Meer vreemdelingen vrijwillig terug

Steeds meer uitgeprocedeerde vreemdelingen* keren onder toezicht zelfstandig terug naar het land van herkomst. In 2010 ging het nog om een aantal van 3.790 vreemdelingen, in 2011 is dit aantal gestegen naar 4.200. Daarmee maakt deze groep ongeveer 20 procent uit van alle vreemdelingen die terugkeerden in 2011. De totale terugkeer daalde overigens van 22.700 in 2010 naar 20.990 in 2011.

Ondanks een daling van het totaal aantal asielverzoeken, steeg het aantal herhaalde asielaanvragen in 2011 met 68 procent. Volgens minister Leers versterkt dit de noodzaak om de toelatingsprocedures beter te stroomlijnen.

Dat blijkt uit de Rapportage Vreemdelingenketen die minister Leers (Immigratie, Integratie en Asiel) vandaag aan de Tweede Kamer heeft gestuurd.

Zelfstandig vertrek

Uitgeprocedeerde asielzoekers* die zelf bereid zijn om te vertrekken krijgen van de overheid vaak geld of spullen mee om hun leven in het land van herkomst weer op te pakken. Ook kunnen zij ondersteuning krijgen van maatschappelijke organisaties in hun land van herkomst. Begin dit jaar werden de mogelijkheden voor zelfstandig vertrek verder verruimd. Door in te zetten op zelfstandig vertrek wil de overheid voorkomen dat mensen gedwongen uitgezet moeten worden. Dat is duurder en bovendien ingewikkelder, omdat veel uitgeprocedeerde asielzoekers weigeren om reisdocumenten aan te vragen en landen van herkomst soms alleen meewerken als mensen aangeven mee te willen werken aan vertrek.

Uit de rapportage blijkt ook dat het totale vertrekcijfer van 2011 achterbleef bij dat van 2010. Belangrijke oorzaken hiervoor lagen in verschillende rechterlijke uitspraken: uitspraken over het Mobiel Toezicht Veiligheid en uitspraken naar aanleiding van Europese regels die niet tijdig in de Nederlandse wetgeving waren verwerkt. Hierdoor konden minder vreemdelingen met het oog op uitzetting in bewaring worden gesteld. Inmiddels zijn hierop maatregelen getroffen.

Stijging herhaalde asielaanvragen

De grote stijging van het aantal tweede en volgende asielaanvragen kan deels worden verklaard door uitspraken van Europese rechters, bijvoorbeeld over de veiligheidssituatie in Somalië. Eerder afgewezen Somalische asielzoekers konden opnieuw een asielaanvraag indienen om te zien of zij alsnog recht hadden op bescherming in Nederland. Ook moest Nederland asielverzoeken van mensen die via Griekenland naar Nederland waren gereisd na uitspraken van het Europese Hof zelf gaan behandelen, vanwege de slechte detentieomstandigheden en ontoegankelijke procedures in Griekenland. Ook komt het nog steeds voor dat asielzoekers procedures blijven stapelen om hun verblijf in Nederland te rekken. Zij hopen dat ze uiteindelijk toch wel mogen blijven. Minister Leers heeft de Kamer voorstellen aangekondigd om dat tegen te gaan. Ondanks de grote stijging van het aantal tweede en volgende asielaanvragen daalde het totaal aantal asielaanvragen in 2011 met 3 procent.

Meer reguliere migranten

Het aantal aanvragen van gezinsmigranten steeg met 7 procent, van 20.920 in 2010 naar 22.400 in 2011. Daarnaast bleef Nederland ondanks de economische recessie aantrekkelijk voor kennismigranten en arbeidsmigranten die een bijdrage leveren aan de Nederlandse economie. Het aantal aanvragen van kennismigranten steeg vorig jaar met 13 procent: van 5.880 naar 6.640. Het aantal aanvragen van arbeidsmigranten steeg met 15 procent van 3.300 naar 3.810. Deze migranten zijn over het algemeen vakmensen. Zij worden alleen toegelaten als er geen mensen met gelijkwaardige vakkennis op de Nederlandse of Europese arbeidsmarkt beschikbaar zijn.

*) Aanvulling 9 augustus 2012:
Het gaat hierbij niet alleen om afgewezen of uitgeprocedeerde asielzoekers, maar ook om andere mensen die Nederland moesten verlaten of niet in mochten. Zoals vreemdelingen die na een reguliere procedure moesten vertrekken, illegalen die geen enkele verblijfsprocedure hadden lopen en mensen die (om verschillende redenen) aan de grens de toegang tot Nederland werd geweigerd of die achter de grens werden aangetroffen zonder rechtmatig verblijf.