ons uitstekende ideeën opgeleverd waarmee we de stroom afvalstoffen kunnen beperken. Of het gebruik van pesticiden kunnen verminderen. De potentie is er, en de meerwaarde is groot. Maar het is niet allemáál 'duurzaam' wat de klok luidt. Er zitten soms, onzichtbaar voor het blote oog, haken en ogen aan. We dienen dus elke optie zorgvuldig op zijn merites te beoordelen.

Minister Verburg bepleit hier openheid, met name voor de consument. Die moet, zoals gezegd, te allen tijde kunnen weten wat er in zijn eten zit. Omgekeerd kijkt de consument wantrouwend naar genetisch gemanipuleerde organismen. Hij beseft vaak niet, dat het conventionele diervoer genetisch gemodificieerde soja en maïs bevat. Ook de voordelen voor het milieu blijven vaak onderbelicht. Met goede, open communicatie kunnen we die onwetendheid helpen wegnemen. GGO's uit het taboe en op de maatschappelijke agenda. Minister Verburg wil daar graag samen met u voor zorgen. Want er is nog een wereld te winnen. In Nederland en in Brussel. Dit jaar organiseert LNV een internationaal seminar. Over de vraag hoe ggo-gewassen kunnen bijdragen aan een duurzame ontwikkeling van de landbouw.

Tot slot een opmerking over de nieuwe agenda van de Commissie Duurzame Ontwikkeling. 17 mei is een datum om te onthouden. Dan vergadert deze internationale VN-Commissie in New York onder voorzitterschap van minister Verburg. Een prachtige kans om internationaal concrete afspraken over duurzame landbouw te maken. Tijdens die vergadering komen ook energievraagstukken aan bod, en wordt de relatie met de wereldwijde waterproblematiek gelegd.

Ik ga er voor het gemak maar even van uit dat u uw agenda bij u heeft. 16 februari Agrologistiek, dit jaar een ggo-seminar en 17 mei CSD in New York.

Dames en heren,

We krijgen een duurzamere economie. Waarin ondernemers nieuwe verantwoordelijkheden nemen, consumenten anders wikken en wegen, burgers zien dat ze zelf kunnen bijdragen aan een groter geheel. En dat niet alleen in ons land, ook daarbuiten. Duurzame ontwikkeling is hot, het is interessant, en er is een kabinet dat u steunt. Het is, in één woord, de toekomst. Ondanks, èn dankzij tegenwind. Ik wens u een actief jaar vol inspiratie en onvermoede mogelijkheden.

Dank u wel.