Gedragswijzer: 7 vragen over gedragsverandering in beleid
De Academie voor Overheidscommunicatie (ministerie van Algemene Zaken) heeft de Gedragswijzer ontwikkeld. De Academie zet zich in voor beleid met hart voor communicatie. Dat vraagt om aandacht voor communicatie vroeg in het beleidsproces. Bij sommige beleidsvragen blijkt bij een goede analyse dat er meerdere interventies mogelijk zijn om tot het gewenste resultaat te komen. Communicatie is een mogelijk instrument, maar dat kan ook wetgeving zijn, of maatregelen om te belonen of te straffen. En dan krijgt de communicatie een andere rol. We willen met deze Gedragswijzer het gesprek op gang brengen over wat het beste werkt om tot het gewenste gedrag te komen.
In 7 stappen doorloopt de Gedragswijzer het beleidsvraagstuk. Daarbij proberen we met de vragen vooral in te zoomen op een goede gedragsanalyse van de doelgroep: hoe (ir)rationeel gedraagt die zich? Wat moet die straks anders weten of doen? En wat voor soort gedrag is dat dan? Hoe meer we over het gedrag weten, hoe beter we de kritieke momenten kunnen vinden waarop de doelgroep (on)bewust een keuze maakt. Dat kunnen aanknopingspunten zijn voor gedragsinterventies. We hebben de Gedragswijzer bewust kort en krachtig gehouden. Daardoor kan iedereen er snel mee aan de slag. De discussie die het oplevert kan aanleiding zijn om verdere verdieping te zoeken. Het is in die zin vooral een leidraad om het gesprek te begeleiden tussen beleid en communicatie.
In de praktijk zien we dat de Gedragswijzer een mooi instrument is om wat meer focus aan te brengen in de manier om tot resultaten te komen. Communicatie kan werken, maar soms zijn andere maatregelen veel effectiever. Door goed te kijken naar hoe mensen zich gedragen in de praktijk, leren we wat kan werken. Mensen zijn veel minder rationeel zijn dan wij denken. En van dat irrationele gedrag kunnen we leren in onze aanpak.