Beantwoording vragen van de leden Ten Hoopen en Ferrier over het ORET-programma
Graag bieden wij u hierbij aan de antwoorden op de schriftelijke vragen gesteld door de leden Ten Hoopen en Ferrier over het ORET-programma. Deze vragen werden ingezonden op 28 augustus 2007 met kenmerk 2060724000.
De minister voor Ontwikkelingssamenwerking,
Bert Koenders
De staatssecretaris van Economische Zaken,
Frank Heemskerk
Antwoorden van de heer Koenders, minister voor Ontwikkelingssamenwerking en de heer Heemskerk, staatssecretaris van Economische Zaken op vragen van de leden Ten Hoopen en Ferrier (CDA) over het ORET-programma.
Vraag 1
Kloppen de berichten ‘Bedrijfsleven houdt subsidie van 570 miljoen’ (Financieel Dagblad, 26 juli 2007) en ‘Vaststelling subsidieplafond en beperking termijn voor het indienen van aanvragen voor subsidiëring Subsidieregeling Ministerie van Buitenlandse Zaken (ORET)’? (http://www.oret.nl/nieuws.html)
Antwoord
Het eerste bericht in Het Financieele Dagblad van 26 juli 2007 met als ondertitel “Koenders komt afspraken na” klopt op hoofdlijnen, het tweede bericht op de website van de uitvoerder van de ORET-regeling is gebaseerd op een besluit van 20 juli 2007 gepubliceerd in de Staatscourant.
Vraag 2
Heeft de minister voor Ontwikkelingssamenwerking besloten om het loket voor ontwikkelingsrelevante exporttransacties (ORET) per 1 augustus 2007 voor nieuwe aanvragen te sluiten? Wat betekent dit voor de lopende aanvragen? Klopt het dat de minister geen budget heeft gereserveerd voor de jaren 2008 en 2009? Wat is de argumentatie achter dit besluit?
Antwoord
De minister voor Ontwikkelingssamenwerking is genoodzaakt geweest het loket voor ORET per 1 augustus 2007 voor nieuwe aanvragen tijdelijk te sluiten. De argumentatie achter dit besluit is uiteengezet in de reactie op het Commissieverzoek (07-BuZa-B-046) inzake het beleid ten aanzien van private sector ontwikkeling in ontwikkelingslanden en de aanpassing van het ORET-programma.
Vanwege een aantal redenen, waaronder de aanpassing van de regeling begin 2005 is het aantal ORET-aanvragen toegenomen. Gezien de doorlooptijden van ORET-aanvragen (vaak meer dan een jaar), en de duur van projecten zal dit de komende jaren resulteren in sterk stijgende uitgaven voor ORET. Het voor ORET beschikbare budget heeft echter grenzen. Het is dan ook noodzakelijk nieuwe aanvragen te beperken.
Van aanvragen die in 2005 en 2006 zijn ingediend wordt door de uitvoerder van ORET bekeken of deze voldoen aan de voorwaarden die gesteld zijn in de huidige ORET-regeling. Indien deze voorstellen voldoen aan de voorwaarden zullen deze projecten gefinancierd worden via ORET.
Voor aanvragen ingediend in 2007 geldt een verplichtingenplafond van EUR 119 miljoen. Aanvragen kunnen slechts worden goedgekeurd totdat dit plafond is bereikt. Inmiddels zijn in 2007 zo veel aanvragen ingediend dat aanvragen die vanaf 1 augustus 2007 zouden worden ingediend wegens uitputting van het plafond niet meer voor toekenning in aanmerking zouden komen. Teneinde aanvragers en beoordelaars administratieve lasten te besparen, is door de minister voor Ontwikkelingssamenwerking besloten om met ingang van 1 augustus 2007 de termijn waarbinnen aanvragen kunnen worden ingediend te sluiten.
De minister voor Ontwikkelingssamenwerking heeft voorts voor 2008 en 2009 een nul-plafond ingesteld voor de huidige ORET-regeling. Dat betekent dat er geen budget beschikbaar is voor nieuwe aanvragen onder de huidige regeling in deze jaren. Dat betekent echter niet dat er geen budget gereserveerd is voor ORET. Integendeel, het beschikbare budget voor ORET zal de komende jaren juist toenemen om eerder aangegane verplichtingen te honoreren.
Vraag 3
Deelt u de mening dat de sluiting van het ORET-loket de reputatie van Nederland als betrouwbare partner voor ontwikkelingslanden beschadigt en de continuïteit van ontwikkelingshulp in gevaar brengt?
Antwoord
Nee. Zoals hierboven uiteengezet is de tijdelijke sluiting van het ORET-loket voor nieuwe aanvragen per 1 augustus 2007 en de publicatie van een nul-plafond voor de huidige ORET-regeling voor de jaren 2008 en 2009 noodzakelijk vanuit budgettair oogpunt. Een dergelijke tijdelijke committeringsstop is niet ongebruikelijk, en is bij ORET in 1997 ook aan de orde geweest. Eerder aangegane verplichtingen en aanvragen die op 1 augustus 2007 reeds in behandeling waren worden afgehandeld op basis van de relevante publicaties in de Staatscourant.
Vraag 4
Hoe weegt u het feit dat de meeste West-Europese landen een ORET-programma of een soortgelijke faciliteit kennen en sluiting van het ORET-loket Nederland in een minderheidspositie brengt? Welke consequenties verbindt u hieraan?
Antwoord
ORET-vergelijkbare transacties, die als ODA worden aangemeld, worden volgens het ‘Arrangement on Officially Supported Export Credits’ bij de OESO genotificeerd. Dit herenakkoord heeft als doel concurrentie tussen exporteurs te bevorderen op basis van kwaliteit en prijs van de exportgoederen in plaats van de meest gunstige voorwaarden voor exportkredieten en exportsubsidies. In 2006 hebben van de West-Europese landen Spanje, Nederland, Frankrijk, Denemarken, Portugal, Oostenrijk, Finland, België, Italië en Zwitserland ORET-vergelijkbare transacties bij de OESO aangemeld. Nederland staat qua omvang van deze transacties op de tweede plaats. Duitsland, Zweden, Luxemburg, Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk hebben in 2006 in het geheel geen ORET-vergelijkbare transacties genotificeerd. Enkele landen, zoals bijvoorbeeld het Verenigd Koninkrijk, hebben de ontwikkelingshulp volledig ontbonden.
Het ORET-programma is slechts één van de manieren waarop het bedrijfsleven betrokken wordt bij ontwikkelingssamenwerking. Wij streven ernaar samenwerking met het bedrijfsleven de komende jaren verder te intensiveren.
Vraag 5
Deelt u de mening dat als gevolg van de huidige afwezigheid van een opvolger van het ORET-instrumentarium de sluiting van het ORET-loket het einde van het ORET-programma impliceert? Hoe is dit te verenigen met de uitspraak in het regeerakkoord dat het ORET-programma ‘aangepast’ zal worden? Welke waarde hecht u aan de positieve evaluaties van het ORET-programma? Hoe wordt de continuïteit van het ORET-programma in de komende jaren gewaarborgd? Hoeveel geld is er momenteel gereserveerd voor de opvolger van het huidige ORET-programma?
Antwoord
Wij delen niet de mening dat het nog niet operationeel hebben van een aangepast instrument het einde van het ORET programma impliceert. Het ORET-loket is tijdelijk gesloten voor nieuwe aanvragen onder de huidige regeling gelet op de beschikbare financiële ruimte. In de tussentijd zal verder gewerkt worden aan aanpassing van de regeling. De Kamer werd hierover geïnformeerd door middel van onze brief van 29 juni 2007 en door de reactie op het Commissieverzoek (07-BuZa-B-046) over het belang van private sector ontwikkeling in ontwikkelingslanden en de aanpassing van het ORET-programma. De tekst van het Coalitieakkoord en de uitkomsten van de ORET-evaluaties zullen een belangrijke rol spelen bij het aanpassen van de regeling. Naar verwachting zal dit in de loop van 2008 resulteren in een operationele, aangepaste regeling.
Overigens zijn de ORET-evaluaties niet uitsluitend positief. De belangrijkste conclusie van beide evaluaties is dat de ORET/MILIEV-projecten goed zijn uitgevoerd, dat in het merendeel van de projecten de beoogde resultaten worden behaald, maar dat de projecten minder goed scoren op essentiële punten als armoedebestrijding en de relevantie voor het exporterende Nederlands bedrijfsleven in de vorm van vervolgorders.