Aantal arbeidsongeschikten drastisch gedaald
Sinds de invoering van de Wet Werk en Inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) eind 2005 is het aantal langdurig zieken drastisch gedaald. De jaarlijkse instroom is nu nog maar een derde van wat ze geweest is. Dit is veel lager dan bij de totstandkoming van de WIA werd geraamd. Daarmee kan de hervorming van de WAO in de WIA een succes worden genoemd. Dit staat in de evaluatie van deze wet waarmee de ministerraad op voorstel van staatssecretaris De Krom van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft ingestemd. De evaluatie is aan de Tweede Kamer aangeboden.
De WIA is eind 2005 in werking getreden om een eind te maken aan de forse toename van het aantal arbeidsongeschikten in Nederland. De WIA stimuleert werknemers om na ziekte weer aan het werk te komen. Daarnaast biedt de WIA inkomensbescherming bij arbeidsongeschiktheid. De WIA is de opvolger van de Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekeringen (WAO).
Volgens het kabinet is de inspanning van zowel individuele werkgevers, werknemers en de sociale partners om het langdurig verzuim terug te brengen geslaagd. Het activerend karakter van de WIA heeft positieve effecten. Het stelsel blijft op deze manier betaalbaar. Tot slot is er een economisch belang: er zijn minder mensen arbeidsongeschikt, dus blijven er meer mensen beschikbaar voor de arbeidsmarkt. Dit is vooral behulpzaam met het oog op de komende daling van de beroepsbevolking.
Het kabinet heeft vijf aandachtspunten geformuleerd om de positieve lijn vast te houden. De meeste zorg gaat uit naar de toenemende instroom van uitzendkrachten en werknemers met een tijdelijk dienstverband in de WIA. Minister Kamp heeft hiertegen inmiddels een aantal maatregelen aangekondigd, zoals de aanscherping van het ziektebegrip en invoering van een loondoorbetalingsperiode van twee weken voor uitzendbureaus.
De stijging van de instroom in 2010 is wel een aandachtspunt. Die stijging komt deels doordat de WIA een nieuwe regeling is en deels doordat er meer vrouwen en ouderen op de arbeidsmarkt participeren. De groei in 2010 is echter groter dan verwacht. Deels wordt dit veroorzaakt door een gestegen instroom vanuit de Ziektewet. Mogelijke overige oorzaken hiervan worden nader onderzocht.
Aanleiding voor de hervorming op het terrein van ziekte en arbeidsongeschiktheid was destijds het grote beroep op de WAO. Binnen Europa was Nederland koploper wat betreft het aantal arbeidsongeschikten. Het toenmalige stelsel had een te weinig activerend karakter. De instroom in de WAO bedroeg 100.000 mensen in 2001. Ziekte bleek een geaccepteerde weg uit het arbeidsproces. De commissie-Donner stelde in 2001 vast dat de combinatie van ziekteverzuim en de arbeidsongeschiktheidsuitkering als een 'fuik' werkte. Daarvan is nu geen sprake meer.