Beantwoording vragen van het lid Ferrier over oorlog in Somalië
Graag bieden wij u hierbij de antwoorden aan op de schriftelijke vragen gesteld door het lid Ferrier over oorlog in Somalië. Deze vragen werden ingezonden op 29 december 2006 met kenmerk 2060704990.
De MinisterDe Minister
voor Ontwikkelingssamenwerking,van Buitenlandse Zaken,
A.M.A. van Ardenne-van der HoevenDr. B.R. Bot
Antwoorden van de heer Bot, minister van Buitenlandse Zaken en mevrouw Van Ardenne-van der Hoeven, minister voor Ontwikkelingssamenwerking, op vragen van het lid Ferrier (CDA) over oorlog in Somalië.
Vraag 1
Hoe beoordeelt u de rol van Ethiopië in de in Somalië ontstane situatie? 1)
Antwoord
De situatie in Somalië is instabiel en kenmerkt zich door ingewikkelde interne clancoalities en complexe verhoudingen met de regio. Zo verleent de internationale gemeenschap politieke steun en Ethiopië militaire steun aan de internationaal erkende overgangsregering (TFG) terwijl onder meer Eritrea en Sudan de Unie van Islamitische Rechtbanken (UIC) ondersteunen.
De situatie in Somalië verslechterde de afgelopen maanden. Enerzijds ervoer Ethiopië de opkomst van de UIC als een bedreiging van de eigen nationale veiligheid. De UIC had een jihad uitgeroepen tegen Ethiopië en streefde openlijk naar een Groot Somalië, inclusief gebieden in Ethiopië en Kenia. De dreiging verhoogde verder nadat de UIC dorpen aan de grens met Ethiopië veroverde. Anderzijds zag de UIC de steun van Ethiopië aan de TFG als een directe provocatie.
Diplomatieke initiatieven van de Arabische Liga en de regionale organisatie IGAD om een politieke oplossing voor het conflict te vinden liepen op niets uit. Ook diplomatieke pogingen van de TFG en Ethiopië (recentelijk in Djibouti en Dubai) leverden niets op waarop een militaire interventie volgde.
In verrassend korte tijd heroverden de TFG met steun van Ethiopië grote delen van Somalië.
Vraag 2
Acht u de aanwezigheid van Ethiopische strijdkrachten op Somalisch grondgebied gerechtvaardigd? Zo ja, waarom? Zo neen, waarom niet?
Antwoord
De Ethiopische troepen zijn op verzoek van de zwakke, maar internationaal erkende overgangs-regering (TFG) in Somalië. De TFG zag zich genoodzaakt steun aan Ethiopië te vragen omdat de TFG, sinds haar installatie in 2004, weinig steun van de internationale gemeenschap had gekregen om de eigen capaciteit te versterken.
Nederland en de Europese Unie zijn altijd voorstander geweest van een politieke dialoog tussen de TFG en UIC. Een militaire interventie leidt niet tot een duurzame oplossing van het conflict. De EU heeft herhaaldelijk bij partijen aangedrongen op politieke dialoog, getuige o.a. het bezoek van EU Commissaris Michel aan Mogadishu en Baidoa op 20 december 2006.
Nederland en de Europese Unie verwelkomen de Ethiopische aankondiging dat het land zich op korte termijn zal terugtrekken uit Somalië. Wel dient voorkomen te worden dat er een machtsvacuüm ontstaat waardoor Somalië weer zou kunnen vervallen in de oude, door
clan-allianties en -tegenstellingen gestuurde machtsstrijd.
Vraag 3
Bent u van mening dat het optreden van Ethiopië consequenties zou moeten hebben voor de tussen Ethiopië en Nederland bestaande (ontwikkelings)relatie? Zo ja, waarom? Zo neen, waarom niet?
Antwoord
Nee. De Hoorn van Afrika is instabiel, getuige de situatie in Somalië en het onopgeloste grensconflict tussen Ethiopië en Eritrea.
Ethiopië speelt een belangrijke rol bij het vinden van een duurzame oplossing voor Somalië. Vervreemding van Ethiopië zou isolement tot gevolg kunnen hebben en het vinden van een oplossing verder doen bemoeilijken. Het verbreken van de huidige relatie tussen de internationale gemeenschap en Ethiopië is in de huidige context daarom onwenselijk en kan mogelijk zelfs leiden tot verdere destabilisatie van de regio.
Vraag 4
Welke rol zou Nederland en, breder, Europa kunnen spelen om in de nieuwe ontstane situatie in de Hoorn van Afrika escalerend geweld te voorkomen? Wat zal uw inzet daarin zijn?
Antwoord
Een oplossing voor het Somalische conflict dient voort te komen uit Somalië zelf, in nauwe samenwerking met regionale organisaties als IGAD, Arabische Liga en de Afrikaanse Unie.
De Verenigde Naties, de Europese Unie en andere fora zoals de International Contact Group on Somalia (ICG) kunnen hierbij assisteren.
Het conflict staat hoog op de internationale agenda. Op 5 januari werd het onderwerp in EU-kader en bij de ICG besproken. Nederland en de EU achten het prioritair dat de interne situatie in Somalië op korte termijn wordt gestabiliseerd. Op dit moment wordt gekeken naar de mogelijkheid om een AU of VN vredesmacht in Somalië te plaatsen, mede om te voorkomen dat het conflict uitgroeit tot een regionale oorlog. Daarnaast wordt de TFG opgeroepen om een zo inclusief mogelijk proces van verzoening en herstel in Somalië te voeren.
De Europese Unie zal zich blijven inspannen om de humanitaire situatie in Somalië te verbeteren. Met name de grote aantallen binnenlandse vluchtelingen en de dreigende hongersnood baren zorgen. In dit kader heeft Nederland in december 2006 een aanvullende bijdrage van € 1 miljoen ten behoeve van het Humanitarian Response Fund for Somalia geleverd. Voor 2007 is een bedrag van € 5 mln voorzien voor verbetering van de humanitaire situatie in Somalië. Uiteraard zal de situatie nauwgezet worden gevolgd en zal zorgvuldig worden bezien of additionele middelen noodzakelijk zijn.
1) de Volkskrant, 27 december 2006