Voorjaarsnota 2012 en Begrotingsakkoord 2013: Verantwoordelijkheid nemen in crisistijd

De Voorjaarsnota 2012 is tot stand gekomen in financieel, economisch en politiek roerige tijden. In de lopende begroting van 2012 is sprake van budgettaire  krapte en forse tegenvallers. Daarnaast dreigden de overheidsfinanciën voor 2013 door een nieuwe recessie en lagere economische groei verder te verslechteren. Een acuut probleem, dat vroeg om een acute oplossing. De fracties van VVD, CDA, D66, GroenLinks en ChristenUnie hebben de handen ineen geslagen en een begrotingsakkoord voor 2013 gesloten dat koers zet richting gezonde overheidsfinanciën en de economie versterkt. De Voorjaarsnota 2012 geeft daarom naast informatie over de begroting van 2012 een overzicht van de maatregelen uit dit Begrotingsakkoord voor 2013.

Voorjaarsnota 2012

In de tweede helft van 2011 is de Nederlandse economie teruggevallen in een recessie. Het CPB raamt voor 2012 een krimp van ¾ procent. Dit leidt tot een bijstelling van de groeiverwachting voor 2012 met 1¾ procentpunt. Daarnaast is er sprake van forse tegenvallers in de uitvoering van de begroting van 2012. De grootste tegenvallers zijn de werkloosheidsuitkeringen (1,5 miljard euro door economische krimp) en de gezondheidszorg (0,7 miljard euro, met name door tegenvallers in de AWBZ en de Zorgverzekeringswet). De totale inkomsten kwamen door lagere economische groei 7,6 miljard euro lager uit dan geraamd. De belangrijkste tegenvallers hierbij zijn de Vennootschapsbelasting (2,3 miljard euro) en de inkomstenbelasting (3,0 miljard euro). Desondanks is het gelukt het uitgavenkader voor 2012 te sluiten. Het EMU-saldo 2012 komt naar verwachting uit op een tekort van 4,2 procent en de EMU-schuld op 69,7 procent van het bbp.

Begrotingsakkoord 2013

Door nieuwe onzekerheden en tegenvallende economische ontwikkelingen dreigden de overheidsfinanciën voor 2013 verder te verslechteren. Zonder ingrijpen zou het EMU-tekort uitkomen op 4,4 procent en de schuld toenemen tot 76 procent in 2015 en daarna verder blijven stijgen. Door constructieve samenwerking van parlement en kabinet is er een begrotingsakkoord gesloten voor 2013 dat het EMU-tekort terugdringt naar 3 procent. De lasten worden hiermee niet doorgeschoven naar toekomstige generaties. Nederland heeft haar sterke reputatie op de financiële markten behouden en een stijging van de financieringslasten van overheid en bedrijfsleven is voorkomen. Het jaar 2013 is hiermee geen verloren jaar.

Het akkoord versterkt de economische groei en verbetert de werking van de woning- en arbeidsmarkt. Er wordt een aantal grote hervormingen in gang gezet die de economische structuur versterken en de overheidsfinanciën verbeteren. Het gaat daarbij om de modernisering van de arbeidsmarkt (hervorming van WW en ontslagrecht), het versneld verhogen van de pensioenleeftijd (geleidelijk vanaf 2013), de hervorming van de woningmarkt (annuïtair aflossen in 30 jaar voor nieuwe hypotheken, structureel lagere overdrachtsbelasting, verhuurdersbelasting) en efficiëntere zorgverlening (hervorming AWBZ, verhoging eigen risico). De totale omvang van de maatregelen in het pakket is 12,4 miljard in 2013. Het gaat om ingrijpende maatregelen, die iedereen in Nederland zullen raken. De koopkrachteffecten zijn stevig, maar evenwichtig over huishoudens verdeeld.