Het Rietveld Schröderhuis-vijfje
Staatssecretaris Weekers van Financiën hield een toespraak bij de ceremoniële slag van het Rietveld Schröderhuis-vijfje bij de Koninklijke Munt in Utrecht.
Dames en heren, het draait vandaag om het Rietveld Schröderhuis, vijf en halve kilometer hier vandaan. Dat grootse monument van moderniteit, dat slaan we hier plat en maken we klein. Dat klinkt oneerbiedig, maar het is nodig om het op een vijfje te kunnen zetten. En we bedoelen het natuurlijk als een waar eerbetoon.
Het Rietveld Schröderhuis oogt nog altijd alsof er zo weer iemand zou kunnen gaan wonen. Het moge duidelijk zijn: dat is geen optie. Want het staat al sinds 2000 op de Wereld Erfgoedlijst van Unesco en is daarom als woonhuis voor eeuwig onbereikbaar geworden voor stervelingen als u en ik. En terecht natuurlijk. Daar is het veel te bijzonder voor.
Daarom bewaren en beschermen we het.
We koesteren en conserveren.
En we drentelen er rond en dromen erover.
Hoe het zou zijn om daar wél te wonen. Want dat roept het huis op. Het mag een monument van wereldfaam zijn, maar wel eentje met een menselijke maat.
Het is bijzonder dat een bouwwerk dat bijna negentig jaar geleden vorm kreeg, nog altijd zo vooruitstrevend aandoet. Indertijd moet het een sensatie zijn geweest. Een toonbeeld van avant-gardistische architectuur: helder, strak, zakelijk. In het hele pand is geen gebogen lijn te ontwaren. En tegelijkertijd is het een wóónhuis, door Gerrit Rietveld op maat gemaakt voor de opdrachtgeefster: de eigenzinnige Truus Schröder. Ze hadden allebei ideeën. Hij tekende, zij stelde bij. Zij kwam met wensen, hij met oplossingen. Beiden hadden een praktische instelling en dat zie je óók af aan het Rietveld Schröderhuis. Zo wilden de kinderen van mevrouw Schröder graag een ouderwetse rand langs hun bed. Dat botste eigenlijk met de strakke vormgevingsprincipes van hun moeder, maar die bleken niet in beton gegoten. Ze liet de kinderbedden voorzien van een losse bedrand, die naar wens kon worden opgezet of naar beneden werd geklapt. Uit zulke details blijkt wat een zorg en aandacht het symbiotische duo Rietveld-Schröder aan elke vierkante centimeter heeft besteed.
Het Rietveld Schröderhuis is het tweede onderwerp van de driedelige muntserie ‘Nederlands Werelderfgoed’. Eind vorig jaar hebben we het Grachtengordelvijfje geslagen. Er is nauwelijks een groter contrast denkbaar.
De Grachtengordel loopt in een bocht, aan het Rietveld Schröderhuis is alles recht.
De Grachtengordel straalt aanzien uit, het Rietveld Schröderhuis ademt eenvoud.
De Grachtengordel is ‘gezellig’, het Rietveld Schröderhuis ‘nieuw zakelijk’.
Maar het zijn wel beide voorbeelden van waar wij Nederlanders zo goed in zijn: in ontwerpen en bouwen. En we zijn natuurlijk op beide buitengewoon trots.
Alle reden dus om vandaag ook het prachtige Rietveld Schröderhuis op een munt te zetten. Als je het per se wil, kan je er in Nederland zelfs mee betalen. Maar het is natuurlijk veel beter om dat vijfje zorgvuldig te koesteren en te bewaren, net als we met het Rietveld Schröderhuis zelf doen.
Het ontwerp is van Tine Meltzer, die tekent voor de hele serie. Volgend jaar volgen nog de Kinderdijkse molens. Ik kan me voorstellen, mevrouw Meltzer, dat u een ogenblik zenuwachtig werd bij de gedachte dat u een ontwerp moest maken van een ontwerp van een van de grootste ontwerpers aller tijden. U hebt de eenvoud van het beroemde huis prachtig getroffen op deze nieuwe munt. En op de andere kant zijde staat natuurlijk onze nieuwe koning Willem-Alexander.
Dan wil ik nu graag Mieke Rietveld, kleindochter van Gerrit Rietveld, uitnodigen voor de ceremoniële slag van het Rietveld Schröderhuis-vijfje.