Inontvangstname boek 'De suïcide van een politieman'

Toespraak door minister Opstelten tgv inontvangstname eerste exemplaar “De suïcide van een politieman” door Geertje Spijkerman. Doorn, De Basis, 16 oktober 2012.

Dames en heren,

Ik sta hier met gemengde gevoelens. 

Aan de ene kant doet het mij altijd deugd om terug te zijn in het mooie Doorn, de gemeente waar ik eind jaren ’70 met zoveel plezier burgemeester ben geweest. 

Aan de andere kant ben ik diep geraakt door het verhaal van Geertje Spijkerman. Het schrijnende relaas over de zelfdoding van haar echtgenoot, Ron Spijkerman, brigadier bij de politie Fryslân, over wie zij samen met Roely Boer dit indrukwekkende boek heeft geschreven.

Dit verhaal maakt nog eens goed duidelijk hoe ingrijpend een suïcide is voor de omgeving – voor de familie, voor vrienden en kennissen en zeer zeker ook voor de collega’s. Het meemaken van een zelfdoding in je onmiddellijke omgeving is een van de ergste dingen die je kunnen overkomen. 

Voor de nabestaanden is een zelfmoord een immense schok: niet alleen is die geliefde persoon er plotseling niet meer, maar zijn of haar dood laat de nabestaanden achter met zoveel vragen. Knagende vragen die lang zullen blijven doorklinken. Zoals de intrigerende waarom-vraag… Maar ook vragen als: hadden we het niet kunnen zien aankomen? Hadden we niet iets kunnen doen? Hadden we dit niet kunnen voorkomen?

Deze schok zal nog des te heviger zijn, voor die nabestaanden – familieleden, vrienden of collega’s - die getuige waren van de suïcide, of die het ontzielde lichaam van hun dierbare zelf hebben gevonden. 

Het onder ogen zien van suïcide als doodsoorzaak kan voor de directe omgeving zelfs zo pijnlijk zijn, dat men die tragische gebeurtenis aanvankelijk gaat ontkennen. Te meer, als de zelfdoding totaal onverwacht komt. Dat kan te maken hebben met hevige verwarring, maar ook met schaamte, of met het anticiperen op negatieve reacties. Als de nabestaanden deze houding volhouden, kan dat leiden tot verdere complicaties in het rouwproces. Complicaties die diep kunnen doorwerken.

– ook in de ruimere omgeving van vrienden, collega’s en kennissen - en die lang kunnen aanhouden. 

Als minister van Veiligheid en Justitie zie ik het als mijn taak om er alles aan te doen om zelfdoding onder politiemensen zo veel mogelijk te voorkomen. En om dienders die de zelfdoding van een directe collega van nabij hebben meegemaakt zo goed mogelijk te ondersteunen. Daartoe is het belangrijk dat suïcide uit de taboesfeer wordt gehaald. 

Afgelopen voorjaar hebben we op dit pad een goede eerste stap gezet met de oprichting van het suïcideregistratiepunt, waar elke zelfdoding onder politieagenten wordt gemeld. Een wetenschappelijk team van Arq Psychotrauma Expert Groep doet onderzoek naar de suïcides. Dat levert rapportages op, waarin de oorzaken, aanleiding en omstandigheden zo goed mogelijk worden vastgelegd en geanalyseerd.

Belangrijk is ook het eveneens dit voorjaar ingestelde “24-uursloket”. Daar kunnen agenten in psychosociale nood – 24 uur per dag, zeven dagen in de week – terecht voor hulp, advies en informatie. Dat loket is telefonisch te benaderen of via internet, maar agenten kunnen er desgewenst ook in persoon naar toe. En niet alleen de agenten in nood zelf, maar ook familieleden of collega’s die zich zorgen maken. Een laagdrempelig loket dus, waar mensen snel en goed toegang kunnen krijgen tot informatie, advies en ondersteuning op het gebied van – mentale – weerbaarheid. Ook biedt het loket, als daar behoefte aan is, goede aansluiting op het psychosociale zorgsysteem binnen en buiten de politie.

Deze nieuwe initiatieven stellen ons in staat om het beleid op het gebied van suïcidepreventie, ondersteuning en mentale zorg verder te verbeteren. Zo zal er meer aandacht komen voor deze thematiek in het bestaande versterkingsprogramma Professionele Weerbaarheid. 

Een van de doelstellingen van dit programma is immers: het uit de taboesfeer halen van suïcide onder agenten en – in bredere zin – van de psychosociale problematiek bij de politie. Ik ben ervan overtuigd dat ook dit indrukwekkende boek van Geertje Spijkerman en Roely Boer daar zeker aan zal bijdragen! Veel, zeer veel dank voor dit moedige initiatief!