Tbs herleeft bij terugkeer illegale vreemdeling
Rechters kunnen straks de tbs van een illegale vreemdeling beëindigen onder de voorwaarde dat de tbs herleeft bij terugkeer in Nederland. Dit blijkt uit een brief van staatssecretaris Albayrak van Justitie aan de Tweede Kamer.
De maatregel volgt op een toezegging van de bewindsvrouw tijdens een Algemeen Overleg met de Tweede Kamer in december 2009 over de uitzetting van een illegale Kosovaar van wie de tbs door het Hof in Arnhem was beëindigd. In het debat kwam de vraag aan de orde of het wetsvoorstel tussentijdse beëindiging van illegale tbs-gestelden zou kunnen worden uitgebreid met het oog op bescherming van de Nederlandse samenleving tegen aanwezigheid van deze vreemdelingen.
Doel van dit wetsvoorstel is om illegale vreemdelingen die zich in tbs-klinieken bevinden, terug te laten keren naar het land van herkomst als daar een passende voorziening beschikbaar is. Weliswaar kent deze regeling de mogelijkheid om de tbs te laten herleven als een illegale vreemdeling tegen de afspraak in terugkeert naar Nederland, maar dat kan alleen als de minister van justitie de tbs tussentijds heeft beëindigd. Rechters hebben die bevoegdheid nog niet. Daar komt binnenkort verandering in, zodat bij beëindiging van de tbs door de rechter de Nederlandse samenleving bij terugkeer van de illegale vreemdeling effectief kan worden beschermd.
Als de maatregel van de staatssecretaris in werking treedt, geldt die alleen voor nieuwe gevallen. Terugwerkende kracht zou in strijd zijn met het ne bis in idem-beginsel dat niemand voor een tweede maal mag worden gestraft voor dezelfde feitelijke gebeurtenis als waarvoor men reeds eerder is veroordeeld, vrijgesproken of ontslagen van rechtsvervolging. Daarvan is sprake bij toepassing op ‘oude’ zaken.
Mocht een illegale vreemdeling na beëindiging van zijn tbs onverhoopt terugkeren en het gaat om een ‘oude’ zaak, dan kunnen politie en justitie adequaat optreden door gebruik te maken van mogelijkheden die meer algemeen van aard zijn en niet specifiek gericht op illegale tbs-gestelden.
Zo volgt onmiddellijk vreemdelingenbewaring en opnieuw uitzetting als een illegale en ongewenst verklaarde vreemdeling terugkeert. Bovendien is het verblijf in Nederland een strafbaar feit, zodat ook strafvorderlijk kan worden opgetreden. Ook een voorwaardelijke straf is denkbaar, waarbij als voorwaarde wordt opgelegd dat de vreemdeling zich voor zijn stoornis laat behandelen in een inrichting. De nieuwe bevoegdheid van de rechter wordt binnenkort met een nota van wijziging opgenomen in het wetsvoorstel dat zich daar het beste voor leent en al bij de Tweede Kamer is ingediend: Aanpassingen tbs met voorwaarden.