Cijfers: overheid steeds kleiner

Het aantal ambtenaren in Nederland gaat de komende jaren met 60.000 omlaag van 1,06 miljoen in 2012 naar 1 miljoen in 2016. De daling doet zich voor in bijna alle overheidssectoren: rijk, gemeenten, provincies, waterschappen, onderwijs, politie, defensie, onderzoeksinstellingen en rechterlijke macht. Het doel van het kabinet om de overheid kleiner te maken, wordt daarmee in 2016 ruim gehaald.

Dat blijkt uit cijfers die minister Plasterk (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) vandaag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.

Vergrijzing en bezuiniging

In het openbaar bestuur (rijk, gemeenten, provincies, waterschappen) gaan door de vergrijzing veel ambtenaren de komende jaren met pensioen.  Door bezuinigingen worden die vacatures niet opgevuld en worden tijdelijke contracten bovendien niet verlengd. De overblijvende werknemers zijn gemiddeld steeds ouder en hebben voor het overgrote deel vaste contracten.
In het onderwijs komt de daling vooral doordat gezinnen kleiner worden; minder kinderen betekent minder leraren, vooral in het primair onderwijs.
In de sector veiligheid (politie en defensie) was er de laatste jaren een groei, maar vooral door bezuinigingen op defensie daalt het aantal mensen in die sector.
Alleen bij de universitaire ziekenhuizen stijgt het aantal werknemers door het grotere beroep op zorg dat zich in de hele zorgsector voordoet.

Overige cijfers

  • Tot en met 2010 liep de loonontwikkeling van ambtenaren ongeveer gelijk op met werknemers in de marktsector. Door bevriezing van de lonen bij de overheid lopen ambtenaren nu ruim 2 procent achter op de markt en de zorgsector. Internationaal liggen de lonen bij de Nederlandse overheid ongeveer op hetzelfde niveau als in omringende landen. 
  • Internationaal vergeleken presteert de Nederlandse overheid goed. Op het gebied van onderwijs, openbaar bestuur, sociale zekerheid en cultuur scoort Nederland bovengemiddeld. Nederland blijft achter op het gebied van de zorg, veiligheid en milieu.
  • Het vertrouwen in de eerlijkheid en betrouwbaarheid van ambtenaren is groot; wereldwijd staat Nederland op de 7e plek van 'meest integere landen'.
  • Veertig procent van de ambtenaren bij het rijk, gemeenten, provincies en waterschappen heeft het afgelopen jaar te maken gehad met agressie en geweld. Onder de werknemers met publiekscontacten is dat zelfs de helft. Meer dan 50 procent van de wethouders heeft in een jaar te maken met agressie en geweld, voor burgemeesters is dat meer dan 60 procent. In andere overheidssectoren ligt het nog hoger: politie 73%, gerechtsdeurwaarders 92%.
  • Ambtenaren bij het rijk, gemeenten, provincies en waterschappen vinden de inhoud van hun werk het belangrijkst (83%), gecombineerd met de waardering die zij krijgen (80%). De hoogte van hun loon (57%) en de zekerheid van hun baan (56%) vinden zij minder belangrijk. Over het geheel zijn ambtenaren tevreden met hun baan (bijna 80%), maar minder tevreden over de organisatie waar zij werken (58%).

Meer feiten en cijfers staan op www.arbeidenoverheid.nl.