Commissie onderzoek elektronisch stemmen van start

Minister Plasterk van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) heeft vandaag de Commissie onderzoek elektronisch stemmen in het stemlokaal ingesteld. De commissie gaat onderzoeken of en hoe elektronisch stemmen opnieuw kan worden ingevoerd.

VOICE-OVER: Minister Plasterk van Binnenlandse Zaken gaat onderzoeken of en hoe elektronisch stemmen opnieuw kan worden ingevoerd.
MINISTER PLASTERK: Er is al lang bij gemeentebesturen in de Tweede Kamer, in het land de roep van: als we alles met de overheid digitaal kunnen gaan doen is het dan nog van deze tijd dat je met een rood potlood moet stemmen en dat zo'n kiescommissie dan tot diep in de nacht formulieren moet tellen en hertellen en soms voor een derde keer tellen om te kijken welke stem geldig is en welke niet?
Kan dat nou niet beter, sneller en ook voor mensen op een plezieriger manier?
Dat is de vraag die we aan deze commissie hebben voorgelegd.
VOICE-OVER: Hij installeerde daarom op 26 april de adviescommissie 'Onderzoek elektronisch stemmen in een stemlokaal'.
WILLIBRORD VAN BEEK: We willen proberen gebruik te maken van een groot aantal rapporten die er zijn.
We willen met name onderzoeken of de problemen die destijds niet oplosbaar waren met de oude hardware en de oude software of we daar tegenwoordig wel oplossingen voor hebben.
We willen met name ook kijken of met de nieuwe technieken die er zijn en de nieuwe eisen die we stellen aan dit soort processen laat ik zeggen, of we daaruit komen.
En we zullen dus met elkaar langzaam maar zeker een rapport opbouwen waarvan we een deel gebruikmaken van de kennis die we zelf hebben en een deel zullen we proberen om die kennis via onze samenstelling van de commissie naar ons toe te trekken.
PLASTERK: Het is al eens geprobeerd om elektronisch stemmen in te voeren en toen is het er niet van gekomen omdat er zorgen waren.
Mensen zeiden: Weet ik wel zeker, ik druk wel op een knop maar hoe weet ik dat dat ook de partij is die uiteindelijk meetelt bij de stemming?
In de tweede plaats waren er zorgen over de privacy.
Er was zelfs het verhaal dat je van de straat zou kunnen meten wat iemand binnen het stemlokaal aan het stemmen was.
Dus we geven de commissie nu die vragen mee: Is dat een opgelost probleem?
Of kunnen we daar oplossingen voor verzinnen?
Bijvoorbeeld op dat eerste punt wordt in andere landen gewerkt met wat dan heet een 'paper trace' dus je stemt elektronisch, maar je krijgt ook een bonnetje eruit met wat je gestemd hebt en dat stop je alsnog in een bus.
Dus dan kan naderhand de computeruitslag vergeleken worden met wat er in die bus zit en kunnen mensen zelf op dat bonnetje zien of ze inderdaad op die partij hadden willen stemmen.
VAN BEEK: Ik zou het mooi vinden als we een oplossing zouden kunnen bieden die beter is dan de bestaande methodiek, het stemmen met het rode potlood.
Maar het is voor mij geen dogma, of dit is geen, laat ik zeggen allesoverheersend ideaal van: dat zou de oplossing moeten zijn.
Je moet wel aan kunnen geven dat je iets adviseert wat beter is dan de huidige methodiek en wat een oplossing biedt voor een aantal gesignaleerde problemen.
PLASTERK: Het tijdschema is dat als het advies van de commissie positief is dat we er dan naar streven om in 2017 dus bij de volgende reguliere Tweede Kamerverkiezingen elektronisch te kunnen stemmen.
En misschien al voordien op experimenten-basis bij verkiezingen die voordien plaatsvinden.

De commissie gaat een risicoanalyse maken van het elektronisch stemmen en adviseren over hoe eventuele risico’s kunnen worden afgedekt. Ook gaat zij de eisen opstellen die aan elektronisch stemmen moeten worden gesteld, bijvoorbeeld aan de apparatuur en programmatuur. En zij gaat breed toetsen of er draagvlak is voor haar voorstellen, zowel bij voorstanders als tegenstanders.

De adviescommissie wordt voorgezeten door W.I.I. van Beek (Willibrord) en bestaat uit mr. B.B. Schneiders (Bernt), burgemeester van Haarlem en voorzitter Genootschap van burgemeesters, prof. dr. D. van Eijk (Daan), hoogleraar TU Delft Applied Ergonomics and Design, dr. ir. R. Prins (Ronald), directeur Fox-IT, dr. J-H. Hoepman (Jaap-Henk), hoofddocent aan de Radboud Universiteit Nijmegen, senior onderzoeker veiligheid en privacy bij TNO, drs. A. Kamphuis (Arjen), CTO Gendo, I. Ruiter (Ineke), partner Management Centrum en F. de Paauw (Fini) voorzitter Chronisch Zieken en Gehandicaptenraad. Prof. mr. H.R.B.M. Kummeling (Henk), voorzitter van de Kiesraad, is als onafhankelijk expert aan de commissie toegevoegd.

De leden zijn geselecteerd op basis van hun deskundigheid en ervaring op terreinen als wet- en regelgeving over verkiezingen, ICT en beveiliging en toegankelijkheid van het stemproces.

De commissie krijgt zes maanden de tijd om haar opdract uit te voeren: zij moet voor 1 november 2013 advies uitbrengen. Zij krijgt een budget van 500.000 euro.