Opening 16e Univé Schaaktoernooi

Toespraak | 20-10-2012

Dames en heren,

Welkom hier, in dit prachtige raadhuis van Hoogeveen, het traditionele décor voor het Univé Schaaktoernooi. De 16^e

editie alweer van dit internationale toernooi. Reden genoeg, lijkt me, om de organisatie van harte te feliciteren! 

Nu was het de bedoeling dat u op dit moment het refrein zou horen van de song ‘Happy birthday Sweet Sixteen’ van Neil Sedaka, die in 1961 daarmee een hit scoorde. Echter, zou ik dat refrein laten klinken, dan zou ik daarmee de spelers hinderen die momenteel in de zalen hiernaast aan het schaken zijn. Dat zullen we dus maar niet doen. Vandaar dan ook dat u straks, bij de borrel, niet alleen het refrein, maar de hele song te horen krijgt. En wellicht zelfs tweemaal.

Happy birthday sweet sixteen. En zo is het maar net. Het kleine meisje is inmiddels uitgegroeid tot een mooie, bijna volwassen vrouw, van alle markten thuis. Met haar opvoeding heeft de “Schaakgemeente” Hoogeveen een topprestatie geleverd. Dat deed Hoogeveen niet alleen – u weet: It takes a village to raise a child - maar in nauwe samenwerking met het bedrijfsleven, met achtereenvolgens als hoofdsponsors VAM, Essent en Univé. Een gemeente die laat zien een dergelijk toernooi van wereldklasse te kunnen organiseren, is aantrekkelijk voor het bedrijfsleven. Een gemeente moet verrassen, moet zich onderscheiden. Het aantrekken en organiseren van internationale sportevenementen is één van de middelen om jezelf in de spotlights te zetten. 

En dat hebt u gedaan! 

Met dit internationale schaaktoernooi heeft Schaakgemeente Hoogeveen zich op de wereldkaart gezet. “Hoogeveen” is inmiddels een begrip in de wereld van schaaktoernooien - met een stevige plaats in de mondiale top 20. Ik hoop van ganser harte dat Hoogeveen blijft doorgaan met het organiseren van dit toernooi. Want laten we niet vergeten dat deze unieke, intellectuele, sportieve uitstraling van Schaakgemeente Hoogeveen zich dubbel en dwars terugbetaalt.

Nu denkt u misschien: waar hebben we dit bezoek van staatssecretaris van Veiligheid en Justitie aan te danken? En waarom komt juist hij dit hier zeggen? De minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Edith Schippers, gaat toch over schaken? Welnu, die minister heeft mij de vrije hand gegeven alles te doen wat mij goeddunkt voor het schaken. Met enige overdrijving én een knipoog beschouw ik mijzelf dan ook als de “staatssecretaris voor Schaken”. En met die bevoegdheid – helaas zonder portefeuille - ben ik bijzonder blij.

Want schaken, dames en heren, kan zoveel betekenen voor mensen. Overal waar ik kom en het aan de orde kan stellen, probeer ik het uit te leggen. In dit gezelschap van kenners, hoef ik dat – vermoed ik - nauwelijks te doen. Toch even heel kort. Schaken leidt – om maar wat te noemen - tot minder schooluitval, minder strafrechtelijk gedrag en minder drugsgebruik. Kortom, schaken bevordert veiligheid en gezondheid en helpt schooluitval en criminaliteit te voorkomen. Daarnaast bevordert schaken de emancipatie. Geen sport is zo toegankelijk en laagdrempelig als schaken. Iedereen kan het spelen, arm en rijk, jongen en meisje. Het is bovendien goedkoop, een schaakbord en stukken volstaan.

Gisteren is in New York de premiere geweest van de documentaire ‘Brooklyn Castle’. Het gaat over een – zeg maar - VMBO-school in Brooklyn, waarvan de meeste leerlingen leven onder de armoedegrens. Dankzij de schaaklessen die de leerlingen kregen, werd die school Amerikaans schaakkampioen middelbare scholen, hoewel zij “slechts” een VMBO-school is. Soortgelijke successen doen zich voor in Oost-Europese landen. Met schaken valt nu eenmaal succes te behalen. 

Schaken kan de concentratie, het geduld en het doorzettingsvermogen van het kind, ongeacht de leeftijd, verbeteren. Ook kan schaken ten goede komen het gevoel voor creativiteit, de intuïtie, het geheugen, het analysevermogen en de besluitvaardigheid. Tot slot brengt schaken kwaliteiten bij als vastbeslotenheid, motivatie en sportiviteit. Dat verzin ik niet zelf. U kunt het nalezen: het staat in de Verklaring ‘Schaken op School’ van het Europese Parlement van 15 maart 2012. 

Begin dit jaar heb ik het idee geopperd een Nationale Schaakdag te houden op de woensdag na het Tata Steel kampioenschap. Dat idee is opgepikt en wordt nu uitgewerkt tot – in ieder geval - een Nationale Schoolschaakdag. Ik hoop dat dit initiatief aanslaat. Het biedt ons een unieke mogelijkheid om telkens weer te hameren – en blijven hameren - op het belang van schoolschaak.

Dat is de boodschap die ik graag wil uitdragen – en niet alleen hier en vandaag. Ik ben blij dat ook mijn departement – het ministerie van Veiligheid en Justitie - graag een bescheiden bijdrage wil leveren aan het vergroten van de belangstelling voor schaken. Zo heb ik enkele weken geleden op het Nederlands Kampioenschap Bedrijvenschaak, dat mijn ministerie zelf organiseerde, de voorzitter van de KNSB 200 exemplaren aangeboden van het boek ‘Een introductie in het schaakrecht’. Met dit boek wil mijn ministerie een bijdrage leveren aan de schaaksport in Nederland. En in het bijzonder aan het Masterplan Arbitrage van de KNSB. Dat is een programma om het scheidsrechterskorps bij het schaken op orde te brengen - zowel kwantitatief als kwalitatief. Dit boek kan daarbij dienen als opleidingsmateriaal.

Want vrijwilligers vormen de ruggengraat van de schaakwereld. Zonder vrijwilligers geen schakers.

Ook volgend jaar organiseer ik weer het Nederlands Kampioenschap Bedrijvenschaak. Maar dan nog grootser. Nu bracht uw evenement mij op een idee. Op dat NK bedrijvenschaak wil ook ik iets bijzonders doen. Ik probeer parallel aan dat kampioenschap een toernooi te organiseren waar politici en topmensen uit het bedrijfsleven aan meedoen. Uiteraard op ons schaakniveau... We hebben immers allemaal een heel drukke agenda en daardoor – helaas -  onvoldoende tijd om te schaken. Maar we kunnen het nog wel – althans sommigen van ons. Het doel van dit – publicitair natuurlijk zeer aantrekkelijke – toernooi, is dan ook vooral om het schaken te promoten, om de gezelligheid van het schaken te laten zien. En ook – dat zeg ik er eerlijk bij - om een netwerk op te bouwen in het bedrijfsleven. Door een toernooi te organiseren waaraan behalve bekende politici ook CEO’s en topmensen van VNO-NCW meedoen, hoop ik een klimaat te scheppen waarin het bedrijfsleven eerder bereid zal zijn schaken te sponsoren.

Want – en ik hoop dat ik ook dat goed duidelijk kan maken - schaken is óók in het belang van het bedrijfsleven. Zo leidt het tot minder stress en tot minder ziekteverzuim. Een schaker is meestal een tevreden medewerker, iemand die verder kan kijken dan zijn neus lang is.

Tot slot wil ik graag de voorzitter van de Raad van Toezicht, tevens voorzitter VNO-NCW-Noord, de heer Bert van der Haar, als blijk van waardering voor het mogen openen van dit toernooi een beeltenis van vrouwe Justitia aanbieden. 

En dan verklaar ik het 16^e Univé Schaaktoernooi nu voor geopend. Ik wens alle schakers prachtige, spannende partijen toe. ‘Laat het toernooi maar beginnen!’