Kamerbrief inzake beantwoording vragen van de leden Kant en Van Bommel over Israëlische bombardementen op Gaza

Graag bied ik u hierbij, mede namens de Minister voor ontwikkelingssamenwerking, de antwoorden aan op de schriftelijke vragen gesteld door de leden Kant en Van Bommel over Israëlische bombardementen op Gaza. Deze vragen werden ingezonden op 30 december 2008 met kenmerk 2080908780.

De Minister van Buitenlandse Zaken,

Drs. M.J.M. Verhagen

Antwoorden van de heer Verhagen, Minister van Buitenlandse Zaken, op vragen van de leden Kant en Van Bommel (SP) over Israëlische bombardementen op Gaza.

Vraag 1

Heeft de regering van Israël u mededeling gedaan over de officiële doelstelling van de oorlog (de operatie Cast Lead), die op zaterdag 27 december 2008 tegen Gaza is begonnen? Zo ja, wat is die doelstelling?

Vraag 2

Is u bekend waarom op zaterdag 27 december 2008 meer dan 30 plaatsen in de hele Gazastrook zijn gebombardeerd, met als doel het beëindigen van raketbeschietingen vanuit het noorden van Gaza? Deelt u de mening dat het niet alleen om een aanval op de Hamas-leiding is, maar ook op de civiele structuur, zoals ziekenhuizen, moskeeën en politiebureaus in Gaza? Zo nee, waarom niet?

Antwoord

Kort na het begin van de operatie Cast Lead heeft de Israëlische Minister van Buitenlandse Zaken de ambassadeurs van EU-lidstaten ingelicht over de reden waarom Israël tot militaire actie is overgegaan.

Doelstelling van de operatie is het beëindigen van de raketbeschietingen door Hamas op Israëlische burgerobjecten. Israël heeft verklaard dat deze operatie gericht is tegen de militaire infrastructuur van Hamas (wapenopslagplaatsen, aanvoertunnels, afvuurinstallaties), niet op herbezetting van de Gazastrook en niet tegen de civiele bevolking van de Gazastrook, die het ook expliciet zegt te willen ontzien. Dit staat in contrast met de raketaanvallen van Hamas die geen militair doel dienen maar gericht zijn tegen burgers in Israëlische steden. De militaire actie bestond in eerste instantie uit luchtaanvallen en is op 3 januari 2009 gevolgd door een grondoffensief.

Naar opgave van de Israëlische autoriteiten is deze grondactie gericht op de plaatsen van waaruit Hamas raketten op Israël afvuurt, teneinde die beschietingen in de toekomst onmogelijk te maken. De politiebureaus en moskeeën die zijn getroffen waren volgens Israël onderdeel van de infrastructuur van Hamas.

Vraag 3

Deelt u de mening dat deze grootschalige bombardementen buitenproportioneel zijn en kunnen worden beschouwd als een oorlogsmisdaad? Zo nee, waarom niet? Wat bedoelde u met “maximale terughoudendheid” in uw eerste reactie op zaterdag 27 december 20081? Wat is naar uw mening in dit geval proportioneel en wat zijn gelegitimeerde doelen? Is het waar dat er tientallen burgerdoden zijn gevallen en honderden gewonden? Bent u bereid de Israëlische aanvallen te veroordelen? Zo nee, waarom niet? Op welke basis zijn deze aanvallen naar uw mening gelegitimeerd?

Antwoord

Voor het antwoord op deze vraag verwijs ik u naar mijn brief aan uw Kamer d.d. 7 januari 2008 met kenmerk DAM 003/09 alsmede het antwoord op vraag 2 van het lid Van Dam over de Israelische aanval op Gaza.

Vraag 4

Deelt u de mening dat verdere escalatie van de oorlog een reëel probleem is, en dat tot een derde Palestijnse intifada wordt aangezet, waarin zelfmoordaanslagen in Israël zullen voorvallen2?

Vraag 5

Bent u mede daarom bereid er bij Israël op aan te dringen onmiddellijk deze oorlog te staken? Bent u vervolgens bereid er bij Hamas op aan te dringen geen raketbeschietingen op Israëlische steden te laten uitvoeren? Zo nee, waarom niet?

Antwoord

Voor zelfmoordaanslagen bestaat nimmer een excuus. Evenzeer is het volstrekt onverantwoord, op welke wijze dan ook, aan te zetten tot een intifada. De geweldsspiraal die ontstond als gevolg van eerdere intifada’s heeft enorm veel burgerslachtoffers en menselijk leed veroorzaakt.

De gebeurtenissen in en rondom de strook van Gaza van de afgelopen maanden maken duidelijk dat de keuze voor geweld onschuldigen aan beide kanten treft. Internationale bemiddeling zal ertoe moeten leiden dat beide partijen inzien dat escalatie van geweld geen uitzicht biedt op een duurzame regeling.

Daarom hebben de Ministers van Buitenlandse Zaken van de EU-lidstaten na het informele overleg op 30 december jl. opgeroepen tot een onmiddellijk en permanent staakt-het-vuren, hetgeen de opening van de grenzen en verlening van humanitaire hulp mogelijk moet maken (zie de brieven van 30 en 31 december 2008 betreffende het informeel EU-overleg in Parijs over Gaza).

Nederland ondersteunt actief de diplomatieke inspanningen en meent dat deze zo spoedig mogelijk moeten leiden tot een direct en permanent staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas, juist ook met het oog op het voorkomen van meer burgerslachtoffers.

De Israëlische bereidheid om een corridor in te stellen waarlangs humanitaire hulp kan worden verleend, is hopelijk een stap die leidt tot de noodzakelijke de-escalatie van geweld; Nederland dringt erop aan dat Israël zich optimaal inspant dat de nodige hulp de bevolking bereikt.

Vraag 6

Wie is naar uw mening verantwoordelijk voor het mislukken van het staakt-het-vuren van Hamas dat tot half december 2008 duurde? Kunt u dat toelichten?

Antwoord

De verantwoordelijkheid ligt primair bij Hamas: op 14 december 2008 heeft de in Damascus gevestigde leiding van Hamas publiekelijk bekend gemaakt het bestand eenzijdig op te zeggen. Aansluitend is Hamas overgegaan tot vuurgevechten aan de grens en tot het opvoeren van raketbeschietingen.

Vraag 7

Deelt u de mening dat de internationale politieke boycot van Hamas op een mislukking is uitgelopen, en dat het nodig is ook met Hamas te onderhandelen over een oplossing van de Palestijnse kwestie? Zo nee, waarom niet?

Antwoord

Dat is niet de mening van de regering. Zolang Hamas niet voldoet aan de voorwaarden van het Kwartet (erkennen van Israël, aanvaarden van eerdere akkoorden en afzweren geweld) kan van onderhandelingen met deze terroristische organisatie geen sprake zijn. Door het beëindigen van de onderhandelingen gericht op Palestijnse verzoening en door het initiëren van geweld tegen Israël, heeft Hamas onderstreept niet bereid te zijn bij te dragen aan het vredesproces.

Vraag 8

Deelt u tevens de mening dat deze oorlog geen bijdrage levert aan een politieke oplossing van de Palestijnse kwestie? Zo ja, wat onderneemt u daarom?

Vraag 9

Bent u als eerste stap in deze situatie bereid om in EU-verband aan te dringen op een diplomatiek spoedinitiatief, naar het voorbeeld van het initiatief in augustus jl. ten tijde van de oorlog in Georgië? Zo nee, waarom niet?

Vraag 10

Bent u tevens bereid er bij Israël op aan te dringen de economische blokkade van Gaza te beëindigen, teneinde medicijnen en voedsel toe te laten en normalisatie van het dagelijks leven mogelijk te maken? Zo nee, waarom niet?

Antwoord

Zoals aangegeven in het antwoord op vraag 5 is de regering van mening dat geweld geen uitzicht biedt op een duurzame regeling. Nederland ondersteunt dan ook pogingen van de EU, het Kwartet en de Arabische Liga om bij te dragen aan totstandkoming van een staakt-het-vuren. Nederland heeft altijd bereidheid getoond actief bij te dragen aan initiatieven die een duurzame regeling naderbij brengen en zal dit, ook in het licht van de huidige situatie in en rond Gaza, blijven doen. Ter zake zij verwezen naar mijn initiatieven, zoals beschreven in de brief van 7 januari 2009.

Nederland dringt, bilateraal en in EU-verband, voortdurend bij Israël aan op beëindiging van de economische blokkade van Gaza en op het zonder omwegen toelaten van alle humanitaire hulp die geboden kan worden. Nederland acht de Israëlische bereidheid een corridor in te stellen waarlangs humanitaire hulp kan worden verleend een belangrijke stap; Nederland dringt er op aan dat Israël zich optimaal inspant dat de nodige hulp de bevolking bereikt. Dit standpunt is door de Minister-president en minister Verhagen in telefonische contacten nadrukkelijk onder de aandacht van hun respectievelijke Israëlische ambtgenoten gebracht.

Vraag 11

Bent u bereid deze vragen vóór de eerstvolgende Europese Raad Razeb te beantwoorden?

Antwoord

Deze vragen zijn zo spoedig mogelijk beantwoord.

1: Trouw, 27 december 2008, “Verhagen uit zorgen over toestand in Gaza”
2: “Hamas calls for third intifada”http://english.aljazeera.net/news/middleeast/2008/12/20081227232637589589.html