Antwoorden op kamervragen over de vervuiling van de koraalriffen van Bonaire

Kamerstuk | 10-02-2009

1 Vraag

Kent u het bericht 1) dat voor Bonaire binnen enkele jaren een ecologische ramp dreigt als de koraalriffen op Bonaire niet snel in bescherming worden genomen?

1 Antwoord

Ja.

2 Vraag

Is het waar dat het lozen van afvalwater schade aan de koraalriffen toebrengt? Welke gevolgen zal de verdwijning van de koraalriffen voor het toerisme van Bonaire hebben?

2 Antwoord

Op Bonaire blijkt uit observaties van de Stichting Nationale Parken Bonaire (STINAPA Bonaire) dat de kwaliteit van het koraalrif in het Bonaire National Marine Park in het afgelopen decennium is teruggelopen. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat algengroei als gevolg van de toename van de concentratie nutriënten in het kustwater één van de belangrijkste redenen is van dit verval. Op langere termijn is sprake van een risico op onomkeerbare schadelijke effecten aan het mariene milieu. De toename van de concentratie nutriënten in het zeewater is een directe consequentie van het ontbreken van waterzuiveringfaciliteiten en riolering op Bonaire. Er is tevens sprake van in zee spoelend regenwater dat is verontreinigd met nutriënten en sediment, wat bijdraagt aan de achteruitgang van de riffen. De koraalriffen zijn voor Bonaire van groot belang, omdat de economie op het eiland sterk afhankelijk is van duurzame inkomsten uit duiktoerisme.

3 Vraag

Wat vindt u ervan dat de in aanbouw zijnde zuiveringsinstallaties niet alleen extreem duur zijn, maar ook nog qua capaciteit aanmerkelijk tekort schieten en dat er volgens onafhankelijke deskundigen goedkopere en betere alternatieven voorhanden zijn? Bent u bereid om deze betere alternatieven te laten onderzoeken?

Antwoord op vraag 3 en 5

Het Land Nederlandse Antillen heeft in 2002 het Duitse ingenieursbureau Dorsch Consult opgedragen om een Masterplan inclusief haalbaarheidsstudie en financieringsvoorstel op te stellen voor het Bonaire Waste Water Treatment Plant (WWTP) project. Het project betreft de aanleg van een waterzuiveringsinstallatie en bijbehorend rioleringsstelsel in het kustareaal rond Kralendijk. In dit gebied, de zogenaamde ‘sensitive zone’, bevinden zich ongeveer 1600 individuele huishoudens, circa 110 commerciële ondernemingen en het overgrote deel van de hotels. Doel van het project is om significant bij te dragen aan de reductie van nutriëntenlozingen in het kustwater van Bonaire. Oplevering en ingebruikneming van de zuiveringsinstallatie en het rioleringsstelsel is gepland in 2011.

Naar aanleiding van een kritische interne review van het Masterplan is in 2003 door zowel de Landsregering van de Nederlandse Antillen als de Europese Commissie geconcludeerd dat het projectdesign deugdelijk en correct was. In 2004 is vervolgens door het UNESCO-IHE Instituut voor Water en Educatie een onderzoek gedaan naar alternatieve oplossingen, die mogelijk goedkoper en/of effectiever konden zijn. Tevens is door Alterra een onderzoek gedaan naar de hoeveelheid nutriënten die na zuivering nog worden geloosd in zee. Op basis van deze onderzoeken is door de Landregering van de Nederlandse Antillen en de Europese Commissie op economische en ecologische gronden besloten om de keuze voor een centrale waterzuiveringsinstallatie met bijbehorend rioleringsstelsel te handhaven. Wel is een zogenaamde ‘derde trap’ aan het ontwerp van de zuiveringsinstallatie toegevoegd, om de hoeveelheid nutriënten die worden geloosd in zee verder te reduceren tot proporties die overeenkomen met in de jaren zeventig gemeten waarden. De capaciteit van de installatie is hiervoor voldoende.

Aangezien er reeds in 2004 uitgebreid onderzoek is gedaan naar mogelijk alternatieven, zal ik dit niet wederom laten onderzoeken. Ik acht het nu van het grootste belang dat de waterzuiveringsinstallatie zo snel mogelijk in werking treedt.

4 Vraag

Bent u het eens met de in dit bericht aangehaalde deskundigen dat de koraalriffen er slechter aan toe zijn dan verwacht en dat de lozing van afvalwater in zee onmiddellijk moet worden gestopt? Zo ja, welke maatregelen en op welke termijn, neemt u om verdere schade aan de koraalriffen op Bonaire te stoppen?

4 Antwoord

Het is van belang dat de concentratie nutriënten in het kustwater van Bonaire zo snel mogelijk afneemt. Het bestuurscollege van Bonaire heeft recent ingestemd met een in overleg met STINAPA opgesteld Actieplan Afvalwater Bonaire. In dit plan is het voorstel opgenomen om vooruitlopend op de realisatie van het WWTP project een tijdelijke afvalwaterzuiveringsinstallatie neer te zetten. Hiermee kan de lozing van afvalwater op zee reeds op korte termijn worden gereduceerd om verdere aantasting van het koraalrif te voorkomen. De geraamde kosten bedragen ca euro 800.000 euro. Door het eilandsbestuur is aan Nederland het verzoek gedaan om te bezien of financiering van de installatie uit het WWTP budget mogelijk is. Het streven van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat is om dit in te passen. Begin 2009 zal daarom tussen het eilandsbestuur van Bonaire en het ministerie van Verkeer en Waterstaat worden besproken of, en zo ja onder welke voorwaarden, een tijdelijke zuiveringsinstallatie integraal kan worden ingepast in de scope van het WWTP project.

5 Vraag

Op welke wijze ondersteunt u Bonaire in het tegengaan van milieuvervuiling in het algemeen en de bescherming van de koraalriffen in het bijzonder?

5 Antwoord

Zie antwoord bij vraag 3 en het terzake gestelde in de Besluitenlijst BES bestuurlijk overleg van 20 november 2008.

1) ‘Rioolwater lozen moet nu stoppen. Zonder onmiddelijk ingrijpen zijn riffen van Bonaire definitief verloren’, Antilliaans Dagblad 1 december 2008