Korte inleiding Rutte voorafgaand aan de Nieuwspoortlezing
Korte inleiding van minister-president Rutte voorafgaand aan de Nieuwspoortlezing van de Britse vicepremier Nick Clegg in in de Ridderzaal in Den Haag.
Your Royal Highnesses, Deputy Prime Minister - beste Nick - ladies and gentlemen,
The Dutch pride themselves on their command of English. But there are two sides to this. On the one hand, we like to show off our knowledge of languages - as we're only human. On the other, we live in a small language area with a long tradition of international trade, so we know from experience how important and useful it is to make yourself understood in other countries. But tonight we are in the company of one of the few Brits to speak Dutch, at a level most Dutch people cannot manage in English. So I'm taking the liberty of continuing in Dutch. A translation is available for the non-Dutch speakers among us.
Om te beginnen wil ik het bestuur van Nieuwspoort en de organisatie van deze bijeenkomst van harte feliciteren. Twee keer zelfs. Ten eerste met het 50-jarig jubileum van deze unieke sociëteit in het hart van onze parlementaire democratie. En ten tweede met het feit dat u erin bent geslaagd Nick Clegg te strikken voor de jaarlijkse Nieuwspoortlezing. Hij is namelijk een man die het beste van verschillende tradities in zich verenigt: de spreekwoordelijke Britse welsprekendheid, een snufje Hollandse nuchterheid van zijn moeder en natuurlijk het liberale gedachtegoed. Dat moet wel een mooie bijeenkomst worden!
Nick Clegg en ik kennen elkaar nog uit de tijd dat we allebei aanvoerder waren van een liberale oppositiepartij. Onze eerste ontmoeting was in Brussel, op een bijeenkomst in EU-verband. Ik weet niet meer precies waar die bijeenkomst over ging, maar wat ik me nog wel levendig herinner is hoe wij ons samen verbaasden over de verheven sfeer die er hing. Allemaal mensen die in mantra's spraken over de historische onvermijdelijkheid van Europese samenwerking. Alsof Europa niet vooral ook gewoon heel concreet over groei en banen moest gaan. Het was goed om te merken dat ik niet de enige was die daar heel praktisch inzat. Nick Clegg en ik waren meteen bondgenoten en dat zijn we gebleven.
Een van de dingen die ons bindt, is dat we sindsdien allebei actief betrokken zijn geraakt bij compleet nieuwe coalitieverhoudingen in onze landen. In Nicks geval duurde dat five agonizing days. In het mijne waren dat eerder four agonizing months. Maar toch... Waar ik natuurlijk vooral blij mee ben, is dat we nu samen in de positie zijn om in Brussel inderdaad handen en voeten te geven aan die Europese groeiagenda. Want groei is harder nodig dan ooit en het is enorm belangrijk dat eurolanden en niet-eurolanden daar met elkaar keihard aan blijven werken. U weet, dat houdt ons deze dagen nogal bezig en daarin vinden de Britse en Nederlandse regering elkaar gelukkig.
Toch gaat het vanavond even niet over de euro, niet over de crisis en niet over de economie. Vanavond gaat het over een ander onderwerp dat ons als liberalen bindt: het vrije woord. Want dat is waar het in de 50-jarige geschiedenis van deze sociëteit altijd om heeft gedraaid. En nog steeds. Hier in Nieuwspoort voel je als het ware de polsslag van ons politieke bestel. U weet dat politici niet houden van 'als dan'-vragen. Maar voor deze ene keer durf ik de stelling wel aan dat onze parlementaire geschiedenis er anders had uit gezien als Nieuwpoort er niet was geweest. Wat hier onder elkaar wordt gezegd, doet ertoe. Hier staat de vertrouwelijkheid al 50 jaar lang in dienst van de openheid. Dat klinkt paradoxaal en een tikje mysterieus en dat moet misschien ook maar zo blijven. Want juist daaraan ontleent Nieuwspoort zijn functie als smeerolie in de Haagse informatiemachine.
Je hoort in Nederland mensen wel eens licht jaloers spreken over de levendigheid van de Britse politiek. En dat begrijp ik wel. Ik ben zelf ook een liefhebber. Maar zelfs in de oudste democratie ter wereld hebben ze geen plek zoals Nieuwspoort. Een ontmoetingsplek voor politici, journalisten en voorlichters in het hart van het politieke bedrijf. Dat is bijzonder, maar het schept ook de bijzondere verantwoordelijkheid om kritisch na te blijven denken over de manier waarop we 'samen tangoën onder de kaasstolp', zoals Kees Lunshof dat ooit heel mooi noemde. Onderling vertrouwen moet altijd samen blijven gaan met hoge beroepsstandaarden en een zekere professionele distantie. Daarop moeten we voortdurend alert blijven. Het Nieuwspoortbestuur begrijpt dat en neemt die verantwoordelijkheid serieus, onder andere door deze jaarlijkse Nieuwspoortlezing te organiseren.
En daarmee kom ik weer bij de hoofdspreker van vanavond, een bevlogen democraat en liberaal en dus een man met behoorlijk uitgesproken ideeën over de relatie tussen overheid, journalistiek en samenleving. Een van de meer opvallende uitspraken die Nick Clegg als vice-premier deed, was deze: 'You should'nt trust any government, actually, including this one. (…) The natural inclination of government is to hoard power and information (…)'. Dat is op zijn minst een dappere uitspraak voor iemand die zelf regeringsverantwoordelijkheid draagt. Ronald Reagan durfde dat in zijn tijd ook. Maar verder? Het laat nog maar eens zien waar de passie van Nick Clegg werkelijk ligt. Bij openheid en democratie. En het zou mij niet verbazen als we vanavond iets van die passie terughoren en -zien.
Beste Nick, het woord is aan jou - the floor is yours.