Persconferentie na ministerraad 5 april 2013

Mediatekst | 05-04-2013

We hebben vandaag in de ministerraad onder andere kort vooruitgeblikt op het bezoek van de Russische president Poetin, aanstaande maandag, in het kader van de officiële opening van het Nederland-Ruslandjaar 2013. Dat draait natuurlijk om samenwerking tussen beide landen en de intentie om ook in de toekomst te werken aan een innovatief partnerschap. De economische relatie is belangrijk. Nederland is de grootste exportbestemming van Rusland in de Europese Unie en Nederland staat in de top 3 van investeerders in Rusland.

Het programma voor het Nederland-Ruslandjaar staat in het teken van drie thema's: economie, cultuur, maar ook politiek en maatschappij.
Komende maandag zal naast de opening van het Nederland-Ruslandjaar de nadruk ook liggen op de handelsrelaties. In Amsterdam vinden in dat kader tal van activiteiten plaats, waar onder anderen de ministers Timmermans, Kamp, maar ook Ploumen van Buitenlandse Handel zullen deelnemen. En ik heb zelf een ontmoeting met de president in het Scheepvaartmuseum. Daarbij zal natuurlijk ook aandacht worden gevraagd voor de mensenrechtensituatie in Rusland. Ondanks de verschillende zienswijze van de beide landen, hoort het bij een goede relatie om ervoor te zorgen dat je ook de moeilijke onderwerpen met elkaar bespreekt en daarbij ook de zorg van het Nederlandse kabinet overbrengt, zoals ik dat ook heb gedaan bij mijn bezoek aan Moskou in 2011 en bij mijn gesprek met - inmiddels premier - Medvedev in Davos in januari dit jaar.

Het kabinet heeft vandaag gesproken over de Notitie handel en ontwikkelingssamenwerking van minister Ploumen. Vorige week hadden we daar een eerste discussie over. De hoofdlijn van de notitie werd toen onderschreven, maar er waren nog wel veel vragen, suggesties, die verder zijn uitgewerkt. De notitie is een uitwerking van het regeerakkoord, waarbij is bepaald dat de O van ontwikkeling en de H van handel elkaar kunnen versterken. Het is een nieuwe agenda voor hulp, handel en investeringen. Om de effectiviteit te vergroten kiest het kabinet de komende jaren voor meer samenhang in de driehoek defensie, ontwikkelingssamenwerking en internationale handel. Daarbij betrekken we ook het Nederlandse bedrijfsleven, bijvoorbeeld door aan te sturen op het vergroten van de mogelijkheden voor het midden- en kleinbedrijf om te investeren in zich ontwikkelende landen.

De ministerraad heeft ook ingestemd met een voorstel van minister Schultz van Haegen om de verkiezingen voor Waterschappen en de Provinciale Staten vanaf maart 2015 op één dag te organiseren. We verwachten dat het combineren van die twee verkiezingen ook de opkomst voor beide verkiezingen zal verhogen.

Tot slot hebben we vandaag gesproken in de ministerraad over het verbeteren van het Nederlandse incassoregime. Door het inrichten van een centraal incassoregister wordt stapeling van incassomaatregelen voorkomen en zorgen we ervoor dat mensen ondanks de situatie van incasso ook nog geld overhouden om in hun primaire levensonderhoud te kunnen voorzien.

VULLINGS (NOS R1)
De sociale partners hebben weer eens een keer iets van zich laten horen, zitten al een paar weken te onderhandelen. Ze hebben onder meer laten weten: het duurt nog wel een paar weken. Krijgen ze die tijd van u?

RUTTE
Ja, die krijgen ze. Wij hebben uiteraard ook veel contact met sociale partners. Het is belangrijk dat ook de gesprekken tussen werkgevers en werknemers een kans krijgen en we hebben nog steeds voldoende reden aan te nemen dat dat kan leiden tot een positieve uitkomst.

VULLINGS (NOS R1)
En op welke datum zegt u: nu moet het echt klaar zijn?

RUTTE
Wij geven in ieder geval nu voorlopig even deze ruimte en ik heb geen datum in mijn hoofd die ik nu met u zou kunnen delen.

VULLINGS (NOS R1)
U heeft dus wel een datum in uw hoofd, begrijp ik?

RUTTE
Ik heb altijd data in mijn hoofd.

VULLINGS (NOS R1)
Dat is heel goed om te horen. Ze zeggen ook, de sociale partners: we doen er zo lang over omdat u met uw toenmalige onderhandelingsgenoot Samsom in de formatie het zo snel heeft gedaan, zo snel tot een akkoord bent gekomen, dat het eigenlijk een beetje een janboel is en dat zij nu de boel moeten repareren. Wat vindt u daarvan?

RUTTE
Uw samenvatting van wat zij erover gezegd hebben, gaat heel kort door de bocht dus daar kan ik me niet in vinden, in die samenvatting. Ook niet in het onderliggende oordeel van sociale partners, maar dat is verder niet van groot belang. Het is vooral van belang dat we proberen gezamenlijk tot een sociaal akkoord te komen.

VULLINGS (NOS R1)
Ze vinden wel dat ze een hoop te repareren hebben?

RUTTE
Luister, als hen dat inspireert om te komen tot goede afspraken die voor ons te dragen zijn, dan mag elke reden daaronder liggen.

MEIJER (NOS JOURNAAL)
Op dit moment ligt er opnieuw betalingsverkeer op internet plat, in dit geval van vier grote banken. We zagen eerder deze week ING. Is er een moment, denkt u, dat het kabinet zich moet bemoeien met computerproblemen bij banken?

RUTTE
Het is niet zo dat wij zelf die computerruimte binnen gaan om te repareren. Het is wel zo dat we deze situatie natuurlijk nauwgezet volgen. Dat doet de Nederlandse Bank, dat doet het ministerie van financiën, dus wij volgen dat nauwgezet. Maar het is in eerste plaats de verantwoordelijkheid van de grootbanken zelf om ervoor te zorgen dat dat betalingsverkeer normaal verloopt in Nederland.

MEIJER (NOS JOURNAAL)
De hele week al problemen, wat kunt u dan eventueel doen?

RUTTE
Wij kunnen er in ieder geval voor zorgen dat wij heel goed in contact staan met de banken om te bezien welke maatregelen worden genomen. Daar ligt natuurlijk in eerste plaats ook een taak voor de toezichthouder. Daar ligt ook een bijzondere verantwoordelijkheid voor het ministerie van Financiën en in de gezamenlijkheid ook de verantwoordelijkheid voor het goed vormgeven van het Nederlandse betalingsverkeer. Dit zijn natuurlijk altijd zorgelijke ontwikkelingen waar heel veel mensen zich, begrijp ik ook heel goed, zorgen over maken. Mijn indruk is dat de banken er alles aan doen, maar dan ook alles aan doen, om zo snel mogelijk weer het normale betalingsverkeer te herstellen. Maar het blijft natuurlijk een situatie die ook bij de mensen zelf tot grote bezorgdheid aanleiding geeft.

MEIJER (NOS JOURNAAL)
Zijn er afspraken dat zij een bepaalde kwaliteit moeten bieden waar ze op af te rekenen zijn door bijvoorbeeld het kabinet?

RUTTE
Het is mij nu niet bekend of daar specifieke afspraken over gemaakt zijn in het verleden. Ik denk dat we het met elkaar snel eens worden dat de banken een grote maatschappelijke verantwoordelijkheid hebben bij het vormgeven van het betalingsverkeer en dat daar bij hoort dat het betalingsverkeer ook fatsoenlijk verloopt en dat grote computerstoringen niet bijdragen aan het vertrouwen. Wat ik tegelijkertijd wel vaststel is dat zij zich zichzelf dat zeer bewust zijn en er ook alles aan doen om het normale betalingsverkeer te herstellen.

DE WINTHER (DE TELEGRAAF)
Heeft u al enig idee waar die cyberaanvallen op Nederlandse banken vandaan komen?

RUTTE
Nogmaals, ik heb… wij verstaan ons natuurlijk met de situatie en ik heb verder geen nadere mededelingen.

DE WINTHER (DE TELEGRAAF)
Dus u wil niet eens ontkennen dat het cyberaanvallen zijn op Nederlandse banken?

RUTTE
Wij hebben op dit moment de aanvallen… of de problemen eerder deze week bij ING waren technische problemen binnen de bank. Er zijn nu opnieuw problemen. Ik heb op dit moment geen laatste inzage in wat precies de oorzaak daarvan is. Ik heb ook geen aanleiding te vermoeden dat uw suggestie zou kloppen.

DE WINTHER (DE TELEGRAAF)
Het eigenaardige is dat er deze week ook in Amerika allerlei aanvallen op banken zijn geweest, het is toch wel heel toevallig dat het nu net ook in Nederland gebeurt.

RUTTE
Nogmaals, ik heb geen aanleiding om de door u gesuggereerde link te substantiëren.

DE WINTHER (DE TELEGRAAF)
U kunt het ook wel gewoon ontkennen? Er zijn dus geen cyberaanvallen op Nederlandse banken?

RUTTE
Luister, ik heb ook net kennis genomen van het feit. Een halfuur hiervoor, dat dit zich voordoet. U houdt me ten goede dat ik niet nu van a tot z op de hoogte ben en dat de banken vooral nu bezig zijn om problemen op te lossen. Dat lijkt me prioriteit een. U doet nu een vermoedelijke uitspraak wat hier de oorzaak van is, ik heb geen enkel bewijs wat substantie geeft aan uw vermoeden. En wij zullen de zaak verdere nauwgezet volgen.

VAN DER AAR (ALGEMEEN DAGBLAD)
[onverstaanbaar, red]

RUTTE
Nou, zullen we nou eerste eens gewoon zorgen dat de problemen worden opgelost en dat we daarna gaan kijken hoe we dat weer in de toekomst voorkomen en niet onmiddellijk in de reactie schieten dat dat moet met nieuwe regelgeving en wetgeving. Misschien is dat nodig, dat hangt af van de analyse van de oorzaak van deze grote storingen. Maar, mijn neiging is niet onmiddellijk te grijpen naar extra wetgeving. Maar uitsluiten kun je het ook niet. Want als zou blijken uit een analyse dat er structureel dingen fout gaan, dan zou je dat moeten overwegen.

JANSEN (DE TELEGRAAF
[onverstaanbaar, red] … de analyse van de oorzaak van de storing. Wie gaat die analyse wat u betreft uitvoeren. Is dat een taak van de banken zelf, DNB, of zitten daar misschien ook veiligheidsdiensten bij?

RUTTE
Dat is in allereerste plaats een zaak van de banken zelf. En ik heb geen enkele aanwijzing op dit moment, misschien dat dat beeld verandert, maar op dit moment geen enkele aanwijzing dat er meer aan de hand is dan menselijke fouten, dan wel computerstoringen, dan wel zaken die echt ook binnen het bancaire verkeer verklaarbaar zijn.

VERBEEK (BNR)
Even nog over het sociaal overleg, een korte vraag. De Kamer had begin volgende week, althans had gevraagd om een brief volgende week, begin volgende week, over de voortgang. Krijgt de Kamer die?

RUTTE
Ja.

VERBEEK (BNR)
Dan even over dat fonds van Ploumen - noem ik het maar even- wat heeft het Nederlandse bedrijfsleven daaraan?

RUTTE
Het Nederlandse bedrijfsleven heeft er heel veel aan, omdat het fonds als doel heeft om in het licht ook van een herschikking van ons ontwikkelingssamenwerkingbeleid ervoor te zorgen dat waar we die verschillende dingen willen samenbrengen, namelijk: investeren, ontwikkeling en handel, dat er ook een nadrukkelijke verantwoordelijkheid ligt en betrokkenheid van het Nederlandse bedrijfsleven. Daar is dat fonds onder andere voor bedoeld. 

VERBEEK (BNR)
Welke bedrijven hebben er op welke manier wat aan?

RUTTE
Dat zijn bedrijven die uiteraard zich willen oriënteren op die markten en willen investeren in die landen en daarbij bijzondere ondersteuning vragen omdat dat aan de ene kant een fantastische groeimarkt is Afrika. Maar ook andere landen waar ontwikkelingsrelaties mee zijn, maar met name Afrika is op dit moment natuurlijk heel snel aan het groeien. Is op dit moment een van de snelst groeiende continenten van de wereld, althans bepaalde delen van Afrika. Ik kan mij voorstellen dat dat voor heel veel bedrijven interessante mogelijkheden biedt. Tegelijkertijd ook voor ingewikkelde uitdagingen stelt, omdat het toch anders is als je handel drijft met Duitsland, dan wel handel drijft met landen in Afrika die nog maar recent zijn begonnen zich in dat tempo te ontwikkelen. Dan is het de ambitie van Ploumen, van mij, van het kabinet, om ervoor te zorgen dat uiteindelijk in die landen zich een middenklasse kan vormen. Dat is ook waardoor de grootste kans ontstaat dat ontwikkelingslanden zichzelf in de toekomst kunnen bedruipen. Het laten ontstaan van een middenklasse vraagt altijd om een mix van staatsinstellingen ontwikkelen, vrije pers ontwikkelen, politieke instituties ontwikkelen, maar ook het vrije bedrijfsleven.

VERBEEK (BNR)
Ja, maar u heeft het over groeikansen in ontwikkelingslanden en het Nederlands bedrijfsleven dat die kansen ziet en ook al pakt, waarom is er dan overheidsgeld voor nodig?

RUTTE
Omdat je hier met een bijzondere situatie te maken hebt en ook vaak een link zult willen leggen tussen wat die bedrijven doen in termen van hun investeringspotentieel en kansen die ze zien, in combinatie met het feit dat wij natuurlijk als overheid een bijzondere ontwikkelingsrelatie met die landen hebben. Dus dat betekent dat voor bedrijven het niet altijd op voorhand onmiddellijk zo zal zijn dat de investeringen geld gaan opleveren. Er zullen meer risico's genomen moeten worden. En dan is het interessant om te zien of je als overheid en het private bedrijfsleven daarin kunt samenwerken, maar ook als overheid kunt samenwerken met het private bedrijfsleven in die ontwikkelingslanden. Het uiteindelijke doel is dat dat fonds revolverend is en dus niet leeg lekt, dat dus dat geld ook weer terugkomt.

VERBEEK (BNR)
En op welke manier, nogmaals even om dat concreet te maken, hebben die Nederlandse bedrijven daar wat aan? Gaat dat door middel van kredietgaranties bijvoorbeeld of krijgen ze geld in het handje?

RUTTE
Een heel pakket van mogelijkheden. Dat hangt ook heel erg van de situatie in zo'n land af. Maar als dat te maken heeft met een land waarin bijvoorbeeld het betalingsverkeer nog niet goed ontwikkeld is, of het bancaire stelsel nog niet goed ontwikkeld is, dan kun je je voorstellen dat je het inderdaad in die richting zoekt. En dan zou het aanvullend moeten zijn op wat er al aan voorzieningen is, want er zijn al voorzieningen voor dat type activiteiten. Het kan er ook mee te maken hebben dat je specifieke kennis van bedrijven en kennisinstellingen inzet om die landen verder te ontwikkelen. Je doet het wel op een manier waarbij - afwijkend van het normale ontwikkelingssamenwerkingbeleid - erop gericht is dat het geld ook weer terugkomt. Het fonds moet uiteindelijk zichzelf weer vullen met de opbrengsten van de projecten. Op die manier zorg je ervoor dat het min of meer op het niveau blijft van uiteindelijk 0,75 miljard.

VERBEEK (BNR)
Dus het Nederlandse bedrijfsleven moet dan wat er aan winst binnenkomt ook weer ter grote van 750 miljoen afdragen.

RUTTE
Niet alle winst, maar ze zullen wel, omdat wij natuurlijk dan bedrijven ook in het bijzonder ondersteunen bij hun activiteiten in die landen, is het ook redelijk dat je dan in ruil daarvoor vraagt dat als bepaalde bedrijfsactiviteiten succesvol worden, dat dat ook leidt tot terugstorting in dat fonds. Zodanig dat dat fonds op peil blijft. En natuurlijk zoek je dan naar een mix waarin die terugstortingen komen van succesvolle projecten, maar tegelijkertijd die bedrijven ook winst kunnen maken. In die zin doet het natuurlijk wel denken aan laten we zeggen ook durfkapitaal wat je in de Nederlandse economie zier, waarbij je kansen pakt. Vaak ook kansen pakt die misschien niet altijd onmiddellijk ook door de normale instituties worden ondersteunt. Waarbij je bijzondere problemen hebt waarbij je ook samenwerking zoekt met de overheid en het doel is uiteindelijk wel dat het fonds zichzelf bedruipt. Het doel is niet in de eerste plaats dat die Nederlandse bedrijven heel veel winst gaan maken, dat is ook mooi, maar het doel is vooral - en daarom hangt het ook met ontwikkelingshulp samen - dat in die landen zich die middenklasse kan ontwikkelen. Want dat is het onderliggende doel. Daarom hangt het ook samen met de ontwikkelingssamenwerkingportefeuille. Waar ik dus in geloof, waar het kabinet in gelooft, is die mix van ontwikkeling, investeren en handel, waarbij je dus wat weggaat van de meer traditionele vormen van bijvoorbeeld begrotingssteun in landen en veel meer naar het direct ontwikkelen van het maatschappelijk middenveld en het bedrijfsleven.

HENDRICKS (ALGEMEEN DAGBLAD)
De polder heeft nog een aantal weken nodig hebben ze laten weten. Gaat u er nu vanuit dat u op 1 mei of vóór 1 mei een begroting opstuurt naar Brussel die gebaseerd is op de kabinetsplannen zonder dat brede draagvlak waar u nu naar op zoek bent?

RUTTE
Ik kan daar echt geen uitspraken over doen, waar ik vanuit ga, want daarmee help ik het overleg niet. Ik moet echt bij het eerdere antwoord blijven. Het spijt me. Ik begrijp de vraag. Ik zou hem ook stellen. Maar ik kan hem niet beantwoorden, want als ik hem nu beantwoord, kan ik ook wellicht het verwijt krijgen dat ik daarmee wel of geen druk zet op de partijen. Dus onze positie is dat wij nog steeds voldoende perspectief zien in die gesprekken om tot een positieve uitkomst te komen. Dat we dan ook ontspannen zijn over enige weken uitstel, zoals zich dat vorige week al aftekende in de brief van de Stichting van de Arbeid van vorige week maandag en op grond daarvan gezegd hebben: wij wachten die gesprekken af, waar we overigens achter de schermen natuurlijk ook op alle mogelijke manieren bij betrokken zijn.

HENDRICKX (ALGEMEEN DAGBLAD)
Want het is praktisch wel nog mogelijk om dus eerst die sociale partners te laten overleggen, dan het kabinet moet dan aanschuiven, dan zou je eigenlijk nog met de oppositiepartijen moeten praten. En dat zou eventueel nog kunnen vóór 1 mei?

RUTTE
U kijkt er nu al vermoeid bij, maar het kan allemaal. Echt.

WESTER (RTL NIEUWS)
Maakt u zich zorgen over de situatie in Noord-Korea?

RUTTE
Ik denk dat iedereen zich zorgen maakt over de belligerente teksten die uit Noord-Korea komen.

WESTER (RTL NIEUWS)
Heeft u daar ook contact over met andere Europese leiders bijvoorbeeld?

RUTTE
Nee.

WESTER (RTL NIEUWS)
Is dit iets wat u aanstaande maandag aan de orde zal stellen in de gesprekken met Poetin?

RUTTE
Ongetwijfeld gaan we erover praten, want wij hebben onder andere op de agenda staan de geopolitieke verhoudingen en dan praten we natuurlijk over Syrië. We zullen zeker ook praten over de situatie in Azië. Met name Noord-Korea. Maar laten we ook eerlijk zijn: de invloed van Rusland op dat land is beperkt. De grootmacht die in dat land daadwerkelijk invloed heeft, is China.

WESTER (RTL NIEUWS)
Nu heeft, ik geloof dat het Duitsland was, die heeft de ambassadeur op het matje geroepen, de Noord-Koreaanse ambassadeur. Overweegt Nederland ook dat soort stappen?

RUTTE
Wij bekijken constant alle mogelijkheden die we hebben om een goede uitkomst van dat conflict te beïnvloeden, waarbij we ons geen overdreven voorstelling maken van de precieze Nederlandse invloed. Maar we hebben natuurlijk constant in beeld welke mogelijkheden er zijn en daarbij sluiten we geen mogelijkheden uit, maar hebben we ook nog geen besluiten genomen over welk precieze instrument we inzetten. 

WESTER (RTL NIEUWS)
Het is dus niet uitgesloten dat de Noord-Koreaanse ambassadeur ook hier even langs moet komen op het ministerie?

RUTTE
Van geen enkel land in Europa uitgesloten, of in de wereld, dat wij die ambassadeur vragen om langs te komen.

WESTER (RTL NIEUWS)
Even, nu we toch in het buitenland zitten, een Franse minister moest aftreden omdat hij achteraf toch een rekening in het buitenland bleek te hebben. Binnenkort, allerlei off shore rekeninghouders worden bekendgemaakt, onder andere door het Dagblad Trouw als het om Nederlanders gaat, heeft u wel eens nagevraagd, het kabinet, is er hier ook nog iemand die nog ergens een rekening heeft?

RUTTE:
Nee, zelf heb ik hem niet, maar ik heb het niet nagevraagd

WESTER (RTL NIEUWS)
U heeft het niet na… is het een standaardvraag van de formateur aan de kandidaat-bewindslieden?

RUTTE:
Nee, die vraag hoeft niet gesteld te worden, omdat bewindslieden weten aan welke voorwaarden zij moeten voldoen en alle feiten die gemeld moeten worden, die een eventueel functioneren als minister of staatssecretaris zouden kunnen bezwadderen, in de problemen kunnen brengen, die moeten gemeld worden.

WESTER (RTL NIEUWS)
Niet zo heel lang geleden bleek dat leden van de Koninklijke familie ook wat rekeningen hadden op mooie eilanden, maakt u zich zorgen dat er straks weer namen van deze familie opduikt in de lijst?

RUTTE:
Nee, ik maak me over heel veel dingen zorgen, maar die zorg heb ik tot nu toe, tot u deze vraag stelde, nog niet en eigenlijk nog steeds niet

WESTER (RTL NIEUWS)
Is het voor u dan niet na deze vraag reden om eens even te vragen: zitten jullie daar misschien ook weer bij?

RUTTE:
Nee

WESTER (RTL NIEUWS)
Nee, u laat zich gewoon verrassen als het zo is?

RUTTE:
Ik vertrouw altijd op het wijze inzicht van, ook van de Koninklijke familie (slecht verstaanbaar, red)

MEIJER (NOS JOURNAAL):
Welke dingen zijn dat, die heel veel dingen waar u zich zorgen over maakt?

RUTTE:
Oh eh… (gelach uit zaal, red)

SCHROVER:
Ik ga even naar Wouter de Winther van de Telegraaf

DE WINTHER (TELEGRAAF):
Meneer Rutte, ik vat even een bepaalde conclusie  uit het rapport van de Raad van State van gisteren samen, Nederland verdient belastingverlaging, vindt u dat ook?

RUTTE:
Zeker, alleen daar is helaas geen ruimte voor op dit moment, we zitten met een hele ingewikkelde situatie waarbij we de overheidsuitgaven aan het terugdringen zijn in een tijd waarin de economische groei voor zover die in een goede tijd al veel lager is dan 10, 20 jaar geleden, op dit moment ook nog zelfs negatief is, als vervolg van de economische crisis, maar het principe is natuurlijk een goed principe.

DE WINTHER (TELEGRAAF):
Wat vindt u van het argument van de heer Donner, uw oud-collega uit de ministerraad, dat het kabinet de afgelopen jaren zoveel aan het snijden is in de politieke voorzieningen, er steeds een groter beroep wordt gedaan op de burger om zelf de kosten daarvoor te dragen, maar dat elke financiële bestedingsruimte daarvoor door het kabinet wordt weggehaald?

RUTTE:
Ik deel die analyse, of die samenvatting van de analyse die u geeft, deel ik niet. Ik ben het er in algemene zin mee eens dat een overheid hele goede argumenten moet hebben om belasting te innen en te besteden aan het algemeen nut. Daar moet je hele goed redenen voor hebben, die zijn er ook in heel veel gevallen, goed onderwijs, aanleg van wegen, veiligheid en allerlei andere taken, het sociale vangnet, de gezondheidszorg. Wat niet wegneemt dat we op dit moment bezig zijn, niet alleen te kijken naar een herschikking van verantwoordelijkheden, maar ook heel erg bezig zijn om in het vlees van de overheid zelf te snijden. Dat leidt dus niet tot een herschikking, in Den Haag komt, in de komende jaren, 40% van alle kantoorplekken leeg te staan, drie grote gebouwen vallen leeg als bewijs van het feit dat ook de overheid in eigen vlees snijdt. En zo nemen wij tal van maatregelen, kijken we ook naar de uitvoeringsorganisaties die enorm inkrimpen om ervoor te zorgen dat we niet alleen aan heel Nederland iets vragen, maar er ook voor zorgen dat we de arrangementen van de overheid zelf in omvang terugbrengen.

DE WINTHER (TELEGRAAF):
Ja, nu heeft u wel met uw coalitie, met uw regeerakkoord, vorig jaar wel een aantal lastenverlichtingen in het vooruitzicht gesteld, een van de punten waar de Raad van State over spreekt is dat er steeds dingen wel worden afgesproken, maar dat niet later weer van tafel gaan, ik kan me bijvoorbeeld herinneren dat voor 2014 het een en ander zou worden teruggegeven aan lastenverlichting, we zien tegelijkertijd dat u heeft bedacht dat er een nullijn, bijvoorbeeld in de zorg, moet komen, dat de belastingschijven niet worden geïndexeerd, dat is allemaal nu weer op tafel gekomen. In hoeverre kunnen mensen er nu van uitgaan dat datgene wat u überhaupt als lastenverlichting in het vooruitzicht heeft gesteld, dat dat overeind blijft?

RUTTE:
Mensen kunnen erop vertrouwen dat dit kabinet instinctief aanvoelt en vindt, en dat we hele goede redenen moeten hebben om belasting te heffen, dat we tegelijkertijd zien dat de overheidsfinanciën volkomen uit het lood staan, dat ook dit jaar we weer 21 miljard meer uitgeven dan vorig jaar, dat we opgeteld bij het eerste kabinet wat mijn naam mag hebben en dit kabinet, tussen 2010 en 2017 50 miljard aan het ombuigen zijn, in de normale verhouding die we altijd hebben gehanteerd van grofweg 1/3 lasten en 2/3 uitgaven. Dat is een enorme operatie, echt ongekend in de Nederlandse geschiedenis. Zo een hebben we niet eerder gehad, en dat doen we omdat het groeipad van de Nederlandse economie van gemiddeld 3% groei is teruggevallen naar 1 - 1,25 procent groei en nu al een tijd zelfs onder de 0 zit. De werkloosheid stijgt, waarmee ook de kosten van de overheid oplopen en dat het daarmee niet mogelijk is om ambities op het gebied van lastenverlichting op korte termijn te realiseren. Die ambities zijn er, die gelden voor het hele kabinet, niet alleen voor het VVD-smaldeel, ik verzeker u, dat geldt net zo goed voor het Partij van de Arbeiddeel van het kabinet. Er is niks links aan hoge belastingen zoals men daar zegt en terecht. Het is een gezamenlijke ambitie, maar het is ook een gezamenlijke ambitie om ervoor te zorgen dat we die overheidsfinanciën onder controle krijgen.

DE WINTHER (TELEGRAAF)
Maar met alle respect, u legt het allemaal nog een keer uit, maar mijn vraag was, gaan die lastenverlichtingen die u mensen heeft beloofd nu door?

RUTTE:
Onze ambitie is om ze allemaal te laten doorgaan, of het mogelijk is om precies het pad te volgen wat in het regeerakkoord staat, gegeven de verslechterde overheidsfinanciën, en we zien nu al weer voor 2014, dat we gedwongen waren om 4,3 miljard extra om te buigen, dat is een pakket van begin maart, vanwege, u kent de cijfers, de verslechterde ramingen van het Centraal Planbureau. In die zin krijgen we als land, wat betreft onze overheidsfinanciën, tegenvaller op tegenvaller, en het is van levensgroot belang dat we die tegenvallers onder controle krijgen, want doen we dat niet dan verliezen we niet alleen het vertrouwen van de financiële markten, maar ook van de eigen bevolking, want die zal uiteindelijk denken, als de jongens in Den Haag er niet in slagen om de staatsfinanciën op orde te brengen, dan zal dat uiteindelijk leiden tot hele forse operaties, ook hele forse lastenverzwaringen en dat leidt tot onzekerheid. Dus het is van het allergrootste belang dat ook dit kabinet koers houdt, geen fratsen, puntje aan de horizon, overheidsfinanciën op orde en waar mogelijk, zoveel mogelijk ruimte, natuurlijk voor lastenverlichting en het verbeteren van de concurrentiepositie.

DE WINTHER (TELEGRAAF)
Als het gaat om koers houden op de beloofde lastenverlichtingen dan zegt u: daar maak ik een pas op de plaats, want we weten niet wat ons nog te wachten staat?

RUTTE:
Nee, dat zeg ik niet, ik zeg u: de ambitie van het kabinet is het regeerakkoord uit te voeren zoals dat er ligt voor 2014 hebben wij te maken met een verslechtering van het beeld, dat is het pakket wat er ligt van de 4,3 miljard extra ombuigingen. Dat betekent dat je altijd zult moeten kijken in de praktijk: hoe tekenen zaken zich af. Maar als u mij vraagt of ik bereid ben om de staatsfinanciën uit de hand te laten lopen door nu een hele forse lastenverlichting te geven, dat doe ik niet. Omdat die lastenverlichting op korte termijn misschien heel populair is, maar uiteindelijk dit land niet helpt als tegelijkertijd de overheidsfinanciën daarmee in ernstige problemen komen, wij het vertrouwen verliezen van financiële markten, het vertrouwen verliezen van de eigen bevolking en niet erin slagen om die grote overheid in omvang terug te brengen naar een kleine krachtige overheid die er daadwerkelijk is voor mensen als ze hem nodig hebben.

KRANENBURG (NRC):
Meneer Rutte, u had het net over het bezoek van Poetin, aanstaande maandag, en de mensenrechten, kunt u dat iets concretiseren, waar gaat u het dan over hebben?

RUTTE:
Eigenlijk dezelfde thema's waar ik ook dezelfde keer over gesproken heb, ik heb toen ook aandacht gevraagd voor de homorechten in Rusland, ik heb aandacht gevraagd voor de Magnitsky-zaak, ik heb aandacht gevraagd voor de positie van NGO's in Rusland, een situatie die nu weer heel actueel is. Dat zullen ongetwijfeld thema's zijn die er aan de orde komen en waarbij ik er opnieuw op zal wijzen dat voor een land als Rusland wat groeit, wat economisch grote ambities heeft - want buitenlandse investeringen wil aantrekken - dat ook vanuit dat perspectief - uiteraard ook van het rechtsstatelijk-perspectief - maar ook vanuit dat economisch perspectief, het van heel groot belang is om een stabiele rechtsstaat te zijn, want dat is ook van belang voor die buitenlandse investeringen.

KRANENBURG (NRC)
Maar u kent het antwoord, hè, want u heeft al een paar keer deze zaak opgebracht, dus wat verwacht u daar dan verder van?

RUTTE:
Het is mijn overtuiging dat in de relatie die wij hebben met Rusland, ook die Duitsland heeft, mijn Duitse collega zal al zaterdag, of zondag, excuus, met Poetin spreken, dat het van heel groot belang is dat je in die relatie deze thema's bespreekt, open bespreekt, normaal bespreekt, ook normaal maakt dat je het er met elkaar over hebt. Ik heb niet de illusie dat daarmee onmiddellijk de situatie in Rusland een gans andere zal zijn dan die vandaag is. Ik merk wel, als je praat in Rusland - ik heb ook gesprekken gehad in oktober met mensen uit de oppositie, mensen uit de mensenrechtenbeweging - dat zij de analyse delen. En ook velen in de elite van Rusland, in de bestuurlijke elite, dat het van groot belang is om die rechtsstaat te beperken, omdat uiteindelijk dat ook de beste garantie is naar langjarige, ook los van die rechtsstatelijke argumenten, die ik  in zichzelf al belangrijk genoeg vind, naar ook langjarige economische groei.

KRANENBURG (NRC)
Heeft u niet het idee dat u eigenlijk met gebonden handen praat, want verderop in de Beurs van Berlage wordt een groot handelscongres gehouden over de relaties met Rusland en daar zit toch de winst voor het Nederlandse bedrijfsleven, dus…

RUTTE:
Ik behoor niet tot degenen die daar een spanning tussen ziet, ik denk dat het heel normaal is dat, als wij alleen handel zouden drijven met democratieën die ons niveau hebben, dan wordt het aantal landen waarmee we handel drijven heel klein. Ik zou het om willen draaien, juist het feit dat wij die relaties hebben, biedt ook de mogelijkheid om deze moeilijke onderwerpen met elkaar te bespreken en als we al die economische banden zouden doorsnijden dan, omdat wij een haar in de soep hebben gevonden, dan zou dat betekenen dat wij die gesprekken niet kunnen voeren.

VRAAG (NRC)
Ik wil nog even terug naar de lastenverlichting. Vreest u niet nu dat de sociale partners toch weer meer tijd nodig hebben, dat ze uiteindelijk met een lijstje komen dat vooral, hè, ze gaan eerst met zijn tweeën in overleg, dat ze vooral met een lijstje komen wat u geld kost, waardoor die lastenverlichtingen, ambities van u, helemaal niet meer in zicht komen?

RUTTE:
Nou, de sociale partners zijn samen in gesprek, maar er zijn ook natuurlijk veel informele contacten met Lodewijk Asscher en mijzelf en in die zin weten wij van elkaar ongeveer wat de bandbreedtes zijn en een uitkomst die leidt tot lastenverzwaring, dat is niet de gewenste uitkomst, dat ziet iedereen wel.

VRAAG (NRC)
Het is meestal wel een historische uitkomst van sociaal overleg.

RUTTE:
Ja, gegeven de situatie van de Nederlandse economie op dit moment, heb ik niet de indruk dat ik heel veel mensen hoef te overtuigen in de vakbeweging of werkgevers, dat dat een onwenselijk pad zou zijn.

VRAAG:
Maar u heeft dus nog wel, u zegt: ik wil geen druk op het overleg leggen door allerlei data en dergelijke, legt u wel druk op het feit door te zeggen van: ja, maar het mag niet meer kosten dan dit en dat, heeft u dat nog duidelijk gecommuniceerd?

RUTTE:
Die vraag beantwoorden zou inzicht geven in de precieze gesprekken die individueel plaatsvinden tussen het kabinet en de sociale partners en dat de goede uitkomst niet bevorderen.

VISCHJAGER:
Ja, meneer Rutte, de kans op oorlog is zeer aanwezig, staat in de Telegraaf.

RUTTE:
Dan moet het kloppen.

VISCHJAGER:
Maar wat vindt u dat ook dat die kans op oorlog aanwezig is, of zeer aanwezig is, ik wou graag van u weten…

RUTTE:
Bedoelt u in hele algemene zin, want dan is het antwoord altijd ja.

VISCHJAGER:
Nou, niet in algemene, of in bijzondere zin, in uw zin, laat ik het zo zeggen.

RUTTE:
Zo, het antwoord is, wij doen alles aan het bevorderen van vrede.

VISCHJAGER:
Ja, dat is…goed.